۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رده:مرداد(98)' به '') |
جز (جایگزینی متن - 'خطي' به 'خطی') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ بغداد''' يا '''تاريخ مدينة السلام'''، اثر عربى عالم قرن پنجم، [[احمد بن على | '''تاريخ بغداد''' يا '''تاريخ مدينة السلام'''، اثر عربى عالم قرن پنجم، [[احمد بن على خطیب بغدادى]]، با مقدمه و تحقيق مصطفى عبدالقادر عطا الأهرام، به تشريح حال عالمان، محدّثان و بزرگان بغداد پرداخته است. | ||
زمان آغاز تأليف، به درستى معلوم نيست، اما ظاهراً مؤلف تا هنگام مرگ پيوسته آن را تكميل مىكرده است؛ همچنانكه در شرح حال دو تن از بزرگان، سال درگذشت آنها را 463ق، ثبت كرده كه سال درگذشت خود او مىباشد.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=7210&&searchText= دهقان، مرتضی؛ رئیسزاده، محمد: ج6، ص205]</ref> | زمان آغاز تأليف، به درستى معلوم نيست، اما ظاهراً مؤلف تا هنگام مرگ پيوسته آن را تكميل مىكرده است؛ همچنانكه در شرح حال دو تن از بزرگان، سال درگذشت آنها را 463ق، ثبت كرده كه سال درگذشت خود او مىباشد.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=7210&&searchText= دهقان، مرتضی؛ رئیسزاده، محمد: ج6، ص205]</ref> | ||
خط ۱۲۲: | خط ۱۲۲: | ||
وى، معمولاً در شرح حال محدثان، از آنان يك يا چند حديث نقل كرده؛ ازاينرو، مىتوان كتاب را اثرى روايى نيز به شمار آورد. او در نقل اين روايات، از كتابهاى حديث و فرهنگهاى حديثى و روايى استفاده برده است. وى به تكرارى بودن رواياتى كه در دو يا چند زندگىنامه آورده نيز اشاره كرده است.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=7210&&searchText= همان]</ref> | وى، معمولاً در شرح حال محدثان، از آنان يك يا چند حديث نقل كرده؛ ازاينرو، مىتوان كتاب را اثرى روايى نيز به شمار آورد. او در نقل اين روايات، از كتابهاى حديث و فرهنگهاى حديثى و روايى استفاده برده است. وى به تكرارى بودن رواياتى كه در دو يا چند زندگىنامه آورده نيز اشاره كرده است.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=7210&&searchText= همان]</ref> | ||
در كتاب، روايات ضعيف نيز وجود دارد؛ ازاينرو، برخى از مؤلف انتقاد كردهاند، البته | در كتاب، روايات ضعيف نيز وجود دارد؛ ازاينرو، برخى از مؤلف انتقاد كردهاند، البته خطیب، اغلبِ اين روايات را نقد و بررسى كرده و به رد برخى يا ترديد نسبت به برخى ديگر پرداخته و نظر نهایى خود را بيان كرده است. موضعگيرىهاى وى در اين موارد، به دليل تسلط او بر حديث و علوم آن، مهم دانسته شده است.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=7210&&searchText= همان]</ref> | ||
خطیب، از راههاى مختلف به نقد و بررسى روايات پرداخته است؛ ازاينرو، گاهى در مقام ترجيح ميان روايات متعارض، در مقابل محتواى يك روايت، رواياتى ديگر و معمولاً با اسنادى معتبرتر آورده است تا بدين وسيله، ضعف آن روايت را نشان دهد. همچنين هر گاه اِسناد روايت، ضعيف يا خدشهپذير بوده، با نقل اقوال گوناگون راجع به آن، خواننده را به دقت در آن برانگيخته است. گاهى نيز كه در معناى روايتى اختلاف بوده، نظر خود را بيان كرده و برخى اشتباهات ناقلان احاديث را در ضبط الفاظ احاديث تصحيح كرده است.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=7210&&searchText= همان]</ref> | |||
وى در رواياتى كه اظهار نظرِ قطعى درباره صحت و سقم آنها ممكن نبوده، به اظهار شك و ترديد نسبت به آنها بسنده كرده است. | وى در رواياتى كه اظهار نظرِ قطعى درباره صحت و سقم آنها ممكن نبوده، به اظهار شك و ترديد نسبت به آنها بسنده كرده است. | ||
خط ۱۵۳: | خط ۱۵۳: | ||
بر اين كتاب، ذيلهاى فراوانى تأليف شده است، از جمله ذيلهاى ابوالبركات سقطى (متوفى 509)، [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]](متوفى 562) و ابن نجار (متوفى 643). بر برخى از ذيلهاى تاريخ بغداد نيز ذيل نوشته شده است، از جمله ذيل ابن دُبَيثى (متوفى 637) بر ذيل [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]]. | بر اين كتاب، ذيلهاى فراوانى تأليف شده است، از جمله ذيلهاى ابوالبركات سقطى (متوفى 509)، [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]](متوفى 562) و ابن نجار (متوفى 643). بر برخى از ذيلهاى تاريخ بغداد نيز ذيل نوشته شده است، از جمله ذيل ابن دُبَيثى (متوفى 637) بر ذيل [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]]. | ||
همچنين تلخيصهاى متعددى از آن و از برخى ذيلهاى آن نوشته شده است. چندين رديه نيز بر آن تأليف شده است، از جمله «السهم المصيب في كبد | همچنين تلخيصهاى متعددى از آن و از برخى ذيلهاى آن نوشته شده است. چندين رديه نيز بر آن تأليف شده است، از جمله «السهم المصيب في كبد الخطیب»، تأليف عيسى بن ابىبكر ايوبى (متوفى 624). | ||
لسترنج، مستشرق انگليسى (متوفى 1933م)، با استفاده از مقدمه مؤلف، موضعنگارى بغداد را به انجام رسانده و ژرژ سالمون، مستشرق فرانسوى (متوفى 1907م)، اين مقدمه را به فرانسه و ياكوبلاسنر آن را به انگليسى ترجمه كرده است.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=7210&&searchText= همان]</ref> | لسترنج، مستشرق انگليسى (متوفى 1933م)، با استفاده از مقدمه مؤلف، موضعنگارى بغداد را به انجام رسانده و ژرژ سالمون، مستشرق فرانسوى (متوفى 1907م)، اين مقدمه را به فرانسه و ياكوبلاسنر آن را به انگليسى ترجمه كرده است.<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=7210&&searchText= همان]</ref> |
ویرایش