۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '==پانويس ==↵<references />↵↵↵رده:کتابشناسی' به '==وابستهها== {{وابستهها}} رده:کتابشناسی'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '==پانويس ==↵<references />↵↵↵رده:کتابشناسی' به '==وابستهها== {{وابستهها}} رده:کتابشناسی') |
||
| (۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR02494J1.jpg | |||
| عنوان =مفید العلوم و مبید الهموم | |||
| عنوانهای دیگر =کتاب مفید العلوم و مبید الهموم | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[خوارزمی، محمد بن عباس]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[انصاری، | [[انصاری، عبدالله بن ابراهیم]] (مقدمهنويس) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 11 /خ9م7 | ||
| موضوع = | |||
اخلاق اسلامی | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
اسلام - عقاید | اسلام - عقاید | ||
| خط ۳۰: | خط ۱۹: | ||
مسلمانان - آداب و رسوم و زندگی اجتماعی | مسلمانان - آداب و رسوم و زندگی اجتماعی | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | المکتبة العصرية | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
| سال نشر = 1418 ق یا 1998 م | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE02494AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =02494 | |||
| کتابخوان همراه نور =02494 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''مفيد العلوم و مبيد الهموم'''، اثر [[خوارزمی، محمد بن عباس|جمالالدين ابوبكر خوارزمى]]، كتابى است در موضوعات مختلفى همچون تاريخ اسلامى، شريعت، علوم عربى و آداب آن و... كه به زبان عربى و در قرن چهارم هجرى نوشته شده است<ref>مقدمه محقق، ص 5</ref> | |||
'''مفيد العلوم و مبيد الهموم'''، اثر [[خوارزمی، محمد بن عباس | |||
| | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب با مقدمه محقق در اشاره به موضوع و مطالب آن آغاز شده و مطالب در چندين بخش با عنوان «كتاب» و هر كتاب، در چندين باب، تنظيم يافته است. | كتاب با مقدمه محقق در اشاره به موضوع و مطالب آن آغاز شده و مطالب در چندين بخش با عنوان «كتاب» و هر كتاب، در چندين باب، تنظيم يافته است. | ||
كتاب، در بخشهاى متنوعى سامان يافته است كه از جمله آنها بخش تاريخ مىباشد كه دربردارنده فرازهايى از سيره نبويه، احكام نبوت و معجزات نبى، غزوات ايشان، دارالحرب، اصناف كفار، پيمانها و عهود و... است. در بخشى نيز به عجايب بلاد و جاذبههاى هر شهر پرداخته شده و پس از آن، ابوابى به علم النفس اختصاص يافته است <ref>مقدمه محقق، ص 6</ref> | كتاب، در بخشهاى متنوعى سامان يافته است كه از جمله آنها بخش تاريخ مىباشد كه دربردارنده فرازهايى از سيره نبويه، احكام نبوت و معجزات نبى، غزوات ايشان، دارالحرب، اصناف كفار، پيمانها و عهود و... است. در بخشى نيز به عجايب بلاد و جاذبههاى هر شهر پرداخته شده و پس از آن، ابوابى به علم النفس اختصاص يافته است<ref>مقدمه محقق، ص 6</ref> | ||
اين كتاب بهصورت يك مجموعه فراهم آمده است و شامل مطالبى از قبيل: اهميت تفكر از ديدگاه دين، حقيقت تفكر، حقيقت توحيد، فرقههاى هفتاد و دوگانه امت اسلامى، فرقه ناجيه (كه به اعتقاد وى اهل سنت و جماعت هستند)، تفسير نبوت، شرائط معجزه، معجزات پيامبر(ص)، نسب پيامبر(ص)، اخلاق و خصوصيات ايشان، نامههاى پيامبر(ص) به پادشاهان ساير كشورها و دعوت آنها به اسلام، تفسير واجب عينى و كفايى، كرامات اولياء، ماهيت روح، حقيقت عقل، غرائب فقه و اخبار، معاد جسمانى، رديههايى بر فلاسفه، دهريون و ملحدان و...، آداب معاشرت، اوراد، نمازها، مناظرات، اقليمها، علم النفس و روش معالجه بيمارىهاى روحى، مسائل شرعى، حقوق زنان، تاريخ، معمّرين، سيره ملوك، آداب جنگ، تعبير خواب، شگفتىهاى شهرها، خواص اشياء، فتنههاى آخرالزمان و... مىباشد. | اين كتاب بهصورت يك مجموعه فراهم آمده است و شامل مطالبى از قبيل: اهميت تفكر از ديدگاه دين، حقيقت تفكر، حقيقت توحيد، فرقههاى هفتاد و دوگانه امت اسلامى، فرقه ناجيه (كه به اعتقاد وى اهل سنت و جماعت هستند)، تفسير نبوت، شرائط معجزه، معجزات پيامبر(ص)، نسب پيامبر(ص)، اخلاق و خصوصيات ايشان، نامههاى پيامبر(ص) به پادشاهان ساير كشورها و دعوت آنها به اسلام، تفسير واجب عينى و كفايى، كرامات اولياء، ماهيت روح، حقيقت عقل، غرائب فقه و اخبار، معاد جسمانى، رديههايى بر فلاسفه، دهريون و ملحدان و...، آداب معاشرت، اوراد، نمازها، مناظرات، اقليمها، علم النفس و روش معالجه بيمارىهاى روحى، مسائل شرعى، حقوق زنان، تاريخ، معمّرين، سيره ملوك، آداب جنگ، تعبير خواب، شگفتىهاى شهرها، خواص اشياء، فتنههاى آخرالزمان و... مىباشد. | ||
در نسبت اين كتاب به خوارزمى، عباس | در نسبت اين كتاب به خوارزمى، [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال]]، نخستين بار در 1938م در يادداشتى بر يكى از نسخههاى چاپى «المكارم و المفاخر» (بخشى از كتاب مفيد العلوم كه بهطور مستقل و توسط عزت عطار در قاهره به سال 1354ق چاپ شده است)، با استناد به اينكه سبک نگارش اين كتاب و در نتيجه كتاب «المكارم»، با سبک ابوبكر خوارزمى تفاوت فاحش دارد و نيز چون در اثناى كتاب، از حسن صباح (518ق) سخن به ميان آمده است، انتساب آن را به ابوبكر خوارزمى نادرست دانسته است. در 1985م نظر اقبال تأييد شد و محمد عبدالقادر عطا پس از بررسى 4 نسخه خطى كتاب، آن را به نام زكرياى قزوينى به چاپ رساند. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
كتاب اول، در مورد قواعد دين بوده و در نه باب، تنظيم شده است. مطالبى كه در اين ابواب، مورد بحث و بررسى قرار گرفته، عبارتند از: نظر و استدلال؛ واجبات مكلفين؛ توحيد؛ ائمه توحيد؛ عجايب خلقت انسان؛ خلقت عالم؛ اعتقادات مكلف؛ فرق امم و حكم كسى كه دعوت دين حق، به گوش وى رسيده است<ref>متن كتاب، ص 16 - 36</ref> | |||
در كتاب دوم، احكام مرتبط با نبوت، در يازده باب، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است كه عناوين اين ابواب، عبارتند از: تفسير نبوت؛ رد براهمه؛ صادق و برحق بودن حضرت محمد(ص)؛ شروط معجزه؛ معجزات پيامبر(ص)؛ نسب و اخلاق ايشان؛ نامههايى كه آن حضرت به ملوك براى دعوت به اسلام نوشتند؛ لباس و زينت ايشان و اينكه آن حضرت، رسولى صادق بوده و رسالت خويش را بهخوبى انجام دادند<ref>همان، ص 37 - 58</ref> | |||
در سومين كتاب، مطالبى پيرامون شرح سنت، در نه باب، بيان شده است. برخى از اين مطالب، عبارتند از: فرض العين؛ فرض الكفايه؛ اصحاب حديث؛ فرقه ناجيه؛ وجوب دورى و بغض داشتن از اهل بدعت و مودت پيروان سنت؛ تعظيم و احترام به كتاب خدا؛ حكم عوام مؤمنين و كرامات اولياء خدا<ref>همان، ص 59 - 71</ref> | |||
در سومين كتاب، مطالبى پيرامون شرح سنت، در نه باب، بيان شده است. برخى از اين مطالب، عبارتند از: فرض العين؛ فرض الكفايه؛ اصحاب حديث؛ فرقه ناجيه؛ وجوب دورى و بغض داشتن از اهل بدعت و مودت پيروان سنت؛ تعظيم و احترام به كتاب خدا؛ حكم عوام مؤمنين و كرامات اولياء خدا <ref>همان، ص 59 - 71</ref> | |||
مطالب مربوط به امور غريبه، در كتاب چهارم آمده است. برخى از اين امور، عبارتند از: ماهيت روح؛ حقيقت عقل؛ غرائب فقه؛ معناى ''' «اهدنا الصراط المستقيم» '''؛ اسرار شب قدر؛ حروف؛ تعلق ثواب و عقاب به روح يا بدن؛ نعم الهى و | مطالب مربوط به امور غريبه، در كتاب چهارم آمده است. برخى از اين امور، عبارتند از: ماهيت روح؛ حقيقت عقل؛ غرائب فقه؛ معناى ''' «اهدنا الصراط المستقيم» '''؛ اسرار شب قدر؛ حروف؛ تعلق ثواب و عقاب به روح يا بدن؛ نعم الهى و خاصیت آب<ref>همان، 72 - 96</ref> | ||
در كتاب پنجم، مطالبى پيرامون كفر و اعتقادات نادرست، عنوان گرديده است. اهم اين مطالب، مربوط به حقيقت تعصب؛ كفر؛ رد بر فلسفه، دهريه، ملحدين، منجمين و يهود؛ پرستش بت، حيوانات و كواكب؛ مجوس؛ براهمه؛ نصرانيون و | در كتاب پنجم، مطالبى پيرامون كفر و اعتقادات نادرست، عنوان گرديده است. اهم اين مطالب، مربوط به حقيقت تعصب؛ كفر؛ رد بر فلسفه، دهريه، ملحدين، منجمين و يهود؛ پرستش بت، حيوانات و كواكب؛ مجوس؛ براهمه؛ نصرانيون و..<ref>همان، ص 97 - 126</ref> | ||
در كتاب ششم، فوايد دين بيان گرديده است. برخى از اين فوايد، عبارتند از: فوايد، آفات و رقيت مال؛ جواز يا عدم جواز لعن ظالمين؛ كذب؛ برترى انسان ثروتمند شاكر بر فقير صابر؛ شكايت فقرا به پيامبر(ص)؛ شوخى پيامبر(ص)؛ دوست داشتن اسب؛ | در كتاب ششم، فوايد دين بيان گرديده است. برخى از اين فوايد، عبارتند از: فوايد، آفات و رقيت مال؛ جواز يا عدم جواز لعن ظالمين؛ كذب؛ برترى انسان ثروتمند شاكر بر فقير صابر؛ شكايت فقرا به پيامبر(ص)؛ شوخى پيامبر(ص)؛ دوست داشتن اسب؛ کیفیت خوردوخوراك شيطان؛ طعام و نوشيدنى؛ خدمت به خانواده؛ موانع زكات؛ حقوق مؤمن؛ اكرام شعر و..<ref>همان، ص 131 - 148</ref> | ||
آداب مورد توجه و تذكر در اسلام، در كتاب هفتم، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. برخى از اين آداب، عبارتند از: آداب مربوط به مريد؛ آداب مابعد طلوع خورشيد؛ آداب زكات؛ آداب روزه؛ آداب دعا؛ آداب قرائت قرآن؛ آداب خوردن و نوشيدن؛ آداب خواب؛ آداب نكاح؛ آداب حمام و | آداب مورد توجه و تذكر در اسلام، در كتاب هفتم، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. برخى از اين آداب، عبارتند از: آداب مربوط به مريد؛ آداب مابعد طلوع خورشيد؛ آداب زكات؛ آداب روزه؛ آداب دعا؛ آداب قرائت قرآن؛ آداب خوردن و نوشيدن؛ آداب خواب؛ آداب نكاح؛ آداب حمام و..<ref>همان، ص 148 - 165</ref> | ||
عنوان ساير كتب، عبارتند از: اوراد؛ مناظرات؛ معرفت جواهر؛ معالجه گناهان؛ حقيقت دنيا و آفات آن؛ تسليت خردمندان؛ حلال و حرام؛ حقوق؛ مكارم و مفاخر؛ غرور انسان و عاقبت زمان؛ نوادر علماء؛ زنان؛ سلطان؛ اسرار وزارت؛ تواريخ؛ سير ملوك؛ جنگ و مسابقه پادشاهان در آن؛ تعبير خواب و رؤيا؛ عجايب شهرها؛ خواص مواد؛ قوه باه؛ جهاد و فتنههاى آخرالزمان. | عنوان ساير كتب، عبارتند از: اوراد؛ مناظرات؛ معرفت جواهر؛ معالجه گناهان؛ حقيقت دنيا و آفات آن؛ تسليت خردمندان؛ حلال و حرام؛ حقوق؛ مكارم و مفاخر؛ غرور انسان و عاقبت زمان؛ نوادر علماء؛ زنان؛ سلطان؛ اسرار وزارت؛ تواريخ؛ سير ملوك؛ جنگ و مسابقه پادشاهان در آن؛ تعبير خواب و رؤيا؛ عجايب شهرها؛ خواص مواد؛ قوه باه؛ جهاد و فتنههاى آخرالزمان. | ||
| خط ۸۵: | خط ۶۵: | ||
تحقيق كتاب، توسط | تحقيق كتاب، توسط عبدالله بن ابراهيم انصارى صورت گرفته است. | ||
فهرست مطالب، در انتهاى كتاب آمده است. | فهرست مطالب، در انتهاى كتاب آمده است. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۹۹: | خط ۷۹: | ||
3. دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 5، مدخل: ابوبكر خوارزمى. | 3. دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 5، مدخل: ابوبكر خوارزمى. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:کلیات]] | [[رده:کلیات]] | ||
[[رده:آثار کلی درباره اسلام، آثار کلی – آثار اختصاصی]] | [[رده:آثار کلی درباره اسلام، آثار کلی – آثار اختصاصی]] | ||