۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة: تفاوت میان نسخه‌ها
الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۵۰
، ۲ ژانویهٔ ۲۰۲۱جایگزینی متن - 'طباطبایی، محمدحسین' به 'طباطبایی، سید محمدحسین'
جز (جایگزینی متن - 'جلوه، ابوالحسن' به 'جلوه، سید ابوالحسن') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'طباطبایی، محمدحسین' به 'طباطبایی، سید محمدحسین') |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
[[مظفر، محمدرضا]] (مقدمه‌نويس) | [[مظفر، محمدرضا]] (مقدمه‌نويس) | ||
[[طباطبایی، محمدحسین]] (حاشيه نويس) | [[طباطبایی، سید محمدحسین]] (حاشيه نويس) | ||
| ناشر = مکتبة المصطفوي ج: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 9 | | ناشر = مکتبة المصطفوي ج: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 9 | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
'''الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة'''، تأليف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالدين محمد شيرازى]] (متوفى 1050ق)، معروف به [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] يا [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهين]]، دوره كامل فلسفه صدرايى (حكمت متعاليه) به زبان عربى است. | '''الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة'''، تأليف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالدين محمد شيرازى]] (متوفى 1050ق)، معروف به [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] يا [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهين]]، دوره كامل فلسفه صدرايى (حكمت متعاليه) به زبان عربى است. | ||
اين نسخه از كتاب، پس از تصحيح چاپ‌هاى گذشته، با افزودن تعليقه‌هاى [[سبزواری، هادی بن مهدی |حكيم سبزوارى]]، [[طباطبایی، محمدحسین |علامه طباطبايى]]، [[زنوزی، علی بن عبدالله|آقا على مدرس زنوزى]] و ديگران به چاپ رسيده است. [[مظفر، محمدرضا|علامه محمدرضا مظفر]] (متوفى 1383ق) بر اين كتاب مقدمه نوشته است. | اين نسخه از كتاب، پس از تصحيح چاپ‌هاى گذشته، با افزودن تعليقه‌هاى [[سبزواری، هادی بن مهدی |حكيم سبزوارى]]، [[طباطبایی، سید محمدحسین |علامه طباطبايى]]، [[زنوزی، علی بن عبدالله|آقا على مدرس زنوزى]] و ديگران به چاپ رسيده است. [[مظفر، محمدرضا|علامه محمدرضا مظفر]] (متوفى 1383ق) بر اين كتاب مقدمه نوشته است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
#«ل»: علامه اسماعيل بن ملا سميع اصفهانى (متوفى 1277ق). وى از علما و مدرسان معروف فلسفه، معاصر آخوند [[نوری، علی بن جمشید|ملا على نورى]] حكيم متوطن اصفهان (متوفى 1246ق) بود و على التحقيق پيش از [[نوری، علی بن جمشید|ملا على نورى]] فوت شده و تاريخ وفاتش ظاهراً حوالى 1243ق، سه سال قبل از نورى است. اينكه حاجى سبزوارى متوفى 1289ق در شرح حال خودش نوشته كه در ايام اقامت اصفهان چند سال نزد ملا اسماعيل اصفهانى درس حكمت و كلام مى‌خوانده و بعد از وفات او به خدمت استاد كل آخوند [[نوری، علی بن جمشید|ملا على نورى]] پيوسته و حدود سه سال هم نزد وى تلمذ كرده، ظاهراً مقصودش همين محمداسماعيل است.<ref>همايى، جلال، ص127-126</ref>البته بسيارى از تعليقات كتاب با نام «اسماعيل» آمده است.<ref>ر.ک: جلدهاى چهارم و پنجم</ref> | #«ل»: علامه اسماعيل بن ملا سميع اصفهانى (متوفى 1277ق). وى از علما و مدرسان معروف فلسفه، معاصر آخوند [[نوری، علی بن جمشید|ملا على نورى]] حكيم متوطن اصفهان (متوفى 1246ق) بود و على التحقيق پيش از [[نوری، علی بن جمشید|ملا على نورى]] فوت شده و تاريخ وفاتش ظاهراً حوالى 1243ق، سه سال قبل از نورى است. اينكه حاجى سبزوارى متوفى 1289ق در شرح حال خودش نوشته كه در ايام اقامت اصفهان چند سال نزد ملا اسماعيل اصفهانى درس حكمت و كلام مى‌خوانده و بعد از وفات او به خدمت استاد كل آخوند [[نوری، علی بن جمشید|ملا على نورى]] پيوسته و حدود سه سال هم نزد وى تلمذ كرده، ظاهراً مقصودش همين محمداسماعيل است.<ref>همايى، جلال، ص127-126</ref>البته بسيارى از تعليقات كتاب با نام «اسماعيل» آمده است.<ref>ر.ک: جلدهاى چهارم و پنجم</ref> | ||
#«ه»: محمد بن معصوم‌على هيدجى زنجانى (متوفى 1349ق). وى اگرچه بر منظومه سبزوارى تعليقه زده است، اما در جايى به تعليقات او بر اسفار اشاره نشده و در كتاب هم تعليقات او مشاهده نشد. اما از سوى ديگر تعليقات اندك از [[جلوه، سید ابوالحسن|ميرزا ابوالحسن جلوه]] (متوفى 1314ق) يا تعليقه‌هایى از فتحعلى خويى مشاهده گرديد.<ref>جلد چهارم، صفحات 76، 24، 36 و 44</ref> | #«ه»: محمد بن معصوم‌على هيدجى زنجانى (متوفى 1349ق). وى اگرچه بر منظومه سبزوارى تعليقه زده است، اما در جايى به تعليقات او بر اسفار اشاره نشده و در كتاب هم تعليقات او مشاهده نشد. اما از سوى ديگر تعليقات اندك از [[جلوه، سید ابوالحسن|ميرزا ابوالحسن جلوه]] (متوفى 1314ق) يا تعليقه‌هایى از فتحعلى خويى مشاهده گرديد.<ref>جلد چهارم، صفحات 76، 24، 36 و 44</ref> | ||
#«ط»: [[طباطبایی، محمدحسین|سيد محمدحسين طباطبايى]] (متوفى 1402ق). معرفت‌شناسى در فلسفه اسلامى تا زمان [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] يك مسئله فلسفى بشمار نمى‌رفت... تا اينكه وى در مبحث عقل و معقول «اسفار» (جلد سوم) بر مسئله فلسفى بودن علم و ادراك، برهان اقامه كرد و به توجيه فلسفى آن پرداخت. اين امر باعث شد كه فيلسوفان نوصدرايى و در صدر آنها [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبايى]] درصدد برآيند كه مجموعه مباحث مربوط به علم و ادراك را به شاخه مستقلى تبديل كنند. اختصاص چهار مقاله از مجموعه مقالات كتاب «[[اصول فلسفه و روش رئالیسم|اصول فلسفه و روش رئاليسم]]»، كه بسيارى از ابتكارات [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبايى]] هم در ضمن آنها بيان شده است، دلالت بر آنچه گفتيم دارد.<ref>ر.ک: على‌زاده، بيوك، ص30-29</ref>علامه در تعليقات خود بر اسفار مى‌نويسد: اينكه در علوم برهانى فقط از اعراض ذاتى موضوع بحث مى‌كنند، صرفاً يك اصطلاح و يك قرارداد نيست، بلكه مطلبى است كه مقتضاى بحث‌هاى برهانى در علوم برهانى است؛ همان‌گونه كه در كتاب برهان از منطق تبيين شده است.<ref>صفدرى نياك، مرتضى، ص51</ref> | #«ط»: [[طباطبایی، سید محمدحسین|سيد محمدحسين طباطبايى]] (متوفى 1402ق). معرفت‌شناسى در فلسفه اسلامى تا زمان [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملا صدرا]] يك مسئله فلسفى بشمار نمى‌رفت... تا اينكه وى در مبحث عقل و معقول «اسفار» (جلد سوم) بر مسئله فلسفى بودن علم و ادراك، برهان اقامه كرد و به توجيه فلسفى آن پرداخت. اين امر باعث شد كه فيلسوفان نوصدرايى و در صدر آنها [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبايى]] درصدد برآيند كه مجموعه مباحث مربوط به علم و ادراك را به شاخه مستقلى تبديل كنند. اختصاص چهار مقاله از مجموعه مقالات كتاب «[[اصول فلسفه و روش رئالیسم|اصول فلسفه و روش رئاليسم]]»، كه بسيارى از ابتكارات [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبايى]] هم در ضمن آنها بيان شده است، دلالت بر آنچه گفتيم دارد.<ref>ر.ک: على‌زاده، بيوك، ص30-29</ref>علامه در تعليقات خود بر اسفار مى‌نويسد: اينكه در علوم برهانى فقط از اعراض ذاتى موضوع بحث مى‌كنند، صرفاً يك اصطلاح و يك قرارداد نيست، بلكه مطلبى است كه مقتضاى بحث‌هاى برهانى در علوم برهانى است؛ همان‌گونه كه در كتاب برهان از منطق تبيين شده است.<ref>صفدرى نياك، مرتضى، ص51</ref> | ||
[[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبايى]] معاد جسمانى را مانند [[زنوزی، علی بن عبدالله|حكيم زنوزى]] از طريق لحوق ابدان به نفوس تصوير مى‌كند، نه تعلق نفوس به ابدان؛ پس بى‌شك در اين مسئله هيچ تفاوتى بين سخنان علامه و زنوزى نيست.<ref>اكبريان، رضا و عارفى شيرازى، محمداسحاق، ص51</ref> | [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبايى]] معاد جسمانى را مانند [[زنوزی، علی بن عبدالله|حكيم زنوزى]] از طريق لحوق ابدان به نفوس تصوير مى‌كند، نه تعلق نفوس به ابدان؛ پس بى‌شك در اين مسئله هيچ تفاوتى بين سخنان علامه و زنوزى نيست.<ref>اكبريان، رضا و عارفى شيرازى، محمداسحاق، ص51</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
#فنا، فاطمه، دانشنامه جهان اسلام، جلد 13، زير نظر غلامعلى حداد عادل، تهران، بنياد دائرةالمعارف اسلامى، چاپ اول، 1388. | #فنا، فاطمه، دانشنامه جهان اسلام، جلد 13، زير نظر غلامعلى حداد عادل، تهران، بنياد دائرةالمعارف اسلامى، چاپ اول، 1388. | ||
#تويسركانى، سيد احمد، «نگاهى بر قديمى‌ترين نسخه كامل كتاب اسفار»، آدرس مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله خردنامه صدرا، شهريور 1374، شماره 2، صفحه 92 تا 95. | #تويسركانى، سيد احمد، «نگاهى بر قديمى‌ترين نسخه كامل كتاب اسفار»، آدرس مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله خردنامه صدرا، شهريور 1374، شماره 2، صفحه 92 تا 95. | ||
#على‌زاده، بيوك، «[[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبايى]]، فيلسوفى نوصدرايى»، آدرس مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله دين و ارتباطات، بهار 1385، شماره 29، صفحه 23 تا 38. | #على‌زاده، بيوك، «[[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبايى]]، فيلسوفى نوصدرايى»، آدرس مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله دين و ارتباطات، بهار 1385، شماره 29، صفحه 23 تا 38. | ||
#همائى، جلال، «ملا اسماعيل اصفهانى حكيم»، آدرس مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله فرهنگ ایران‌زمين، 1354، شماره 21، صفحه 124 تا 133. | #همائى، جلال، «ملا اسماعيل اصفهانى حكيم»، آدرس مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله فرهنگ ایران‌زمين، 1354، شماره 21، صفحه 124 تا 133. | ||
#دائرةالمعارف تشيع، جلد اول، زير نظر احمد صدر حاج سيد جوادى و ديگران، تهران، نشر شهيد سعيد محبى، چاپ سوم، 1375. | #دائرةالمعارف تشيع، جلد اول، زير نظر احمد صدر حاج سيد جوادى و ديگران، تهران، نشر شهيد سعيد محبى، چاپ سوم، 1375. | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
#محمدزاده، رضا، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج21، زير نظر [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|كاظم موسوى بجنوردى]]، تهران، مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، چاپ اول، 1392. | #محمدزاده، رضا، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج21، زير نظر [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|كاظم موسوى بجنوردى]]، تهران، مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، چاپ اول، 1392. | ||
#ناجى اصفهانى، حامد، «مجموعه رسائل حكيم [[نوری، علی بن جمشید|ملا على نورى]]»، آدرس مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله آينه پژوهش، آذر و دى 1373، شماره 28، صفحه 62. | #ناجى اصفهانى، حامد، «مجموعه رسائل حكيم [[نوری، علی بن جمشید|ملا على نورى]]»، آدرس مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله آينه پژوهش، آذر و دى 1373، شماره 28، صفحه 62. | ||
#اكبريان، رضا و عارفى شيرازى، محمداسحاق، «معاد جسمانى، از نظر آقا على مدرس زنوزى و [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبايى]]»، آدرس مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله آموزه‌هاى فلسفه اسلامى، پاييز و زمستان 1389، شماره 9، صفحه 39 تا 54. | #اكبريان، رضا و عارفى شيرازى، محمداسحاق، «معاد جسمانى، از نظر آقا على مدرس زنوزى و [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبايى]]»، آدرس مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله آموزه‌هاى فلسفه اسلامى، پاييز و زمستان 1389، شماره 9، صفحه 39 تا 54. | ||