۱۴۶٬۵۵۴
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' مى ' به ' مى'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' مى ' به ' مى') |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| مکان نشر =قاهره - مصر | | مکان نشر =قاهره - مصر | ||
| سال نشر = 1998 م | | سال نشر = 1998 م | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10151AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10151AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|امالی (ابهامزدایی)}} | |||
'''أمالى المرتضى'''، کتابى است به زبان عربى، تألیف [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، متكلم، اديب، فقيه و حديثشناس برجسته امامیّه در سده پنجم هجرى كه در آن نویسنده به تفسير آيات متشابه و مشكل و تبيين احاديث داراى لفظ يا معناى دشوار طى هشتاد مجلس پرداخته است. | |||
{{کاربردهای دیگر|امالی ( | |||
'''أمالى المرتضى'''، کتابى است به زبان عربى، تألیف [[ | |||
اين کتاب داراى نامهاى ديگرى نيز هست كه از آن جملهاند: | اين کتاب داراى نامهاى ديگرى نيز هست كه از آن جملهاند: | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۴: | ||
الامالى في التفسير، الغرر و الدرر، غررالفوائد و درر القلائد، التفسير، مجالس التاویلات، مجالس كشف الآيات و.... | الامالى في التفسير، الغرر و الدرر، غررالفوائد و درر القلائد، التفسير، مجالس التاویلات، مجالس كشف الآيات و.... | ||
به گزارش ابویعلى جعفرى، فقيه معاصر و شاگرد [[ | به گزارش ابویعلى جعفرى، فقيه معاصر و شاگرد [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، در جمادى الاولى 413ق. از آن فراغت يافت. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۴: | ||
[[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]] مىنویسد: | [[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]] مىنویسد: | ||
منظور از أمالى این است كه عالمى بنشيند و شاگردان وى با قلم و كاغذ در اطراف او قرار | منظور از أمالى این است كه عالمى بنشيند و شاگردان وى با قلم و كاغذ در اطراف او قرار بگیرند، آن گاه، عالم - با استفاده از علمى كه خداوند در اختيار او نهاده است - شروع به سخن گفتن كند و شاگردان، آن مطالب را بنویسند. در نتيجه، کتابى حاصل مىشود كه آن را املا و أمالى مىنامند. | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] مىخوانيم: | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] مىخوانيم: | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۴: | ||
مهمترين أمالىها: أمالى أبومحمد ناصر كبير (م 304ق)، أمالى مهذبالدين همدانى (م 398ق)، أمالى أبوالفتح هلال بن محمد بغدادى (م 414ق)، أمالى [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]](م 460ق)، أمالى [[شيخ صدوق]](م 381ق)، أمالى سيّد مرتضى (م 436ق) است. | مهمترين أمالىها: أمالى أبومحمد ناصر كبير (م 304ق)، أمالى مهذبالدين همدانى (م 398ق)، أمالى أبوالفتح هلال بن محمد بغدادى (م 414ق)، أمالى [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]](م 460ق)، أمالى [[شيخ صدوق]](م 381ق)، أمالى سيّد مرتضى (م 436ق) است. | ||
أمالى معمولاً موضوعات بسيار متنوعى را در بر | أمالى معمولاً موضوعات بسيار متنوعى را در بر مىگیرد كه از آن میان، داستانهاى معتبر تاريخى، معنى أخبار، تفسير و تأویل آيات قرآنى، نكات ادبى و... را مىتوان نام برد. | ||
از نظر قوّت اعتبار، أمالى مانند اصل است و احتمال سهو و نسيان و غلط در آن كم است. علىالخصوص، وقتى كه املاى شيخ از روى کتاب مصحح يا از محفوظات قلبى خودش باشد؛ البته در مورد اخير، اگر به قوى حافظه، ضابط و متقن بودن او يقين داشته باشيم. | از نظر قوّت اعتبار، أمالى مانند اصل است و احتمال سهو و نسيان و غلط در آن كم است. علىالخصوص، وقتى كه املاى شيخ از روى کتاب مصحح يا از محفوظات قلبى خودش باشد؛ البته در مورد اخير، اگر به قوى حافظه، ضابط و متقن بودن او يقين داشته باشيم. | ||
اما [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] در معرفى کتاب امالى [[ | اما [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] در معرفى کتاب امالى [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، ذيل عنوان «غرر الفوائد و درر القلائد» مىنویسد: | ||
کتابى است در باب محاضرات، ادب، تفسير و تأویل آيات و همچنين شرح و توضيح احاديث كه در باب و موضوع خود کتابى گران قدر است و متعلّق به سيّد اجلّ شريف مرتضى، علمالهدى است. در آن کتاب، مجالس متعدّدى وجود دارد كه سيّد، آنها را در املاءات خود در آن مجالس بيان كرده است. موضوعات آنها عبارتند از: احوال بعضى از گذشتگان شعرا، معمّران و نيز تفسير آيات مشكل و احاديث معضل. | کتابى است در باب محاضرات، ادب، تفسير و تأویل آيات و همچنين شرح و توضيح احاديث كه در باب و موضوع خود کتابى گران قدر است و متعلّق به سيّد اجلّ شريف مرتضى، علمالهدى است. در آن کتاب، مجالس متعدّدى وجود دارد كه سيّد، آنها را در املاءات خود در آن مجالس بيان كرده است. موضوعات آنها عبارتند از: احوال بعضى از گذشتگان شعرا، معمّران و نيز تفسير آيات مشكل و احاديث معضل. | ||
| خط ۷۳: | خط ۶۸: | ||
آياتى را كه سيّد مرتضى انتخاب كرده و بر تفسير آنها همّت گماشته است، اكثراً از مواردى است كه در كتب ديگر به دست ما نرسيده است. | آياتى را كه سيّد مرتضى انتخاب كرده و بر تفسير آنها همّت گماشته است، اكثراً از مواردى است كه در كتب ديگر به دست ما نرسيده است. | ||
او علاوه بر آيات، احاديثى را انتخاب كرده است كه آنها نيز چنيناند و معمولاً علما در تأویل آنها با هم اختلاف دارند. وى تعارضها را آشكار كرده و تفسير و تأویل آنها را - همان گونه كه در تفسير آيات عمل مىكرد - بيان نموده و در این كار، از شواهد شعر و لغت كمك گرفته است. البتّه در این میان، مذهب اصحاب خود، يعنى اصحاب عدل را آشكار ساخته و دليل آنها را برتر دانسته است. در این موارد، على الخصوص با [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]] و ابوعبيد قاسم بن سلاّم و [[ | او علاوه بر آيات، احاديثى را انتخاب كرده است كه آنها نيز چنيناند و معمولاً علما در تأویل آنها با هم اختلاف دارند. وى تعارضها را آشكار كرده و تفسير و تأویل آنها را - همان گونه كه در تفسير آيات عمل مىكرد - بيان نموده و در این كار، از شواهد شعر و لغت كمك گرفته است. البتّه در این میان، مذهب اصحاب خود، يعنى اصحاب عدل را آشكار ساخته و دليل آنها را برتر دانسته است. در این موارد، على الخصوص با [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]] و ابوعبيد قاسم بن سلاّم و [[ابن انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]]، مناقشات فراوانْ كرده است. | ||
علاوه بر اينها در علم كلام هم مسائلى را طرح كرده كه در آنها مشاجره وجود دارد و مناظرات بسيار رخ داده است؛ مطالبى مانند مسئله رؤيت خدا، خلق، افعال بندگان، اراده خدا بر زشتىها... كه در آنها بر ردّ دشمنان دليلْ آورده است. او در این مناقشات، مهربان و در گفتارش عفيف است. | علاوه بر اينها در علم كلام هم مسائلى را طرح كرده كه در آنها مشاجره وجود دارد و مناظرات بسيار رخ داده است؛ مطالبى مانند مسئله رؤيت خدا، خلق، افعال بندگان، اراده خدا بر زشتىها... كه در آنها بر ردّ دشمنان دليلْ آورده است. او در این مناقشات، مهربان و در گفتارش عفيف است. | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۰: | ||
و در نهایت، گفتار محمد ابوالفضل ابراهیم، محقق کتاب را مىآوریم كه: | و در نهایت، گفتار محمد ابوالفضل ابراهیم، محقق کتاب را مىآوریم كه: | ||
هر گاه محققى بخواهد كتب نفيس عربى را كه حاوى معارف گوناگون و پر از نكات ظريف مختلف است و در آن عصاره طبايع و مذاهب مختلف و حقايق تاريخ، اخبار، متون، شعر، زبان و لغات مشكل است، بررسى كند، بى چون و چرا حتماً کتاب أمالى المرتضى را نيز در آن رديف مىآورد و آن را در شمار کتابهایى؛ چون: الكامل مبرّد، البيان و التبيين [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]]، عيون الأخبار [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]]، العقد الفريد ابن عبدربّه، الأغانى ابوالفرج و... قرار مىدهد. اينها كتبى است كه در آسمان ادب عربیّت مانند ستارگان | هر گاه محققى بخواهد كتب نفيس عربى را كه حاوى معارف گوناگون و پر از نكات ظريف مختلف است و در آن عصاره طبايع و مذاهب مختلف و حقايق تاريخ، اخبار، متون، شعر، زبان و لغات مشكل است، بررسى كند، بى چون و چرا حتماً کتاب أمالى المرتضى را نيز در آن رديف مىآورد و آن را در شمار کتابهایى؛ چون: الكامل مبرّد، البيان و التبيين [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]]، عيون الأخبار [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]]، العقد الفريد ابن عبدربّه، الأغانى ابوالفرج و... قرار مىدهد. اينها كتبى است كه در آسمان ادب عربیّت مانند ستارگان مىدرخشند. | ||
==ویژگىها== | ==ویژگىها== | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۰۷: | ||
تنوع و گونونى بحثهایى كه در این کتاب وجود دارد، این کتاب را همانند دايرةالمعارفى مىنمايد كه نه تنها خواننده را خسته نمىكند، بلكه بر توان و ذوق و شوقش نيز مىافزايد. | تنوع و گونونى بحثهایى كه در این کتاب وجود دارد، این کتاب را همانند دايرةالمعارفى مىنمايد كه نه تنها خواننده را خسته نمىكند، بلكه بر توان و ذوق و شوقش نيز مىافزايد. | ||
نسبت کتاب به [[ | نسبت کتاب به [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] | ||
عبدالرزاق محىالدين در کتاب "ادب المرتضى من سيرته و آثاره" آمده است: | عبدالرزاق محىالدين در کتاب "ادب المرتضى من سيرته و آثاره" آمده است: | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۳۴: | ||
کتاب، مشتمل بر پاورقىهایى به قلم محقق و فهرست مطالب(مجالس) در انتهاى هر جلد مىباشد. | کتاب، مشتمل بر پاورقىهایى به قلم محقق و فهرست مطالب(مجالس) در انتهاى هر جلد مىباشد. | ||
اين کتاب در سال 1325ق، در مصر چاپ شد و نيز در ایران همراه با | اين کتاب در سال 1325ق، در مصر چاپ شد و نيز در ایران همراه با اضافاتى در سال 1272ش، به چاپ رسيده است. | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#عباسى، مهرداد، شخصيت [[ | #عباسى، مهرداد، شخصيت [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، کتاب امالى و احاديث آن، علوم حديث، زمستان 1380، ص96-123 | ||
#تفضلى، مريم، كهنترين نسخههاى خطى امالى [[ | #تفضلى، مريم، كهنترين نسخههاى خطى امالى [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، فصلنامه کتاب، زمستان 1383، ش60، ص189-194. | ||
#عليزاده، میرزا، آشنايى با امالى [[ | #عليزاده، میرزا، آشنايى با امالى [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]](ره)، علوم و معارف قرآن، بهار1375، ش1، ص121-145. | ||
#طارمى راد، حسن، فرهنگ آثار ایرانى - اسلامى، ج1، ص313-314. | #طارمى راد، حسن، فرهنگ آثار ایرانى - اسلامى، ج1، ص313-314. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[امالی سید مرتضی (ترجمه حسین صابری)]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||