شیخ بهایی، محمد بن حسین: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

! نام!! data-type='authorName'|شیخ بهایی، محمد بن حسین

|data-type='authorOtherNames'| عاملی، بهاءالدین محمد بن حسین

شيخ بهاءالدين عاملى

|data-type='authorfatherName'|حسین بن عبدالصمد حارثی

|data-type='authorbirthDate'| هفدهم/بیست و هفتم ذی الحجه سال ۹۵۳ق(۸ اسفند ۹۲۵ ش)

|data-type='authorBirthPlace'| بعلبک، امپراتوری عثمانی (لبنان کنونی)

|data-type='authorDeathDate'|1001 ش یا 1031 ق یا 1622 م

|data-type='authorTeachers'|شیخ عزالدین حسین عاملی(پدرش)- نجم ابن شهاب، معروف به ملاعبدالله بهابادی و....

|data-type='authorWritings'|[[اربعین]]  

[[الإثنا عشريات الخمس]]  

[[الحبل المتین فی احکام الدین (طبع قدیم)]]  

[[الحدیقة الهلالیة]]: شرح دعاء الهلال من الصحیفه السجادیه

[[‏السر المستتر در علوم غریبه و جفر و خوابنامه و خواص اسماء الله و دانستن بعضی مطالب مجهوله]]  

‏[[العروة الوثقی]] فی تفسیر سوره الحمد

[[‏الکشکول]]

 

 

[[‏تحفه حاتمی]]  

|-class='articleCode'

|data-type='authorCode'|AUTHORCODE00072AUTHORCODE

'''محمد بن حسين بن عبدالصمد حارثى'''، معروف به '''شيخ بهايى''' فقیه، شاعر، عارف، حکیم، منجم، ریاضیدان، ادیب، مورخ بزرگ شیعه است. ایشان در 17 ذى‌حجه 953ق، در روستاى «جبع» (زادگاه [[شهيد ثانى]] در لبنان) متولد شد.

مرقد او در یکی از واق‌هاى حرم مطهّر [[امام رضا(ع)]] قرار دارد.

نسب شيخ، به حارث همدانى، صحابى جليل‌القدر [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] مى‌رسد. حارث همدانى در جنگ صفين و جمل از ياوران استوار [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] بود و تا پايان جنگ ايستادگى نمود.

پس از شهادت [[شهيد ثانى]] (966ق)، جبل عامل براى شیعیان و علماى شيعى ناامن شده بود و از آن‌سو حكومت نوپاى صفوى با به رسميت شناختن مذهب شيعه در ايران، بستر مهاجرت علماى شيعه از سراسر دنيا به آنجا را فراهم نمود؛ بنابراین پدر شيخ بهايى عازم ايران شد.

==کسب علم و دانش==

وى مقدارى از تحصيلات خود را در وطن فراگرفته بود كه به اصفهان وارد شد و در آنجا نيز با جديت تمام به تحصيل علوم مختلف پرداخت. شيخ ظرف مدت كوتاهى مقبوليت عام يافت و از سوى شاه عباس صفوى نهايت احترام براى او رعايت مى‌شد.

شيخ بهايى مدت‌ها شيخ‌الاسلام هرات و در آن ديار پاسخ‌گوى احكام شرعى مردم بود. وى پس از مدتى از اين سمت كناره گرفت و به سفرهاى علمى و تحقيقى پرداخت.

شيخ بهايى 30 سال در سفر بود. به مصر، سوريه، حجاز، عراق، فلسطين، افغانستان و... رفت و با علما و مردم آن مناطق به گفتگو پرداخت. او مبلغ نستوه تشيع بود و رنج سفر را به جان خريد و براى زنده‌نگه‌داشتن فرهنگ شيعى زحمات فراوانى را متحمل شد.

اين عالم وارسته در سفرها با علماى اهل سنت به گفتگو مى‌نشست و فقيهان بلندپايه اهل سنت را گرامى مى‌داشت، نزدشان زانوى ادب به زمين مى‌زد و از دانش آنها بهره مى‌جست. در قدس با «ابن ابى‌لطيف مقدسى»، در دمشق با «حافظ حسين كربلايى» و «حسن بورينى» و در حلب با «شيخ عمر عرضى» ديدار كرد.

شيخ بهايى پس از سال 1006ق، شيخ‌الاسلام اصفهان شد. اصفهان، در سال 1006ق، از سوى شاه عباس كبير پايتخت ايران شد. با انتخاب اصفهان به پايتختى، مهاجرت علماى شيعه از سراسر جهان اسلام به اين شهر رونق گرفت. مدت زمانى بعد، شيخ از مقام شيخ‌الاسلامى استعفا داد و از سال 1012ق، تا سال 1019ق، به سفر رفت، سپس به اصفهان برگشت و تا آخر عمر در آن شهر ماند و به‌عنوان «شيخ‌الاسلام» رياست علماى شيعه را بر عهده گرفت.

شيخ بهايى از شاعران نامدار صفويه است. شعرهاى او، به‌ويژه شعرهايى كه به سبک عراقى سروده، بسيار زيباست. وى در اشعارش به «بهايى» تخلّص مى‌كرد. از وى اشعار بسيارى به زبان‌هاى فارسى و عربى به يادگار مانده است.

== اساتيد ==

وى نزد استادان فرزانه‌اى به فراگيرى منطق، فلسفه، رياضيات، طب، نجوم و... پرداخت.

#[[عاملی، حسین بن عبدالصمد|عزّالدين حسين جبل عاملى]]، پدر بزرگوار شيخ؛

#ملا عبداللّه بن شهاب‌الدين مدرّس يزدى (شيخ بهايى نزد اين استاد وارسته به يادگيرى منطق، فلسفه و كلام پرداخت)؛

#ملا على مذهّب (شيخ بهايى دروس حساب، هندسه، جبر و مقابله و هيئت را نزد وى فراگرفت)؛

#مولانا افضل قاضى (شيخ بهايى نزد وى به فراگيرى رياضيات پرداخت)؛

#حكيم‌الدين (اعتمادالدين) محمود (شيخ بهايى كتاب «[[قانون]]» نوشته [[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى سينا]] را كه درباره طب است، از او فراگرفت)؛

#محمدباقر يزدى؛

#احمد كچايى.

شيخ بهايى سال‌هاى دراز به تدريس اشتغال داشت. انديشه‌وران بسيارى در محفل درس او تربيت يافتند كه نام برخى از آنان به قرار زير است:

شيخ بهايى در علوم مختلف فقه، اصول، تفسير، حديث، رجال، درايه، ادبيات، رياضيات، جبر، هندسه، اسطرلاب، هيئت، جفر و... آثار فراوانى را به زبان‌هاى فارسى و عربى نوشت.

[[الاثنا عشریه فی الصلاة الیومیه]]