قیام جاوید: گردانیده «مقتل الحسين(ع)» ابی‌مخنف: تفاوت میان نسخه‌ها

'''قیام جاوید: گردانیده «مقتل الحسين(ع)» ابی‌‎مخنف'''، ترجمه متن عربی «[[مقتل أبي‌مخنف|مقتل الحسين» ابی‌مخنف]] از کتاب «[[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ الرسل و الملوك]]» معروف به «[[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاریخ طبری]]»، تألیف [[طبری، محمد بن جریر|محمد بن جریر طبری]] است که توسط حجت‌الله جودکی، ترجمه و عرضه شده است. وی 113‌ روایت را که از طریق راویان مختلف درباره جریان کربلا به‌وسیله ابی‌مخنف گزارش شده بود را به‌ ترتیب‌ حوادث‌ تاریخی مدون کرده و با رعایت اصل رجحان حقیقت بر عقیدت، به مراجع مختلفی مراجعه‌ کرده‌ و برای تشخیص و تعیین صحت این گزارش‌ها، تحقیق و پژوهش دامنه‌داری کرده است.

درباره ‌‌‌واقعه‌ کربلا، نگارش‌های بسیاری شده و آثار بسیاری به زیور طبع آراسته شده است، اما متأسفانه در این میان برخی با پیرایه‌های خرافی و گزافه‌ها، برخی از صحنه‌های این ماجرا را مشوب و مغشوش جلوه داده‌اند. یکی از گزارش‌گران جریان کربلا، ابومخنف لوط بن‌ یحیی‌ ازدی‌ غامدی (متوفی 157ق) است که گزارش او از حماسه کربلا، به علت نزدیکی وی به زمان واقعه و نیز امامی و ثقه بودن او، در مجموع اطمینان‌ ما‌ را‌ بدین مقتل استوار می‌کند، ولی با درنگ در برخی از مطالب کتاب، به تردید‌ دچار می‌شویم‌ که با قاطعیت باید اظهار کنیم نوشته‌های کنونی وی - که به ما رسیده - از ساخته‌های متأخران است. برای آنکه واقعیت تاریخی‌ این‌ حماسه‌ جاودانی را به‌نحوی بایسته و سزاوار، از دریای مواج و متلاطم تاریخ بیرون آورده‌ و زنگار‌ مبالغه‌گویی‌ها و خیال‌بافی‌های جاهلانه و متعصبانه از آن زدوده شود، نیاز بود که از مکتوبات آن‌ دسته‌ از‌ وقایع‌نگاران سده‌های آغازین هجرت پیامبر(ص) که به‌دور از هرگونه حب و بعض، عاشورای حسینی را‌ شرح‌ کرده‌اند، کمک گرفته شود. از جمله این منابع، کتاب «[[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ الرسل و الملوك]]» ابوجعفر محمد بن جریر‌ طبری (متوفی‌ 310‌ق) است که گرچه با ابی‌مخنف، سه یا چهار نسل فاصله دارد، اما روایات تاریخی وی را‌ با‌ واسطه‌هایی نقل کرده است که می‌توان تا اندازه‌ای به آنها اطمینان کرد<ref>ر.ک: امین، ع، 1378، ص19</ref>

انجام این مهم‌ را‌ نویسنده در اثر حاضر برعهده گرفته است. وی با روشی نقادانه‌ و علمی، به استخراج گنجینه پرارزش «مقتل ابی‌مخنف» از [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاریخ طبری]] همت گماشته و 113‌ روایت را که از طریق راویان مختلف درباره جریان کربلا به‌وسیله ابی‌مخنف گزارش شده بود، به‌ ترتیب‌ حوادث‌ تاریخی مدون کرده است. ایشان با رعایت اصل رجحان حقیقت بر عقیدت، به مراجع مختلفی مراجعه‌ کرده‌ و برای تشخیص و تعیین صحت این گزارش‌ها، تحقیق و پژوهش دامنه‌داری کرده‌اند. آن گاه پس از احراز‌ یقین، به‌ ترجمه مطالب پرداخته است<ref>ر.ک: همان</ref>

این کتاب، نخستین مقتل است که دو نسل بعد از واقعه کربلا مکتوب شده است. ابومخنف اخبار مربوط به حادثه کربلا را از چند طریق در این کتاب مکتوب کرده است:

ب)- در چند مورد خود ابومخنف بی‌واسطه از برخی شاهدان عینی واقعه کربلا، حدیث نقل می‌کند و این مطلب نشان می‌دهد که وی قبل از سن پیری اقدام به نگارش مقتل کرده و یا آن ناقلان عمر طولانی کرده‌اند.

ابومخنف نخستین کسی است که مقتل امام حسین(ع) را مکتوب کرده است. تا قبل از اقدام وی، مقتل الحسين(ع) عبارت از اطلاعات شفاهی و پراکنده‌ای بود که در اذهان وجود داشت و احتمالا سینه به سینه نقل می‌شد. [[وقعة الطف|مقتل ابومخنف]] را مورخین بعدی در کتب خود نقل کرده‌اند. از آن جمله هشام بن محمد سائب کلبی (شیعی) و مدائنی (سنی) این مقتل را در نوشته‌های خود آورده‌اند...»<ref>ر.ک: مقدمه مترجم، صفحه هفده – سی‌ویک</ref>

# برخی اشاره‌ها در کتاب موجود است که ممکن است در نگاه نخست از سوی خواننده حاکی از ضعف ایمان و یا هتک حرمت وابستگان به جبهه حسینی تلقی شود. باید در نظر داشته باشیم که تمام مطالب موجود، تراوشات فکری راویان و مخبرین وقایع کربلا می‌باشد؛ یعنی ما تصور حوادث کربلا را از خلال برداشت این افراد درمی‌یابیم. آنان نیز یافته‌های خود را در قالب این کلمات، به ما رسانده‌اند. از آنجا که تلاش شده است مطالب کتاب ابومخنف به‌عنوان نخستین سفر از وقایع کربلا، عینا ترجمه شود، لذا مترجم از تغییر برخی از تعابیر مذکور نیز خودداری کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌وچهار</ref>

<references/>