۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
التفسير الكبير (فخر رازی): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'شوشتری، نورالله بن شریف‌الدین' به 'شوشتری، سید نورالله بن شریف‌الدین'
جز (جایگزینی متن - 'طباطبایی، محمدحسین' به 'طباطبایی، سید محمدحسین') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'شوشتری، نورالله بن شریف‌الدین' به 'شوشتری، سید نورالله بن شریف‌الدین') |
||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
با توجه به رويكرد عقلانى در تفسير [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]]، وى از تفاسير معتزلى نقل قول فراوانى آورده است.<ref>همان، ص100-120</ref>تفاسير معتزلى كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] از آنها بهره برده عبارتند از: تفسير ابوالقاسم كعبى.<ref>متوفى 319؛ لاگارد، ص24، 139</ref>، تفسير ابوعلى جبّايى.<ref>متوفى 303؛ همان، ص22-23،138</ref>، الجامع ابومسلم محمد بن بحر اصفهانى.<ref>همان، ص25-26،140</ref>، تفسير قاضى عبدالجبار معتزلى.<ref>متوفى 415؛ همان، ص131-132،139</ref>، تفسير ابوبكر اصمّ.<ref>همان، ص15-16</ref>و [[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|كشاف]] [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] (متوفى 538) كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] به نقل آراى وى توجه فراوانى داشته است.<ref>عبدالحميد، ص110-120</ref> | با توجه به رويكرد عقلانى در تفسير [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]]، وى از تفاسير معتزلى نقل قول فراوانى آورده است.<ref>همان، ص100-120</ref>تفاسير معتزلى كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] از آنها بهره برده عبارتند از: تفسير ابوالقاسم كعبى.<ref>متوفى 319؛ لاگارد، ص24، 139</ref>، تفسير ابوعلى جبّايى.<ref>متوفى 303؛ همان، ص22-23،138</ref>، الجامع ابومسلم محمد بن بحر اصفهانى.<ref>همان، ص25-26،140</ref>، تفسير قاضى عبدالجبار معتزلى.<ref>متوفى 415؛ همان، ص131-132،139</ref>، تفسير ابوبكر اصمّ.<ref>همان، ص15-16</ref>و [[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|كشاف]] [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] (متوفى 538) كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] به نقل آراى وى توجه فراوانى داشته است.<ref>عبدالحميد، ص110-120</ref> | ||
تفسير كبير از حيث نقل اقوال علما و رجال معتزلى نيز اهميت دارد و [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] علاوه بر عبارت‌هایى از معتزليان متقدم، به اقوال و آراى معتزليان متأخر و معاصر خود، چون ابوالحسين بصرى (متوفى 436) و ركن‌الدين محمود ملاحمى (متوفى 536)، كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] از وى با نام محمود خوارزمى ياد كرده.<ref>لاگارد، ص18، 73، 141، 155، 159، 160</ref>، نيز اشاره نموده است. وى به اختلافات كلامى نحله‌ها و مذاهب گوناگون نيز توجه داشته و از گروه‌هایى؛ چون كراميه.<ref>همان، ص145</ref>، اشاعره.<ref>همان، ص27، 33، 36-37</ref>، اماميه.<ref>همان، ص40</ref>، ثنويه.<ref>همان، ص60</ref>، جبريه.<ref>همان، ص61</ref>، خوارج.<ref>همان، ص74</ref>و روافض.<ref>همان، ص80</ref>نيز ياد كرده است.توجه به نظريات لغويان و نحويان بصره و كوفه و ذكر اختلاف آراى آنها، و بيان نظريات عالمان قرائت و فقها از ديگر جنبه‌هاى در خور توجه تفسير [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] است.<ref>عبدالحميد، ص87-89، 123- 136، 152-158</ref>[[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در فقه بيشتر از شافعى - چون پيرو مذهب امام شافعى بوده - و سپس از [[ابن حیون، نعمان بن محمد|ابوحنيفه]] تأثير گرفته است.<ref>بركة الشامى، ج 1، ص30-33؛ عمّارى، ص137-159</ref>به گفتۀ [[شوشتری، نورالله بن شریف‌الدین|قاضى نوراللّه شوشترى]].<ref>ج 1، ص490</ref>، فخرالدين رازى اساس تفسير خود را از [[روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن|تفسير ابوالفتوح رازى]]، اقتباس كرده و برای رفع توهم، بعضى از تشكيكات خود را بر آن افزوده است؛ ولى حلبى.<ref>[[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]]، ج 1، مقدمه، ص39</ref>اين قول را بى‌اساس و اثبات آن را بسيار مشكل و بلكه محال دانسته و منكر هر گونه شباهت اين دو تفسير شده است. حلبى.<ref>همانجا</ref>معتقد است كه چون [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] عقل‌گرا بوده، بسيارى از اوقات از خواندن تفاسير عقلى، از جمله تفاسير شيعى، متأثر گشته و بر خلاف عقايد اشاعره سخن گفته است. | تفسير كبير از حيث نقل اقوال علما و رجال معتزلى نيز اهميت دارد و [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] علاوه بر عبارت‌هایى از معتزليان متقدم، به اقوال و آراى معتزليان متأخر و معاصر خود، چون ابوالحسين بصرى (متوفى 436) و ركن‌الدين محمود ملاحمى (متوفى 536)، كه [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] از وى با نام محمود خوارزمى ياد كرده.<ref>لاگارد، ص18، 73، 141، 155، 159، 160</ref>، نيز اشاره نموده است. وى به اختلافات كلامى نحله‌ها و مذاهب گوناگون نيز توجه داشته و از گروه‌هایى؛ چون كراميه.<ref>همان، ص145</ref>، اشاعره.<ref>همان، ص27، 33، 36-37</ref>، اماميه.<ref>همان، ص40</ref>، ثنويه.<ref>همان، ص60</ref>، جبريه.<ref>همان، ص61</ref>، خوارج.<ref>همان، ص74</ref>و روافض.<ref>همان، ص80</ref>نيز ياد كرده است.توجه به نظريات لغويان و نحويان بصره و كوفه و ذكر اختلاف آراى آنها، و بيان نظريات عالمان قرائت و فقها از ديگر جنبه‌هاى در خور توجه تفسير [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] است.<ref>عبدالحميد، ص87-89، 123- 136، 152-158</ref>[[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در فقه بيشتر از شافعى - چون پيرو مذهب امام شافعى بوده - و سپس از [[ابن حیون، نعمان بن محمد|ابوحنيفه]] تأثير گرفته است.<ref>بركة الشامى، ج 1، ص30-33؛ عمّارى، ص137-159</ref>به گفتۀ [[شوشتری، سید نورالله بن شریف‌الدین|قاضى نوراللّه شوشترى]].<ref>ج 1، ص490</ref>، فخرالدين رازى اساس تفسير خود را از [[روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن|تفسير ابوالفتوح رازى]]، اقتباس كرده و برای رفع توهم، بعضى از تشكيكات خود را بر آن افزوده است؛ ولى حلبى.<ref>[[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]]، ج 1، مقدمه، ص39</ref>اين قول را بى‌اساس و اثبات آن را بسيار مشكل و بلكه محال دانسته و منكر هر گونه شباهت اين دو تفسير شده است. حلبى.<ref>همانجا</ref>معتقد است كه چون [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] عقل‌گرا بوده، بسيارى از اوقات از خواندن تفاسير عقلى، از جمله تفاسير شيعى، متأثر گشته و بر خلاف عقايد اشاعره سخن گفته است. | ||
== ساختار و گزارش محتوا== | == ساختار و گزارش محتوا== | ||