تاریخ مصر لیوحنا النقيوسي، رؤية قبطية للفتح الإسلامي: تفاوت میان نسخه‌ها

"تاريخ مصر ليوحنا النقيوسي رؤية قبطية للفتح الاسلامي"، ترجمه و تحقيق عمر صابر احمد عبدالجليل استاد زبان‌هاي سامي دانشگاه قاهره بر كتاب يك اسقف مسيحي است. عبدالجليل اين كتاب را از زبان حبشى به عربى برگردانده است. اين كتاب از ارزش تاريخى بالايى برخوردار است، چرا كه از فتح اسلامى مصر و اتفاقات پس از آن خبر داده است و گزارشات او بسيارى از زواياى مبهم در تاريخ اين مقطع زمانى را توضيح مى‌دهد.

كتاب، متشكل از يك مقدمه، سه باب و يك خاتمه است. در مقدمه، ويژگى نسخه‌هاى خطى موجود و مطالب كتاب شرح شده است. باب اول در دو فصل به شرح حال زندگى و عصر يوحنا النقيوسى و روش كتابت تاريخى او و در باب دوم و سوم به ترتيب اصل كتاب و لغت نص اصلى را مورد مطالعه قرار داده است. خاتمه نيز مشتمل بر نتايج حاصله از اين مطالعه است.

همان‌گونه كه در بخش‌هاي پيشين اشاره شد، لغت، نص اصلي يكي از مسايلي كه مورد بحث قرار گرفته است. محقق كتاب بر خلاف اكثر محققان قايل به عربي بودن نص اصلي است. وي روابط بين اعراب و مصريان و نيز وضوح تأثيرات لغت عرب در نص حبشي و نيز عدم وجود قرينه و دليل بر غيرعربي بودن نص اصلي را دليل بر نگارش كتاب نقيوسي به عربي مي‌داند. در اين بخش از كتاب اين دلايل را با ذكر شواهد و مثال‌هايي به تفصيل شرح كرده است.

خاتمه در واقع خلاصه‌اي از مهم‌ترين مطالب كتاب است كه در ضمن 13 شماره ارائه شده است.

صابر عبدالجليل، در مقدمه با اشاره به اينكه دست‌نويس نقيوسى موجود نيست؛ اولين نسخه موجود از اين كتاب را ترجمه اين اثر از زبان عربى به حبشى در قرن 17 ميلادى مى‌داند. در اينكه نص اصلى به يونانى، قبطى، يا اينكه نقيوسى بخش مربوط به مصر را به يونانى و بخش مربوط به خارج از مصر را به قبطى نوشته است، اختلاف نظر وجود دارد. نويسنده احتمال چهارمى را طرح كرده و آن را قوى مى‌داند كه نص عربى مورد استفاده مترجم حبشى، نص اصلى بوده باشد. در پايان كتاب فهرست منابع عربي و غير عربي و فهرست مطالب آمده است. آدرس مطالب هر صفحه نيز در پاورقي ذكر شده است.

[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14900 مطالعه کتاب ‏تاريخ مصر ليوحنا النقيوسي، رؤية قبطية للفتح الإسلامي در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]

[[رده:کتاب‌شناسی]]