۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
المصطلح الفلسفي عند العرب: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'دستنوشت' به 'دستنوشت') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
کتاب، دارای تصدیر، مقدمه‌ای در بیان تاریخ مصطلح فلسفی نزد عرب در چهار شماره (تعریف کتاب‌های حدود و رسوم، آمدی و کتابش «المبين»، توضیح درباره نسخ خطی استفاده شده در این کتاب و رموز و علامات)، تحقیق نصوص کتاب‌ها در 5 شماره و ملحقات نصوص تحقیق شده، است. | کتاب، دارای تصدیر، مقدمه‌ای در بیان تاریخ مصطلح فلسفی نزد عرب در چهار شماره (تعریف کتاب‌های حدود و رسوم، آمدی و کتابش «المبين»، توضیح درباره نسخ خطی استفاده شده در این کتاب و رموز و علامات)، تحقیق نصوص کتاب‌ها در 5 شماره و ملحقات نصوص تحقیق شده، است. | ||
نویسنده، منابع عربی و لاتین را در دو بخش جداگانه ذکر کرده است. برخی از منابع عربی این اثر عبارتند از: مختصر كتاب الوجوه في اللغة، اسحاق بن موسی آسی؛ المعجم الفلسفي، ابراهیم | نویسنده، منابع عربی و لاتین را در دو بخش جداگانه ذکر کرده است. برخی از منابع عربی این اثر عبارتند از: مختصر كتاب الوجوه في اللغة، اسحاق بن موسی آسی؛ المعجم الفلسفي، [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم مدکور]]؛ [[العبر: تاریخ ابن خلدون|التاريخ، ابن خلدون]]؛ [[وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان|وفيات الأعيان]]، [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلکان]]؛ [[تفسير مابعدالطبيعة]]، [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]]؛ [[تهافت التهافت]]، [[الإشارات و التنبيهات]] و [[تسع رسائل في الحكمة و الطبيعيات|تسع رسائل في الحكمة و الطبیعیات]] و چندین کتاب دیگر از [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]]؛ طبیعیات و منطق [[ارسطو]] به تحقیق دکتر عبدالرحمن بدوی؛ تاريخ الأدب العربي، [[بروکلمان، کارل|کارل بروکلمان]] و..<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/428 ر.ک: فهرست منابع و مآخذ، ص428-443]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
نویسنده، ضمن بیان اهمیت پرداختن به این مسئله، اکتفا به آنچه در میراث فلسفی اروپایی در این ارتباط بیان شده را ناکافی می‌شمارد. او یادآور می‌شود که در سالهای اخیر، عده‌ای تلاشهایی در راستای فرهنگ‌نگاری فلسفی (Philosophical Lexicography) و ایجاد یک لغتنامه فلسفی برای محققان داشته‌اند، اما گویا دغدغه پرداختن به ریشه ظهور اصطلاحات فلسفی و نحوه توسعه آن را نداشته‌اند و ما این امر را در تلاشهای آنان نمی‌بینیم. به نظر دکتر عبدالامیر اعسم، عدم جمع و تحقیق نوشته‌های فلاسفه در حدود و رسوم در یک جلد واحد مجزا به هدف کشف تطور اصطلاحات فلسفی از نقطه شروع و نحوه گسترشش باعث شده که اصطلاح‌نامه‌های فلسفی‌ای که می‌بینیم در مقایسه با میراث فرهنگ عربی [اسلامی] غیر کامل و غیر دقیق باشند. به نظر وی، این آثار، بر نصوص متأخر جرجانی اعتماد کامل کرده‌اند و در بهترین حالت به «رسالة الحدود» بوعلی بازگشت می‌کنند و ازاینرو وی در این کتاب، برای دستیابی به اصطلاح این معنی خاص (مصطلحات فلسفی)، به معانی اروپایی این واژه در فلسفه جدید، مراجعه می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/7 ر.ک: همان]</ref>. | نویسنده، ضمن بیان اهمیت پرداختن به این مسئله، اکتفا به آنچه در میراث فلسفی اروپایی در این ارتباط بیان شده را ناکافی می‌شمارد. او یادآور می‌شود که در سالهای اخیر، عده‌ای تلاشهایی در راستای فرهنگ‌نگاری فلسفی (Philosophical Lexicography) و ایجاد یک لغتنامه فلسفی برای محققان داشته‌اند، اما گویا دغدغه پرداختن به ریشه ظهور اصطلاحات فلسفی و نحوه توسعه آن را نداشته‌اند و ما این امر را در تلاشهای آنان نمی‌بینیم. به نظر دکتر عبدالامیر اعسم، عدم جمع و تحقیق نوشته‌های فلاسفه در حدود و رسوم در یک جلد واحد مجزا به هدف کشف تطور اصطلاحات فلسفی از نقطه شروع و نحوه گسترشش باعث شده که اصطلاح‌نامه‌های فلسفی‌ای که می‌بینیم در مقایسه با میراث فرهنگ عربی [اسلامی] غیر کامل و غیر دقیق باشند. به نظر وی، این آثار، بر نصوص متأخر جرجانی اعتماد کامل کرده‌اند و در بهترین حالت به «رسالة الحدود» بوعلی بازگشت می‌کنند و ازاینرو وی در این کتاب، برای دستیابی به اصطلاح این معنی خاص (مصطلحات فلسفی)، به معانی اروپایی این واژه در فلسفه جدید، مراجعه می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/7 ر.ک: همان]</ref>. | ||
واژه‌نامه‌های یوسف کرم و همکارانش، دکتر جمیل | واژه‌نامه‌های یوسف کرم و همکارانش، دکتر [[جمیل صلیبا]]، [[بیومی مدکور، ابراهیم|ابراهیم مدکور]] و همکارانش و همچنین یوسف خیاط (هرچند فرهنگ لغت او صرفا فلسفی نیست) بااینکه از سبک دایرة‌المعارفی استفاده می‌کنند، ولی در حقیقت دستاورد حقیقی‌ای در راستای آموزش مصطلح فلسفی نزد عرب و بیان دستاوردهای فلاسفه در این زمینه، ندارند. شاید به همین جهت است که مؤسسه تعریب (بنیاد عربی‌سازی) بر ضرورت تاریخی انجام چنین کاری تأکید دارد؛ یعنی بازگشت به میراث فلسفی عربی (مقصود، نگاشته‌شده به زبان عربی است)<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/7 ر.ک: همان، ص7-8]</ref>. | ||
نویسنده، قصدش از نگارش این کتاب را امر سابق الذکر، یعنی بازگشت به میراث فلسفی عربی و قرار دادن این امر در دسترس پژوهشگران در مجامع علمی عربی و دانشگاه‌ها و... به هدف بهره‌گیری برای شناخت مصطلحات فلسفی نزد عرب، اعلام می‌کند. البته او خاطرنشان می‌سازد که مدعی این نیست که این تحقیق تمام سؤالات در این زمینه را پاسخ می‌دهد، اما روش لازم برای دستیابی به مصطلحات فلسفی را نشان داده است. به نظر او، روش صحیح این است که مصطلحات فلسفی را با آثار [[جابر بن حیان]] و کندی و [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] و [[خوارزمی، محمد بن احمد|خوارزمی]] و توحیدی و [[غزالی، محمد بن محمد|غزّالی]] و [[آمدی، عبدالواحد بن محمد|آمدی]] و... مستندسازی کنیم تا به زمان جرجانی برسیم؛ نه اینکه مانند دیگرانی که در این زمینه اثری نگاشته‌اند مستقیما به شریف جرجانی مراجعه کنیم. توصیه نویسنده این است که فیلسوفان عرب، زبان اصیل خود را دارند که طی پنج قرن در تمدن عرب شکوفا شده است. ما محتاجیم که آن را مطالعه کنیم و با تحقیق در متون اصلی آن، این زبان را بیرون بکشیم تا بهمثابه راهنمایی برای بیان روشهای تعبیر فلسفی در دست پژوهشگران دوستدار فلسفه و آموزندگان آن قرار بگیرد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/8 ر.ک: همان، ص8]</ref>. | نویسنده، قصدش از نگارش این کتاب را امر سابق الذکر، یعنی بازگشت به میراث فلسفی عربی و قرار دادن این امر در دسترس پژوهشگران در مجامع علمی عربی و دانشگاه‌ها و... به هدف بهره‌گیری برای شناخت مصطلحات فلسفی نزد عرب، اعلام می‌کند. البته او خاطرنشان می‌سازد که مدعی این نیست که این تحقیق تمام سؤالات در این زمینه را پاسخ می‌دهد، اما روش لازم برای دستیابی به مصطلحات فلسفی را نشان داده است. به نظر او، روش صحیح این است که مصطلحات فلسفی را با آثار [[جابر بن حیان]] و کندی و [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] و [[خوارزمی، محمد بن احمد|خوارزمی]] و توحیدی و [[غزالی، محمد بن محمد|غزّالی]] و [[آمدی، عبدالواحد بن محمد|آمدی]] و... مستندسازی کنیم تا به زمان جرجانی برسیم؛ نه اینکه مانند دیگرانی که در این زمینه اثری نگاشته‌اند مستقیما به شریف جرجانی مراجعه کنیم. توصیه نویسنده این است که فیلسوفان عرب، زبان اصیل خود را دارند که طی پنج قرن در تمدن عرب شکوفا شده است. ما محتاجیم که آن را مطالعه کنیم و با تحقیق در متون اصلی آن، این زبان را بیرون بکشیم تا بهمثابه راهنمایی برای بیان روشهای تعبیر فلسفی در دست پژوهشگران دوستدار فلسفه و آموزندگان آن قرار بگیرد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/25650/1/8 ر.ک: همان، ص8]</ref>. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||