مجتبایی، فتح‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سيد فتح‌الله مجتبايى'''(۱۳۰۶/ ۱۹۲۷م)، نویسنده و مترجم ایرانی، مورخ ادیان و فلسفه شرق، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، چهره ماندگار در 1381

در آذرماه 1306ش، در تهران ولادت يافت. مقدمات ادبيات و علوم رسمى را در فراهان فراگرفت و تحصيلات متوسطه را در دبيرستان‌هاى اراك به پايان رساند.

در سال 1332ش، از دانشكده ادبيات دانشگاه تهران و دانشسراى عالى درجه ليسانس گرفت و از آن سال تا 1338ش، در دبيرستان‌هاى اراك، تهران و دانشسراى عالى به تدريس ادبيات و زبان‌هاى خارجى اشتغال داشت.

در 1339ش، از طرف وزارت فرهنگ براى آشنايى با روش‌هاى جديد تأليف كتاب‌هاى درسى به خارج از كشور اعزام شد و پس از يك دوره مطالعه و تحقيق در اين زمينه در آمريكا (دانشگاه كلمبيا، نيويورك)، به كشور بازگشت و مأمور تهيه و تدوين كتاب‌هاى درسى در ادبيات براى دبيرستان‌ها شد.

در 1341ش، به وابستگى فرهنگى ايران در پاکستان و مديريت خانه‌هاى فرهنگى ايران در شهر لاهور منصوب شد و تا سال 1344ش، در آنجا به خدمات فرهنگى و تحقيق در فرهنگ اسلامى - ايرانى شبه‌قاره مشغول بود.

در پاييز 1344ش، به دعوت دانشگاه‌هاروارد به آمريكا سفر كرد و تا سال 1350ش، در آن دانشگاه به تحصيل در فرهنگ و تاريخ اديان و زبان‌هاى باستانى ايران و هند اشتغال داشت و به اخذ درجه فوق ليسانس در تاريخ تطبيقى اديان و دكترى در تاريخ اديان و فلسفه‌هاى ايران و هند نائل گرديد و چون زمينه اصلى تحقيقات و تحصيلات او موضوعات مربوط به تاريخ و فرهنگ ايران و هند بود، در اين مدت، دو بار به كشور هند سفر كرد و براى آشنايى با روش‌هاى سنتى تفسير متون هندوئى و نيز مشاهده احوال و سازمان‌هاى دينى زرتشتیان هند، چندگاهى در بنارس، دهلى و بمبئى به مطالعه و بررسى پرداخت.

در 1350ش، به ايران بازگشت. مدتی در كالج دماوند به تدريس ادبيات فارسى و در گروه فلسفه دانشكده ادبيات دانشگاه تهران به تدريس حكمت شرق مشغول بود و سال بعد به دانشكده الهيات و معارف اسلامى انتقال يافت و در گروه اديان و عرفان تطبيقى به خدمت پرداخت.

در 1353ش، به رايزنى فرهنگى ايران در هند مأمور شد و تا پاييز 1356ش، در آن كشور علاوه بر خدمات مربوط به مطالعه و تحقيق در روابط فكرى و فرهنگى مسلمانان و هندوان در شبه‌قاره اشتغال داشت و در اين زمينه تأليفاتى نيز به‌صورت كتاب و مقاله منتشر ساخت.

پس از پايان مأموريت و بازگشت به كشور، همچنان در دانشكده الهيات و معارف اسلامى به تدريس ادامه داد و چند دوره مديريت گروه اديان و عرفان آن دانشكده را بر عهده داشت. اكنون نيز در همان گروه به تدريس تاريخ اديان، روش‌شناسى و عرفان تطبيقى اشتغال دارد.

در طول دوران خدمات فرهنگى خود، نزدیک به 200 عنوان كتاب، مقاله، شعر و نقد كتاب به‌صورت تأليف، ترجمه و تصحيح به زبان‌هاى فارسى و انگليسى در ايران و خارج از ايران از ايشان انتشار يافته است.

 

 

مجموع زندگى‌نامه‌ها و آثار آقايان:

# آيت‌الله حاج شيخ هادى نجم‌آبادى؛

# احمد بيرشك؛

# محمدحسن لطفى؛

# [[نجم‌آبادی، محمود|محمود نجم‌آبادى]]؛

# علامه محمد قزوينى؛

# يدالله سحابى؛

# [[سجادی، سید جعفر|سيد جعفر سجادى]]؛

# [[نوایی، عبدالحسین|عبدالحسين نوايى]]؛

# [[مطهری، مرتضی|مرتضى مطهرى]]؛

# [[گنجی، محمدحسن|محمدحسن گنجى]]؛  

# [[همایی، جلال‌الدین|جلال‌الدين همائى]]؛

# عبدالرحمان شرفكندى؛

# مهدى مدرس آشتيانى؛

# شيخ حسينعلى راشد؛

# فتح‌الله مجتبايى.

- كتاب‌ها:

# شعر جديد فارسى؛

# چيترا و گزيده اشعار؛

# بوطيقا، هنر شاعرى؛

# گزيده اشعار رابرت فراست؛

# عصر طلائى يونان و فلسفه و هنر آن؛

# تاريخ ادبيات ايران از فردوسى تا سعدى؛

# شهر زيباى افلاطون و شاهى آرمانى در ايران باستان؛

# طوطى‌نامه، ضياءالدين نخشبى (تصحيح متن و مقدمه در شرح احوال و آثار او)؛

# راى و برهمن، بر اساس [[كليلة و دمنة]] بهرامشاهى؛

# روضة العقول يا مرزبان‌نامه بزرگ؛

- گزيده مقالات:

# نظامى و هفت پيكر؛

# ذكر چند سنه از تاريخ كبير جعفرى درباره تاريخ وفات فردوسى و خيام و ناصرخسرو؛

# افلاطون و آئين داريوش؛

# افلاطون و نظام طبقاتى هند و ايرانى؛

# ملاحظاتى درباره اعلام [[كليلة و دمنة]]؛

# حافظ و اميرخسرو؛

# آخرالزمان در يهود و مسيحيت؛

# آدم در يهود و مسيحيت؛

# آذركيوان و ادبيات آذركيوانى؛

# ابراهيم ادهم؛

# ابليس در عرفان و ادب؛

# ابن خفيف؛

# ابن سبعين؛

# حافظ و امير معزّى؛

# از حواشى ديوان حافظ؛

# [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] - ادب و عرفان و زبان‌شناسى؛

# داستان‌هاى هندى در ادب فارسى، يكى قطره باران؛

# نسخه‌اى كهن از شاهنامه؛

# ابوالقاسم فندرسكى؛

# زبان اردو (تكوين و گسترش آن) در شبه‌قاره؛

# داستان ملاقات و مكاتبات بوعلى و بوسعيد؛

'''سوابق علمی- اجرايی'''

# عضو شورای عالی علمی دايرة المعارف بزرگ اسلامی از 1363 تاکنون (1393)

# مدير گروه اديان و عرفان دايرة المعارف بزرگ اسلامی از 1363 تا 1382

# عضو بازنشسته هيئت علمی دانشگاه تهران 

# عضو پيوسته فرهنگستان ادب فارسی از 1376ش

# رايزن فرهنگی ايران در هندوستان‌، 1353-1356

# [https://www.cgie.org.ir/fa/author/94/%D9%85%D8%AC%D8%AA%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C پايگاه مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى]

[[تاريخ الأدب في إيران من الفردوسي إلى السعدي (تعريب)]]