پرش به محتوا

تاریخ‌نامه طبری (پیش از اسلام): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'افسه‌گانه' به 'افسانه'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'افسه‌گانه' به 'افسانه')
خط ۵۶: خط ۵۶:
«اینک که سال‎هایی بلند از تحقیقات‎ ادبی‎ به شیوه‌ای علمی‎ و بنیادین می‌گذرد و دو سه تن از محققان صاحب‌نظر درباره‎‎ اثر‎ منسوب‎ به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]] بذل اهتمام کرده‌اند و همگان به نتیجه‌ای‎ یگانه رسیده‌اند، تسمیه اثر و بازخواندن آن‎ به‎ نام‎ بلعمی ناروا است و شایسته است نام درست اثر را – تاریخ‌نامه طبری - ‎بخوانیم‎ و برای‎ سفارشی که امیر سامانی، منصور بن نوح به زبان‎ ابوالحسن فائق خاصه به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]] کرده‎ است‎ و از او درخواسته تا متن تاریخ طبری را به فارسی برگردانند، آن‎ را‎ منسوب به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]]‎ بدانیم و نه حاصل کار‎ او‎ و ترجمه‎ او»<ref>ر.ک: همان؛ مقدمه مصحح، صفحه هفده</ref>.
«اینک که سال‎هایی بلند از تحقیقات‎ ادبی‎ به شیوه‌ای علمی‎ و بنیادین می‌گذرد و دو سه تن از محققان صاحب‌نظر درباره‎‎ اثر‎ منسوب‎ به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]] بذل اهتمام کرده‌اند و همگان به نتیجه‌ای‎ یگانه رسیده‌اند، تسمیه اثر و بازخواندن آن‎ به‎ نام‎ بلعمی ناروا است و شایسته است نام درست اثر را – تاریخ‌نامه طبری - ‎بخوانیم‎ و برای‎ سفارشی که امیر سامانی، منصور بن نوح به زبان‎ ابوالحسن فائق خاصه به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]] کرده‎ است‎ و از او درخواسته تا متن تاریخ طبری را به فارسی برگردانند، آن‎ را‎ منسوب به [[بلعمی، محمد بن محمد|بلعمی]]‎ بدانیم و نه حاصل کار‎ او‎ و ترجمه‎ او»<ref>ر.ک: همان؛ مقدمه مصحح، صفحه هفده</ref>.


افزون بر ارزش‎‎های تاریخی تاریخ‌نامه طبری،‎ اهمیت‎ این‎ کتاب به‌عنوان اثری ادبی و شان آن در تاریخ ادبیات ایران و جایگاه‎ آن‎ همچون حلقه‌ای اصلی از زنجیره‎ تطور‎ زبان و ادب‎‎ فارسی‎ بر‎ اهل فن پوشیده نیست. در خصوص‎ جنبه‎ ادبی تاریخ‌نامه‎ طبری، مصحح محترم کتاب در پیشگفتار می‌نویسد: «تاریخ‌نامه طبری، پس از‎ «مقدمه شاهنامه ابومنصوری» که‎ رساله‌واری بیست‎ و سی برگی‎ است‎ و به فرمان ابومنصور عبدالرزاق‎ طوسی به سال 346ق، گردآوری گشته، دومین‎ متن منثور تاریخ‎دار زبان فارسی‎ است‎. ترجمه تاریخ‌نامه طبری‎ به سال‎ 352‎ق، به روزگار سامانیان‎ به‎ دوران منصور بن نوح‎‎ بن‎ احمد بن اسماعیل صورت پذیرفته است. از آن‎ روزگاران، در سده‌های نخستین استقرار حکومت‎های ایرانی، آثار‎ چندانی‎‎ به‌جای نمانده است. ازاین‌روی تاریخ‌نامه‎ طبری‎ از نخستین‎‎ نمونه‌های‎ ارجمند‎ زبان فارسی دری است‎ که گذشته از قدمت و اصالت، به اعتبار در بر داشتن و احتوای آن بر تاریخ عمومی‎ جهان‎‎ و ایران، از آفرینش آدم(ع) تا روزگار‎ نویسنده‎، مجموعه‌ای‎‎ گران‌بار‎ از‎ اساطیر و داستان‌ها و افسه‌گانه‌های‎ آیینی‎ و ملی است و از سویی دیگر به سبب گنجینه‌ای گران‌بار از واژگان و ترکیب‌های کهن زبان فارسی و پرهیز‎ از‎ به‎‎کار بردن واژه‌های‎ بیگانه، شایسته بازنگری و بررسی‎ و مداقه‎ است»<ref>ر.ک: تبریزنیا، مجتبی، ص32</ref>.  
افزون بر ارزش‎‎های تاریخی تاریخ‌نامه طبری،‎ اهمیت‎ این‎ کتاب به‌عنوان اثری ادبی و شان آن در تاریخ ادبیات ایران و جایگاه‎ آن‎ همچون حلقه‌ای اصلی از زنجیره‎ تطور‎ زبان و ادب‎‎ فارسی‎ بر‎ اهل فن پوشیده نیست. در خصوص‎ جنبه‎ ادبی تاریخ‌نامه‎ طبری، مصحح محترم کتاب در پیشگفتار می‌نویسد: «تاریخ‌نامه طبری، پس از‎ «مقدمه شاهنامه ابومنصوری» که‎ رساله‌واری بیست‎ و سی برگی‎ است‎ و به فرمان ابومنصور عبدالرزاق‎ طوسی به سال 346ق، گردآوری گشته، دومین‎ متن منثور تاریخ‎دار زبان فارسی‎ است‎. ترجمه تاریخ‌نامه طبری‎ به سال‎ 352‎ق، به روزگار سامانیان‎ به‎ دوران منصور بن نوح‎‎ بن‎ احمد بن اسماعیل صورت پذیرفته است. از آن‎ روزگاران، در سده‌های نخستین استقرار حکومت‎های ایرانی، آثار‎ چندانی‎‎ به‌جای نمانده است. ازاین‌روی تاریخ‌نامه‎ طبری‎ از نخستین‎‎ نمونه‌های‎ ارجمند‎ زبان فارسی دری است‎ که گذشته از قدمت و اصالت، به اعتبار در بر داشتن و احتوای آن بر تاریخ عمومی‎ جهان‎‎ و ایران، از آفرینش آدم(ع) تا روزگار‎ نویسنده‎، مجموعه‌ای‎‎ گران‌بار‎ از‎ اساطیر و داستان‌ها و افسانه‌های‎ آیینی‎ و ملی است و از سویی دیگر به سبب گنجینه‌ای گران‌بار از واژگان و ترکیب‌های کهن زبان فارسی و پرهیز‎ از‎ به‎‎کار بردن واژه‌های‎ بیگانه، شایسته بازنگری و بررسی‎ و مداقه‎ است»<ref>ر.ک: تبریزنیا، مجتبی، ص32</ref>.  


پیشگفتار‎ مصحح‎‎ کتاب با شرحی از زندگی‌نامه، شکل و شمایل فرضی، تحصیلات و مدارج علمی، اوضاع و احوال زمان حیات و آثار طبری ادامه می‌یابد. آنگاه معرفی و بررسی جامع و مفیدی از مهم‎ترین اثر طبری، یعنی أخبار الأمم و الملوك یا تاريخ الرسل و الملوك‎ همراه با اظهار نظرات‎ گروهی‎ از مورخان قدیم و محققان‎ و صاحب‌نظران جدید درباره ارزش‌ها و ویژگی‌های تاریخ طبری‎ ارائه شده است.<ref>ر.ک: همان، ص33-32؛ مقدمه مصحح، صفحه هجده تا بیست‌وهشت</ref>.
پیشگفتار‎ مصحح‎‎ کتاب با شرحی از زندگی‌نامه، شکل و شمایل فرضی، تحصیلات و مدارج علمی، اوضاع و احوال زمان حیات و آثار طبری ادامه می‌یابد. آنگاه معرفی و بررسی جامع و مفیدی از مهم‎ترین اثر طبری، یعنی أخبار الأمم و الملوك یا تاريخ الرسل و الملوك‎ همراه با اظهار نظرات‎ گروهی‎ از مورخان قدیم و محققان‎ و صاحب‌نظران جدید درباره ارزش‌ها و ویژگی‌های تاریخ طبری‎ ارائه شده است.<ref>ر.ک: همان، ص33-32؛ مقدمه مصحح، صفحه هجده تا بیست‌وهشت</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش