۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
موطأ الإمام مالك (ویرایش جدید): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''موطأ الإمام مالك'''، مجموعه روایات [[مالک بن انس|ابوعبدالله مالک بن انس أصبحی]] (متوفی 179ق)، به روایت محمد بن حسن | '''موطأ الإمام مالك'''، مجموعه روایات [[مالک بن انس|ابوعبدالله مالک بن انس أصبحی]] (متوفی 179ق)، به روایت [[محمد بن حسن شیبانی]]، در موضوعات متنوع از جمله فقه، عقاید و اخلاق است، که با تعلیق و تحقیق [[عبداللطيف، عبدالوهاب|عبدالوهاب عبداللطیف]] و اشراف محمدعلی محجوب چاپ شده است. | ||
تلاش مالک بر تهیه مجموعه‌ای از روایات و فتاوی صحیح و قابل اعتماد معطوف گشت. برخی نام‌گذاری کتاب او به «موطأ» را بی‌تناسب با این هدف نمی‌دانند؛ لذا گفته‌اند: «موطأ به معنای کتاب منقح و ممهد است؛ یعنی مجموعه‌ای که برای جمع آثار نبوی مهیا شده است». از برخی از شواهد به دست می‌آید که مالک پس از تألیف کتاب، آن را بر مشایخ خود عرضه کرد و آنها در مطالب آن با مالک موافقت کردند<ref>ر.ک: معارف، مجید، ص30</ref>. | تلاش [[مالک بن انس|مالک]] بر تهیه مجموعه‌ای از روایات و فتاوی صحیح و قابل اعتماد معطوف گشت. برخی نام‌گذاری کتاب او به «موطأ» را بی‌تناسب با این هدف نمی‌دانند؛ لذا گفته‌اند: «موطأ به معنای کتاب منقح و ممهد است؛ یعنی مجموعه‌ای که برای جمع آثار نبوی مهیا شده است». از برخی از شواهد به دست می‌آید که [[مالک بن انس|مالک]] پس از تألیف کتاب، آن را بر مشایخ خود عرضه کرد و آنها در مطالب آن با [[مالک بن انس|مالک]] موافقت کردند<ref>ر.ک: معارف، مجید، ص30</ref>. | ||
با توجه به قدمت این کتاب و پدیده استنساخ، نسخه‌های موطأ دچار اختلاف شده که شمار آن را تا سی نسخه گفته‌اند؛ بنا به قول سیوطی که خود از شارحان موطأ است، مشهورترین راویان موطأ چهارده تنند که میان آنها معروف‌ترین نسخه‌ها، عبارتند از نسخه یحیی بن یحیی لیثی، نسخه محمد بن حسن شیبانی (نسخه کنونی)، نسخه ابومصعب زهری، نسخه ابن وهب. از میان این نسخه‌ها، نسخه یحیی بن لیثی (متوفی 234ق) را صحیح‌ترین نسخه‌ها دانسته‌اند<ref>ر.ک: نصیری، علی، ص217</ref>. | با توجه به قدمت این کتاب و پدیده استنساخ، نسخه‌های موطأ دچار اختلاف شده که شمار آن را تا سی نسخه گفته‌اند؛ بنا به قول سیوطی که خود از شارحان موطأ است، مشهورترین راویان موطأ چهارده تنند که میان آنها معروف‌ترین نسخه‌ها، عبارتند از نسخه یحیی بن یحیی لیثی، نسخه محمد بن حسن شیبانی (نسخه کنونی)، نسخه ابومصعب زهری، نسخه ابن وهب. از میان این نسخه‌ها، نسخه یحیی بن لیثی (متوفی 234ق) را صحیح‌ترین نسخه‌ها دانسته‌اند<ref>ر.ک: نصیری، علی، ص217</ref>. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
قال محمد: و بهذا نأخذ، لا صلاة تطوع بعد العصر و هو قول أبي‌حنيفة<ref>ر.ک: متن کتاب، ص83</ref>. | قال محمد: و بهذا نأخذ، لا صلاة تطوع بعد العصر و هو قول أبي‌حنيفة<ref>ر.ک: متن کتاب، ص83</ref>. | ||
لازم به ذکر است که «الموطأ» به روایت محمد بن حسن شیبانی، مشتمل بر احادیث مروی از امام مالک و غیر مالک می‌باشد. شیبانی بعد از هر ورایت، دیدگاه حجازیون موافق با آن را ذکر می‌کند، سپس احادیثی از عراقی‌ها را که با روایت مالک مخالف است، می‌آورد؛ درحالی‌که یکی از دو روایت را ترجیح می‌دهد<ref>ر.ک: مقدمه طبع اول، ص8</ref>. | لازم به ذکر است که «الموطأ» به روایت محمد بن حسن شیبانی، مشتمل بر احادیث مروی از [[مالک بن انس|امام مالک]] و غیر مالک می‌باشد. شیبانی بعد از هر ورایت، دیدگاه حجازیون موافق با آن را ذکر می‌کند، سپس احادیثی از عراقی‌ها را که با روایت [[مالک بن انس|مالک]] مخالف است، می‌آورد؛ درحالی‌که یکی از دو روایت را ترجیح می‌دهد<ref>ر.ک: مقدمه طبع اول، ص8</ref>. | ||
سیوطی درباره این نسخه می‌گوید: این نسخه نسبت به دیگر نسخ زیاداتی دارد، از جمله حدیث: إنما الأعمال بالنية<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص20</ref>. | سیوطی درباره این نسخه می‌گوید: این نسخه نسبت به دیگر نسخ زیاداتی دارد، از جمله حدیث: إنما الأعمال بالنية<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص20</ref>. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
روش محمد بن حسن شیبانی در این اثر چنین است: | روش محمد بن حسن شیبانی در این اثر چنین است: | ||
# شیبانی هیچ عنوانی را با ذکر «الفصل» نیاورده، مگر در موضعی که در برخی از نسخه‌های موجود مختلف و متفاوت است؛ شاید ارباب نسخ این عنوان را اضافه نموده باشند. | # شیبانی هیچ عنوانی را با ذکر «الفصل» نیاورده، مگر در موضعی که در برخی از نسخه‌های موجود مختلف و متفاوت است؛ شاید ارباب نسخ این عنوان را اضافه نموده باشند. | ||
# ایشان در این اثر، نظرات خویش را به‌صورت فتوا در مخالفت یا موافقت با مالک و دیگران آورده است. | # ایشان در این اثر، نظرات خویش را به‌صورت فتوا در مخالفت یا موافقت با [[مالک بن انس|مالک]] و دیگران آورده است. | ||
# آنجایی که از شیوخ خود روایت می‌کند، از عبارت «أخبرنا» بهره می‌برد و از عباراتی همچون «سمعت» و «حدثنا» استفاده نمی‌کند. | # آنجایی که از شیوخ خود روایت می‌کند، از عبارت «أخبرنا» بهره می‌برد و از عباراتی همچون «سمعت» و «حدثنا» استفاده نمی‌کند. | ||
# او در موطأ خویش و نیز در کتاب آثارش، دیدگاه ابویوسف را مطرح نکرده و این بدین معنا نیست که ایشان با ابویوسف مخالف یا موافق بوده است. | # او در موطأ خویش و نیز در کتاب آثارش، دیدگاه ابویوسف را مطرح نکرده و این بدین معنا نیست که ایشان با ابویوسف مخالف یا موافق بوده است. | ||