پرش به محتوا

فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۷: خط ۵۷:
</div>
</div>


'''محمّد بن مرتضى فيض كاشانى''' (۹۷۷-۱۰59شمشهور به ملامحسن فیض کاشانی، حکیم، محدث، مفسر، عارف، شاعر، و يكى از اكابر علما، و فقهاء اخباری دوره صفویه در قرن یازدهم هجری و از شاگردان بر جسته [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرای شیرازی]] و معاصر با شاه عباس دوم بوده است.
'''محمّد بن مرتضى مشهور به ملامحسن فیض کاشانى''' (۱۰۰۷ق-۱۰۹۱قحکیم، محدث، مفسر، عارف، شاعر و یکى از اکابر علما و فقهای اخباری دوره صفویه در قرن یازدهم هجری و از شاگردان برجسته ملاصدرای شیرازی و معاصر با شاه عباس دوم بوده است. «تفسير الصافي»، از آثار معروف ایشان است.
==ولادت==
ملامحسن در چهاردهم صفر سال ۱۰۰۷ق، در کاشان به دنیا آمد.


[[علم‌الهدی، محمد بن محسن|محمد بن محسن علم‌الهدى]] فرزند ایشان است.
==خاندان==
پدر وی رضی‌الدین شاه مرتضی (۹۵۰-۱۰۰۹ق)، مردی فقیه، متکلّم، ادیب و مفسر بود و در کاشان حوزه تدریس داشت. مادر او زهرا خاتون، بانوی عالم و شاعر، دختر ضیاءالعرفاء رازی - از عالمان بزرگ شهر ری - بوده است. جد مرحوم فیض، تاج‌الدین شاه، عالم، عارف و شاعر و از نامداران دوران خویش در کاشان بوده و در همان دیار مدفون است.
وى در دو سالگى پدر خود را از دست داد و دایى و عمویش تربیت او را به‌عهده گرفتند.


== ولادت ==
==تحصیلات، اساتید و شاگردان==  
در چهاردهم صفر سال 1007ق در كاشان به دنيا آمد. پدر وی رضی‌الدین شاه مرتضی (۹۵۰-۱۰۰۹ق) مردی فقیه، متکلّم، ادیب و مفسر بود و در کاشان حوزه تدریس داشت.
ایشان مقدّمات علوم را تا سن بلوغ در کاشان و در نزد عمو و دایى فراگرفت. بیست ساله بود که براى ادامه تحصیل به اصفهان مهاجرت کرد و از اساتید برجسته آن دیار کسب فیض نمود. از جمله اساتید این عالم بزرگ عبارتند از: ملا محمدتقى مجلسى، شیخ بهایى، میرداماد، میرفندرسکى و ملاصدرا. ملامحسن پس از آن براى کسب علم از سید ماجد بحرانى به شیراز کوچ کرد و مدّت دو سال به تکمیل علم حدیث و روایت پرداخت و بار دیگر به اصفهان بازگشت. بعد از آن براى انجام فریضه حج به مکه مشرف شده و در آنجا به ملاقات شیخ محمد زین‌الدین عاملى رفته و از آن بزرگوار نیز کسب فیض نمود. پس از مراجعت از مکه، وقتى ملاصدرا از شیراز به شهر مقدّس قم مهاجرت کرد و در روستاى کهک اقامت گزید، ملامحسن و عبدالرّزاق لاهیجى نیز به آنجا رفته و مدّت هشت سال مونس تنهایى او بودند و در همین دوران بود که ملاصدرا دو دختر فاضل و عالم خود را به آن دو تزویج کرد. سپس ملامحسن فیض کاشانى همراه ملاصدرا به شیراز رفت و بعد از دو سال به کاشان بازگشت و به امر تدریس، تعلیم، تبلیغ و تألیف و تصنیف مشغول گردید. ملامحسن کاشانى در دوران زندگى پربار خود شاگردانى را تقدیم جهان تشیع کرد. از جمله‌ آن بزرگواران عبارتند از: علم‌الهدى فرزند خود فیض، معین‌الدین فرزند دیگر فیض، عبدالغفور برادر فیض، شاه مرتضى دوم پسر برادر فیض، ضیاءالدین محمد، ملا شاه فضل‌الله، ملا محمدباقر مجلسى، سید نعمت‌الله جزایرى، قاضى سعید قمى، ملا محمدصادق خضرى، شمس‌الدین محمد قمى، شیخ محمدمحسن عرفان شیرازى و بسیارى از علماى دیگر.  


مادر او زهرا خاتون، بانوی عالم و شاعر، دختر ضیاءالعرفاء رازی – از عالمان بزرگ شهر ری – بوده است. جد مرحوم فیض، تاج‌الدین شاه، عالم، عارف و شاعر و از نامداران دوران خویش در کاشان بوده و در همان دیار مدفون است.
==وفات==  
== تحصیلات ==
سرانجام ملامحسن فیض در سن ۸۴ سالگى، در ۲۲ ربیع‌الثانى سال ۱۰۹۱ در شهر کاشان از دنیا رفت و در قبرستانى که در زمان حیاتش زمین آن را خریدارى و وقف نموده بود، به خاک سپرده شد.  
وى در دو سالگى پدر خود را از دست داد و دايى و عمويش تربيت او را به عهده گرفتند. ايشان مقدّمات علوم را تا سن بلوغ در كاشان و در نزد عمو و دايى فرا گرفت. بيست ساله بود كه براى ادامه تحصيل به اصفهان مهاجرت كرد و از اساتيد برجسته‌ى آن ديار كسب فيض نمود. از جمله اساتيد اين عالم بزرگ عبارتند از: [[مجلسی، محمدتقی|ملاّ محمدّ تقى مجلسى]]، [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]]، [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]]، [[میرفندرسکی، ابوالقاسم|ميرفندرسكى]] و [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاّصدرا]].


ملاّمحسن پس از آن براى كسب علم از سيد ماجد بحرانى به شيراز كوچ كرد و مدّت دو سال به تكميل علم حديث و روايت پرداخت و بار ديگر به اصفهان بازگشت. بعد از آن براى انجام فريضه‌ى حج به مكّه مشرف شده و در آنجا به ملاقات شيخ محمد زين‌الدين عاملى رفته و از آن بزرگوار نيز كسب فيض نمود. پس از مراجعت از مكّه، وقتى [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاّصدرا]] از شيراز به شهر مقدّس قم مهاجرت كرد و در روستاى كهك اقامت گزيد، ملاّمحسن و [[لاهیجی، حسن بن عبدالرزاق|عبدالرّزاق لاهيجى]] نيز به آنجا رفته و مدّت هشت سال مونس تنهايى او بودند، و در همين دوران بود كه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاّصدرا]] دو دختر فاضل و عالم خود را به دو شاگردش ملاّمحسن و ملاّ عبدالرزاق تزويج كرد. سپس ملاّمحسن فيض كاشانى همراه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاّصدرا]] به شيراز رفت و بعد از دو سال به كاشان بازگشت و به امر تدريس، تعليم، تبليغ و تألیف و تصنيف مشغول گرديد.
==آثار==
بنابر آنچه نقل شده مرحوم فیض نزدیک به دویست جلد کتاب ارزشمند در علوم و فنون مختلف تألیف کرده است. برخى از تألیفات این مرد بزرگ عبارتند از: تفسیر صافى، الوافي، الشافي، النوادر، المحجة البيضاء، مفاتيح الشرائع، أصول المعارف، علم اليقين، حقّ اليقين، عين اليقين، ضياء القلب، الفت‌نامه، زاد السالك، شوق المهدي و دیوان قصائد


ملامحسن كاشانى در دوران زندگى پربار خود شاگردانى را تقديم جهان تشيّع كرد. از جمله‌ى آن بزرگواران عبارتند از: علم‌الهدى فرزند خود فيض، معين‌الدين فرزند ديگر فيض، عبدالغفور برادر فيض، شاه مرتضى دوّم پسر برادر فيض، ضياءالدين محمّد، ملاّشاه فضل‌الله، [[مجلسی، محمدباقر|ملا محمّدباقر مجلسى]]، [[جزایری، نعمت‌الله|سيّد نعمت‌الله جزايرى]]، [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضى سعيد قمى]]، ملا محمدصادق خضرى، شمس‌الدين محمّد قمى، شيخ محمدمحسن عرفان شيرازى و بسيارى از علماى ديگر.
==منابع مقاله==
 
StringDocument، صفحه ۱.
==وفات==
 
سرانجام ملامحسن فيض در سن 84 سالگى، در 22 ربيع الثانى سال 1091 در شهر كاشان از دنيا رفت و در قبرستانى كه در زمان حياتش زمين آن را خريدارى و وقف نموده بود، به خاک سپرده شد.
 
 
==آثار==
 
بنابر آنچه نقل شده مرحوم فيض نزدیک به دويست جلد كتاب ارزشمند در علوم و فنون مختلف تأليف كرده است. برخى از تأليفات اين مرد بزرگ عبارتند از:
 
# تفسير صافى.
# الوافى
# الشافى
# النوادر
# المحجة البيضاء
# مفاتيح الشرايع
# اصول المعارف
# علم اليقين
# حقّ اليقين
# عين اليقين
# ضياءالقلب، الفت نامه
# زادالسالك
# شوق المهدى
# ديوان قصائد


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
۶۱٬۱۸۹

ویرایش