۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تفسير ابن عربي: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
'''تفسير ابن عربى'''، تفسيرى است به زبان عربى، مشتمل بر تأويلات عرفانى از آيات قرآنى، منسوب به [[ابن‌عربی، محمد بن علی|محيى الدين بن على بن محمد بن احمد بن عبد الله طايى حاتمى]]، معروف به ابن عربى. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
با دلايل متعدد مى‌توان نشان داد كه اين تفسير اثر ابن عربى نيست و نوشته عبد الرزاق كاشانى است و همان است كه با عنوان «تأويلات» در زمره آثار او ذكر شده است؛ از جمله اين دلايل است: | با دلايل متعدد مى‌توان نشان داد كه اين تفسير اثر ابن عربى نيست و نوشته عبد الرزاق كاشانى است و همان است كه با عنوان «تأويلات» در زمره آثار او ذكر شده است؛ از جمله اين دلايل است: | ||
#در كليه نسخه‌هاى خطى اين تفسير، آن را از عبد الرزاق كاشانى دانسته‌اند <ref>ذهبى، ج 2، ص 437</ref>؛ | |||
#نويسنده اين تفسير، يكى از مشايخ خود را نور الدين عبد الصمد معرفى كرده <ref>عبد الرزاق كاشى، ج 2، ص 228</ref>، در صورتى كه نام مشايخ ابن عربى به‌دقت احصا گرديده و در ميان آنها نامى از چنين شخصى نيامده است <ref>جهان‌گيرى، ص 98 - 106</ref>، ولى در شرح حال كمال الدين عبد الرزاق كاشانى آمده كه وى مريد شيخ نور الدين عبد الصمد نطنزى بوده است <ref>جامى، ص 480 - 482</ref>؛ | |||
#در اين تفسير، ذيل آيه 40 سوره نمل <ref>عبد الرزاق كاشى، ج 2، ص 206</ref>، جمله‌اى از «ابن اعرابى رحمه الله» نقل شده كه براى مشخص شدن اينكه اين ابن اعرابى، همان ابن عربى است يا خير، مقايسه آن جمله با عبارتى از ابن عربى در فصوص، روشن‌گر است <ref>قيصرى، ج 2، ص 227 - 229</ref>؛ | |||
#مقايسه تطبيقى اين اثر با آراى تفسيرى ابن عربى در آثارش، از جمله فصوص، مى‌تواند مؤيد اين باشد كه نويسنده اين كتاب، ابن عربى نيست؛ در فصوص، به 237 آيه استناد شده كه مى‌توان آنها را در تفسير منسوب به ابن عربى بازجست و آنها را با يك‌ديگر مقايسه كرد؛ در 103 مورد، آنچه در فصوص آمده با آنچه در تفسير آمده كاملا متفاوت است، از جمله ابن عربى، در باره فرعون و توبه او نظر منحصربه‌فردى داشته <ref>قيصرى، ج 2، ص 415 - 416 و 439 - 440</ref> كه در اين تفسير نيامده و به جاى آن، تفسير متداول آيه ذكر شده است <ref>عبد الرزاق كاشى، ج 2، ص 764</ref>. هم‌چنين ابن عربى در تفسير آيه 32 سوره فاطر، نظر خاصى داشته <ref>قيصرى، ج 1، ص 307 - 308</ref> كه در اين تفسير نيامده است <ref>عبد الرزاق كاشى، ج 2، ص 319</ref>. ابن عربى، در فصوص، اسحاق را فرزندى دانسته كه حضرت ابراهيم براى قربانى برد <ref>قيصرى، ج 1، ص 318</ref>، اما در اين تفسير، مطابق نظر مشهور، اسماعيل آمده است <ref>ج 2، ص 345</ref>؛ | |||
#مؤلف، در جاى جاى تفسيرش به احاديثى از ائمه استناد كرده است (بيش از 35 بار از على(ع)؛ براى نمونه: ج 1، ص 17، 53، 97، 153، 334، 436، 696 و ج 2، ص 26، 171، 527، 545، 612، 755. براى احاديث منقول از امام صادق(ع): ج 1، ص 4، 450، 462 و ج 2، ص 491، 758. علاوه بر اينها مؤلف، در نه موضع، رواياتى را از ديگر معصومان بدون ذكر نام آورده است). | |||
وى در مواضع متعدد، به تكريم على(ع) پرداخته <ref>ج 1، ص 575، 754 و ج 2، ص 328، 545، 755</ref> و نزول آيات «ولايت» <ref>مائده: 55</ref>، '''«اذن واعية»''' <ref>حاقه: 12</ref>، '''«النبأ العظيم»''' <ref>نبأ: 2</ref> و '''«نجوى»''' <ref>مجادله: 12</ref> را در شأن آن حضرت و نزول سوره دهر و آيه «مودت» را در شأن اهل بيت دانسته <ref>عبد الرزاق كاشى، ج 2، ص 432 - 433</ref> و به ظهور حضرت مهدى(عج) نيز اشاره نموده است (براى نمونه: ج 1، ص 14، 79، 460، 653، 748 و ج 2، ص 450، 560، 642 - 663). | وى در مواضع متعدد، به تكريم على(ع) پرداخته <ref>ج 1، ص 575، 754 و ج 2، ص 328، 545، 755</ref> و نزول آيات «ولايت» <ref>مائده: 55</ref>، '''«اذن واعية»''' <ref>حاقه: 12</ref>، '''«النبأ العظيم»''' <ref>نبأ: 2</ref> و '''«نجوى»''' <ref>مجادله: 12</ref> را در شأن آن حضرت و نزول سوره دهر و آيه «مودت» را در شأن اهل بيت دانسته <ref>عبد الرزاق كاشى، ج 2، ص 432 - 433</ref> و به ظهور حضرت مهدى(عج) نيز اشاره نموده است (براى نمونه: ج 1، ص 14، 79، 460، 653، 748 و ج 2، ص 450، 560، 642 - 663). | ||