۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ دستور الکاتب فی تعیین المراتب را به دستور الكاتب في تعيين المراتب منتقل کرد) |
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
كتاب كه از ديباچه، | كتاب كه از ديباچه، خطبه، فهرست محتويات، مقدمه و متن تشكيل شده در مقدمه كتاب، «كيفيت كتاب» و نكات ظريفى را كه يك منشى بايد در «دو قسم كتاب رعايت كند بر مىشمرد. در قسمتى ديگر از مقدمه موضوع «علم انشاء» و «مقام كاتب» را شرح مىدهد.در اين بخش جهت نشان دادن مقام كاتب به داستانها و رواياتى اشاره دارد كه مربوط به دورهى ساسانيان و صدر اسلام است. در قسمتهاى ديگر مقدمه، ساير شرايط منشى را مثل دقت در نگارش و آلات و ادوات كتابت آورده است، همچنين حكاياتى از كتاب كه در خدمت حكومتهاى دوران مختلف؛ مانند بنىعباس، سامانيان، غزنويان و سلجوقيان بودند و از خود لياقت نشان داده يا اشتباهات فاحش مرتكب شدهاند، آورده شده است. | ||
با پايان گرفتن مقدمه «قسم اول» كتاب آغاز مىشود. قسم اول مربوط به نمونههايى از مكاتبات است كه منشيان بايد براى نوشتن نامهها سرمشق كار خود قرار دهند. قسم اول، مشتمل بر چهار «مرتبه» است. مرتبه اول «در مكاتبات سلاطين و خواتين و اولاد ايشان و القاب و ادعيه كه به يكديگر نويسند و احوالى كه بعد از القاب ذكر كنند. اين «مرتبه» خود، شامل دو «ضرب» و بيست «فصل» و چهل و چهار «صورت» و صد و هشتاد و پنج «نوع» مىشود. در ضرب اول القاب و دعاهايى كه به سلطان و خواتين و فرزندان آنها نوشته مىشود و ضرب دوم، «احوالى كه بعد از القاب و دعا به سلاطين نويسند». اين احوال شامل، «تهنيت جلوس، نصيحتى كه ملوك به يكديگر كنند، در منع ظلم و تعدى، در اجراى وقف و به شروط واقفان، در تعيين منهيان و جاسوسان،» و چندين موضوع ديگر، آمده است. در اين «مرتبه» مولف سعى كرده تا از روش كتبى مثل سياستنامه نظامالملك متابعت نمايد و در ضمن دادن الگويى براى نگارش نامهها، داستانهايى را از ملوك و پادشاهان گذشته آورد و نصايحى را كه در ابتداى نامه آورده با اين داشتانها و وقايع مستند سازد. در مقايسه با مرتبههاى بعدى كتاب، اين «مرتبه» اهميت كمترى پيدا مىكند. | با پايان گرفتن مقدمه «قسم اول» كتاب آغاز مىشود. قسم اول مربوط به نمونههايى از مكاتبات است كه منشيان بايد براى نوشتن نامهها سرمشق كار خود قرار دهند. قسم اول، مشتمل بر چهار «مرتبه» است. مرتبه اول «در مكاتبات سلاطين و خواتين و اولاد ايشان و القاب و ادعيه كه به يكديگر نويسند و احوالى كه بعد از القاب ذكر كنند. اين «مرتبه» خود، شامل دو «ضرب» و بيست «فصل» و چهل و چهار «صورت» و صد و هشتاد و پنج «نوع» مىشود. در ضرب اول القاب و دعاهايى كه به سلطان و خواتين و فرزندان آنها نوشته مىشود و ضرب دوم، «احوالى كه بعد از القاب و دعا به سلاطين نويسند». اين احوال شامل، «تهنيت جلوس، نصيحتى كه ملوك به يكديگر كنند، در منع ظلم و تعدى، در اجراى وقف و به شروط واقفان، در تعيين منهيان و جاسوسان،» و چندين موضوع ديگر، آمده است. در اين «مرتبه» مولف سعى كرده تا از روش كتبى مثل سياستنامه نظامالملك متابعت نمايد و در ضمن دادن الگويى براى نگارش نامهها، داستانهايى را از ملوك و پادشاهان گذشته آورد و نصايحى را كه در ابتداى نامه آورده با اين داشتانها و وقايع مستند سازد. در مقايسه با مرتبههاى بعدى كتاب، اين «مرتبه» اهميت كمترى پيدا مىكند. | ||
خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19423 مطالعه کتاب دستور الکاتب فی تعیین المراتب در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور] | [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/19423 مطالعه کتاب دستور الکاتب فی تعیین المراتب در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور] | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
ویرایش