۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''الشريعة إلی استدراك الذريعة'''، اثر سید محمد طباطبایی | '''الشريعة إلی استدراك الذريعة'''، اثر [[طباطبايي بهبهاني، محمد|سید محمد طباطبایی بهبهانی]]، کتابی است که به جهت رفع نقایص «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذریعه]]» [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ طهرانی]] (1293-1389ق) نوشته شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
مؤلف در مقدمه، به معرفی «الذریعه» و مؤلف آن پرداخته و ضرورت استدراک را مورد بررسی قرار داده و موارد مستدرک را ذکر نموده است<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ج1، ص7-20</ref>. | مؤلف در مقدمه، به معرفی «الذریعه» و مؤلف آن پرداخته و ضرورت استدراک را مورد بررسی قرار داده و موارد مستدرک را ذکر نموده است<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ج1، ص7-20</ref>. | ||
«[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة]]»، اثر عظیم و گران‌سنگ علامه [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ طهرانی]] (1293ق-1389ق) دائرة‌المعارف بزرگ کتاب‌شناسی شیعه می‌باشد که در 25 جلد، طی حدود نیم‌قرن از سال 1355ق تا 1398ق، در نجف و تهران به طبع رسید. مرحوم [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ طهرانی]] در این مجموعه تعداد 55095 عنوان کتاب را - که اگر کتاب‌هایی که در ضمن سایر مدخل‌ها معرفی شده به این عدد بیفزاییم، حدود 55500 عنوان کتاب می‌شود - در 11554 صفحه معرفی کرده است. وی در این معرفی‌ها به کتاب‌های شیعه (امامی، زیدی اسماعیلی) اعم از فارسی، عربی، ترکی، کردی و اردو به‌ترتیب نام اوّل کتاب‌ها و طبق حروف الفبا می‌پردازد. | |||
طی سال‌های گذشته کتاب‌هایی درباره «الذریعه» تألیف شده است؛ از جمله تبویب الذریعه، اعلام الذریعه، تلخیص و ترجمه الذریعه، مقالات الذریعه، تعلیقات الذریعه، مستدرکات الذریعه و... که کتاب حاضر یکی از آن موارد است<ref>ر.ک: صفری، علی‌اکبر، ص63</ref>. | طی سال‌های گذشته کتاب‌هایی درباره «الذریعه» تألیف شده است؛ از جمله تبویب الذریعه، اعلام الذریعه، تلخیص و ترجمه الذریعه، مقالات الذریعه، تعلیقات الذریعه، مستدرکات الذریعه و... که کتاب حاضر یکی از آن موارد است<ref>ر.ک: صفری، علی‌اکبر، ص63</ref>. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
متأسفانه این اثر دارای اشکالاتی است که برخی از آن‌ها چنین است: | متأسفانه این اثر دارای اشکالاتی است که برخی از آن‌ها چنین است: | ||
از اشتباهات فاحش مؤلف، عدم دقت و توجه درباره «استدراک» است؛ در این کتاب مدخل‌هایی که در الذریعه فهرست شده است، دوباره به‌عنوان «مستدرک» معرفی شده و عدم آشنایی با الذریعه باعث شده است کتاب‌هایی که مرحوم آقابزرگ چند بار معرفی کرده، باز هم «مستدرک» تصور شود؛ برای نمونه: اولین عنوان معرفی‌شده در مستدرک حاضر «آئین بهین» است. آئین بهین، تألیف محمد عباس بن احمد بن محمد شروانی یمنی، در الذریعه (ج2، ص470) ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص65</ref>. | از بدیهی‌ترین اشتباهات مؤلف در تدوین استدراک، اشتباه در تاریخ تألیف الذریعه است؛ چراکه الذریعه مانند تمامی دائرة‌المعارف‌ها و معجم‌ها محدود به زمان مشخص می‌باشد و به معرفی آثار مکتوب شیعه از آغاز قرن اوّل تا سال 1370ق پرداخته شده است. صاحب مستدرک مذکور، بعضی کتاب‌های تألیف‌شده بعد از این تاریخ را نیز به‌عنوان مستدرک آورده است، برای نمونه شماره‌های 18، 19، 93، 342 را نگاه کنید. عناوین مذکور از جمله کتاب‌های [[بهبهانی، سید علی|آیت‌الله سید علی موسوی بهبهانی]]<nowiki/>اند (1264-1353ش) که طبقه ایشان بعد از صاحب الذریعه است<ref>ر.ک: صفری، علی‌اکبر، آذر 1382، ص64</ref>. | ||
از اشتباهات فاحش مؤلف، عدم دقت و توجه درباره «استدراک» است؛ در این کتاب مدخل‌هایی که در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذریعه]] فهرست شده است، دوباره به‌عنوان «مستدرک» معرفی شده و عدم آشنایی با الذریعه باعث شده است کتاب‌هایی که مرحوم آقابزرگ چند بار معرفی کرده، باز هم «مستدرک» تصور شود؛ برای نمونه: اولین عنوان معرفی‌شده در مستدرک حاضر «آئین بهین» است. آئین بهین، تألیف محمد عباس بن احمد بن محمد شروانی یمنی، در الذریعه (ج2، ص470) ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص65</ref>. | |||
اشتباهات دیگر: | اشتباهات دیگر: | ||
تاریخ وفات میر ابوالفتح حسینی سعیدی در صفحه 117، سال 976ق و در صفحه 122، سال 950ق نوشته شده است. | شماره عناوین 242 و 244 با نام حاشیه شرح حکمة العین و حاشیه شرح المواقف که از روی فهرست مجلس به‌اشتباه تألیف [[کمال‌الدین مسعود شیروانی]] (995ق) محسوب شده است و همان گونه که در [[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]] (ج1، ص685)، [[معجم المؤلفين تراجم مصنفي الكتب العربية|معجم المؤلفين]] (ج12، ص227) و فهرست دانشگاه تهران (ج3، ص238) مسطور است، تألیف [[کمال‌الدین مسعود شیرازی]] می‌باشد. | ||
و... <ref>ر.ک: همان، ص68-69</ref>. | |||
تاریخ وفات [[میر ابوالفتح حسینی سعیدی]] در صفحه 117، سال 976ق و در صفحه 122، سال 950ق نوشته شده است.و... <ref>ر.ک: همان، ص68-69</ref>. | |||
جلد دوم این اثر نیز منتشر شده که نویسنده کتاب اطلاعات کتاب‌شناختی آن را در مجله کتاب ماه ارائه داده است<ref>ر.ک: طباطبایی بهبهانی، سید محمد، آذر 1384، ص28-29</ref>. | جلد دوم این اثر نیز منتشر شده که نویسنده کتاب اطلاعات کتاب‌شناختی آن را در مجله کتاب ماه ارائه داده است<ref>ر.ک: طباطبایی بهبهانی، سید محمد، آذر 1384، ص28-29</ref>. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۶: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||