۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== وابستهها == ' به '==وابستهها== {{وابستهها}} ') |
جز (جایگزینی متن - 'طباطبایی، محمدحسین' به 'طباطبایی، سید محمدحسین') |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
تفسير - فن | تفسير - فن | ||
طباطبایی، محمدحسین، 1281 - 1360 - سرگذشت نامه | طباطبایی، سید محمدحسین، 1281 - 1360 - سرگذشت نامه | ||
طباطبایی، محمدحسین، 1281 - 1360. الميزان في تفسير القرآن - نقد و تفسير | طباطبایی، سید محمدحسین، 1281 - 1360. الميزان في تفسير القرآن - نقد و تفسير | ||
| ناشر =منظمة الإعلام الإسلامي. معاونية الرئاسة للعلاقات الدولیة | | ناشر =منظمة الإعلام الإسلامي. معاونية الرئاسة للعلاقات الدولیة | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
}} | }} | ||
'''الطباطبائي و منهجه في تفسيره «الميزان» '''، اثر [[اوسي، علي رمضان|علی اوسی]]، کتابی است یک جلدی به زبان عربی با موضوع علوم قرآن و تاریخ اسلام. نویسنده در این اثر به بیان شخصیت و شیوه تفسیری [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] در «[[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]]» پرداخته است. | '''الطباطبائي و منهجه في تفسيره «الميزان» '''، اثر [[اوسي، علي رمضان|علی اوسی]]، کتابی است یک جلدی به زبان عربی با موضوع علوم قرآن و تاریخ اسلام. نویسنده در این اثر به بیان شخصیت و شیوه تفسیری [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایی]] در «[[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]]» پرداخته است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
نویسنده کتاب در ابتدا درباره مبدأ تفسیر قرآن از زمان پیامبر خدا(ص) توضیح میدهد و سپس درباره پدید آمدن تفاسیر مختلف (به تعبیر نویسنده تفاسیر به رأی) مذهبی، کلامی، فلسفی، صوفی و... مینویسد. | نویسنده کتاب در ابتدا درباره مبدأ تفسیر قرآن از زمان پیامبر خدا(ص) توضیح میدهد و سپس درباره پدید آمدن تفاسیر مختلف (به تعبیر نویسنده تفاسیر به رأی) مذهبی، کلامی، فلسفی، صوفی و... مینویسد. | ||
او سخنی را از دکتر محمدحسین ذهبی درباره تشعب و تکاثر طریق مفسرین نقل میکند و سپس به توضیح درباره چرایی اختیار «[[الميزان في تفسير القرآن]]» [[طباطبایی، محمدحسین|علامه سید محمدحسین طباطبایی]] برای تحقیقش و بیان شیوه تفسیری او میپردازد<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص7-8</ref>. | او سخنی را از دکتر محمدحسین ذهبی درباره تشعب و تکاثر طریق مفسرین نقل میکند و سپس به توضیح درباره چرایی اختیار «[[الميزان في تفسير القرآن]]» [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه سید محمدحسین طباطبایی]] برای تحقیقش و بیان شیوه تفسیری او میپردازد<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص7-8</ref>. | ||
او درباره [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] و تفسیرش و دلیل این که چرا چنین تفسیری را اختیار کرده، مینویسد: [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] از شیوه مفسران قدیم استفاده کرده و آنچه را در دنیای جدید در عالم تفسیر جدید حاصل شده نیز مراعات کرده است. به نظر میآید این همان شیوه حق باشد و در این نوشتار موسوم به «الطباطبائي و منهجه في تفسيره الميزان»، میزان جدیت علامه در رعایت این شیوه را نشان خواهیم داد. از دلایلی که باعث شد، من این بحث را اختیار کنم موارد زیر است: | او درباره [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایی]] و تفسیرش و دلیل این که چرا چنین تفسیری را اختیار کرده، مینویسد: [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایی]] از شیوه مفسران قدیم استفاده کرده و آنچه را در دنیای جدید در عالم تفسیر جدید حاصل شده نیز مراعات کرده است. به نظر میآید این همان شیوه حق باشد و در این نوشتار موسوم به «الطباطبائي و منهجه في تفسيره الميزان»، میزان جدیت علامه در رعایت این شیوه را نشان خواهیم داد. از دلایلی که باعث شد، من این بحث را اختیار کنم موارد زیر است: | ||
# روح معتدل و آرای عادلانه این مفسر؛ او در ارائه آرای دیگر فرقههای اسلامی امین است و در نقد آرا به موضوع میپردازد نه به شخص؛ درعینحال از مذهب امامی خودش فاصله نمیگیرد؛ یعنی در عین التزام خودش به مذهب امامی، در نقد آرای دیگران معتدل است و رعایت انصاف را میکند و تکیهاش بر دلیل و استدلال است. | # روح معتدل و آرای عادلانه این مفسر؛ او در ارائه آرای دیگر فرقههای اسلامی امین است و در نقد آرا به موضوع میپردازد نه به شخص؛ درعینحال از مذهب امامی خودش فاصله نمیگیرد؛ یعنی در عین التزام خودش به مذهب امامی، در نقد آرای دیگران معتدل است و رعایت انصاف را میکند و تکیهاش بر دلیل و استدلال است. | ||
# علامه، میان روشهای تفسیری رایج نزد پیشینیان علم تفسیر و اموری را که نهضت جدید تفسیری انتخاب کرده، جمع کرده است. او شبهات دشمنان اسلام به اساس قرآن کریم و روح اجتماعی این دین را پاسخی درخور میدهد. | # علامه، میان روشهای تفسیری رایج نزد پیشینیان علم تفسیر و اموری را که نهضت جدید تفسیری انتخاب کرده، جمع کرده است. او شبهات دشمنان اسلام به اساس قرآن کریم و روح اجتماعی این دین را پاسخی درخور میدهد. | ||
خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
اما در راه ارائه مطلب با مشکلاتی نیز مواجه بودم که مهمترین آنها این بود که الميزان کتابی بکر بود، از این جهت که مورد بحث قرار نگرفته بود و از این جهت مسئولیت من سنگینتر میشد و باید تلاش بیشتری در کشف روش تفسیری علامه میکردم و گاه بارها به صفحاتی از آن مراجعه مینمودم. | اما در راه ارائه مطلب با مشکلاتی نیز مواجه بودم که مهمترین آنها این بود که الميزان کتابی بکر بود، از این جهت که مورد بحث قرار نگرفته بود و از این جهت مسئولیت من سنگینتر میشد و باید تلاش بیشتری در کشف روش تفسیری علامه میکردم و گاه بارها به صفحاتی از آن مراجعه مینمودم. | ||
از دیگر مشکلات من، مسائلی بود که در خلال مراسلات میان من و مفسر ([[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]]) پیش میآمد؛ زیرا من علیرغم تلاش زیادم برای سفر به ایران موفق به سفر به این کشور نشدم و علامه هم در ایران زندگی میکرد. یکی دیگر از مشکلات من، در موجهه با ترجمه برخی از آثار فارسی جناب ایشان بود<ref>ر.ک: همان، ص8-9</ref>. | از دیگر مشکلات من، مسائلی بود که در خلال مراسلات میان من و مفسر ([[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایی]]) پیش میآمد؛ زیرا من علیرغم تلاش زیادم برای سفر به ایران موفق به سفر به این کشور نشدم و علامه هم در ایران زندگی میکرد. یکی دیگر از مشکلات من، در موجهه با ترجمه برخی از آثار فارسی جناب ایشان بود<ref>ر.ک: همان، ص8-9</ref>. | ||
این کتاب سه باب و یک خاتمه دارد. در باب اول زمانه [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] و زندگی او در سه فصل شرح داده شده است. در فصل اول نویسنده با تعریف انگیزههای نهضت جدید و انقلاب ایران خواهان نشان دادن حوادث سیاسی دورانی است که مرحوم علامه در آن زندگی میکرده است و طبعا بهعنوان یکی از علمای بزرگ اسلامی باید جهتش را با آن مشخص مینمود. همچنین دوران زندگی او در تبریز و قم و همچنین نجف و حوادث سیاسی آنجا در پایان این فصل بیان شده است. در فصل دوم به زندگی مرحوم علامه پرداخته شده؛ نویسنده درباره اسم و نسب و محل تولد و القاب و اساتید و سفرهای علمی و اجازات اجتهاد و روایت و شاگردانش توضیح داده است و در پایان، آثار علمی او را ذکر مینماید. در فصل سوم، مصادری را که [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] در تفسیرش بر آنها اعتماد کرده بیان نموده است. مصادر تفسیری علامه، کتابهای تفسیری، کتب لغت، مصادر روایی، دیگر مصادر (شامل کتاب مقدس، مصادر تاریخی، معارف عامه، اعلام، جراید و مجلات و...) است. | این کتاب سه باب و یک خاتمه دارد. در باب اول زمانه [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایی]] و زندگی او در سه فصل شرح داده شده است. در فصل اول نویسنده با تعریف انگیزههای نهضت جدید و انقلاب ایران خواهان نشان دادن حوادث سیاسی دورانی است که مرحوم علامه در آن زندگی میکرده است و طبعا بهعنوان یکی از علمای بزرگ اسلامی باید جهتش را با آن مشخص مینمود. همچنین دوران زندگی او در تبریز و قم و همچنین نجف و حوادث سیاسی آنجا در پایان این فصل بیان شده است. در فصل دوم به زندگی مرحوم علامه پرداخته شده؛ نویسنده درباره اسم و نسب و محل تولد و القاب و اساتید و سفرهای علمی و اجازات اجتهاد و روایت و شاگردانش توضیح داده است و در پایان، آثار علمی او را ذکر مینماید. در فصل سوم، مصادری را که [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایی]] در تفسیرش بر آنها اعتماد کرده بیان نموده است. مصادر تفسیری علامه، کتابهای تفسیری، کتب لغت، مصادر روایی، دیگر مصادر (شامل کتاب مقدس، مصادر تاریخی، معارف عامه، اعلام، جراید و مجلات و...) است. | ||
نویسنده در دومین باب کتاب از روش علامه در تفسیر صحبت میکند. او این باب را نیز ضمن سه فصل بیان مینماید. در فصل اول روشهای مفسران بیان میشود و نویسنده بهصورت اجمالی تفسیر الميزان را توصیف میکند. در دومین فصل، بعد نقلی در الميزان نشان داده میشود و نویسنده در آن تفسیر، قرآن به قرآن را هم نشان میدهد و همچنین به موارد استفاده مفسران از این شیوه اشاره میکند. او بیان میکند که سیاق از قرائن حالیه فهم نص قرآنی به حساب میآید و آیات را با توجه به سیاقشان باید فهمید. صحبت از تفسیر به سنت و میزان اعتماد مفسر بر آن در تفسیر آیات قرآنی نیز در این فصل انجام میگیرد. نویسنده در این فصل، واکنش علامه درباره اقوال صحابه و تابعین و دور انداختن اسرائیلیات را هم نشان میدهد. سومین فصل از این باب نیز به بیان جنبههای عقلی الميزان میپردازد. نویسنده نسبت علامه با نظریات جدید علمی، اجتماعی، غیبیات و مبهمات قرآنی و جنبهها و نظریات فلسفی در الميزان را در این بخش توضیح میدهد. | نویسنده در دومین باب کتاب از روش علامه در تفسیر صحبت میکند. او این باب را نیز ضمن سه فصل بیان مینماید. در فصل اول روشهای مفسران بیان میشود و نویسنده بهصورت اجمالی تفسیر الميزان را توصیف میکند. در دومین فصل، بعد نقلی در الميزان نشان داده میشود و نویسنده در آن تفسیر، قرآن به قرآن را هم نشان میدهد و همچنین به موارد استفاده مفسران از این شیوه اشاره میکند. او بیان میکند که سیاق از قرائن حالیه فهم نص قرآنی به حساب میآید و آیات را با توجه به سیاقشان باید فهمید. صحبت از تفسیر به سنت و میزان اعتماد مفسر بر آن در تفسیر آیات قرآنی نیز در این فصل انجام میگیرد. نویسنده در این فصل، واکنش علامه درباره اقوال صحابه و تابعین و دور انداختن اسرائیلیات را هم نشان میدهد. سومین فصل از این باب نیز به بیان جنبههای عقلی الميزان میپردازد. نویسنده نسبت علامه با نظریات جدید علمی، اجتماعی، غیبیات و مبهمات قرآنی و جنبهها و نظریات فلسفی در الميزان را در این بخش توضیح میدهد. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
صفحات 36، 38، 40 و 42 کتاب حاوی رونوشت دستخط خود مرحوم [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبایی]] است. پاورقیهای کتاب در توضیح محتوای مطالب و ارجاعات مفیدند. فهارس فنی شامل ثبت مصادر و مراجع، فهرستهای آیات، احادیث نبوی و فهرست مطالب در انتهای اثر آمده است. | صفحات 36، 38، 40 و 42 کتاب حاوی رونوشت دستخط خود مرحوم [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبایی]] است. پاورقیهای کتاب در توضیح محتوای مطالب و ارجاعات مفیدند. فهارس فنی شامل ثبت مصادر و مراجع، فهرستهای آیات، احادیث نبوی و فهرست مطالب در انتهای اثر آمده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== |
ویرایش