۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
بحرالعلوم، سید محمدمهدی بن مرتضی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'بحرالعلوم (ابهام زدایی)' به 'بحرالعلوم (ابهام‌زدایی)'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'بحرالعلوم (ابهام زدایی)' به 'بحرالعلوم (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00101AUTHORCODE | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE00101AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div>{{کاربردهای دیگر|طباطبایی (ابهام زدایی)}} | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|طباطبایی (ابهام زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|بحرالعلوم (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''سيد محمّدمهدى بن مرتضى بن محمد بروجردى طباطبايى''' (1121-1177ش)، از مشاهير علماى اماميه در قرن دوازدهم، فقيه، اصولى، محدث، متكلم، مفسر قرآن، اديب و رجالى است | |||
== ولادت == | |||
در سال 1155ق (و به قولى در 1154ق) برابر با 1121ش. در كربلا متولد شد. | |||
پدر و اجداد او از دانشمندان سرشناس بودند و با بعضى از خاندان‌هاى علمى شيعه، از جمله خاندان مجلسى، خويشاوندى سببى يا نسبى داشتند و به دليل همين پيوند خانوادگى، بحر العلوم از [[مجلسی، محمدتقی|مجلسى اول]] به عنوان جد و از [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مجلسى دوم]] به عنوان دايى ياد مى‌كند.<ref>قمى، ج 2، ص62</ref> | پدر و اجداد او از دانشمندان سرشناس بودند و با بعضى از خاندان‌هاى علمى شيعه، از جمله خاندان مجلسى، خويشاوندى سببى يا نسبى داشتند و به دليل همين پيوند خانوادگى، بحر العلوم از [[مجلسی، محمدتقی|مجلسى اول]] به عنوان جد و از [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مجلسى دوم]] به عنوان دايى ياد مى‌كند.<ref>قمى، ج 2، ص62</ref> | ||
== | ==تحصیلات== | ||
بحر العلوم تحصيلات خود را در زادگاهش نزد پدر و شيخ يوسف بحرانى (صاحب [[الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة|حدائق]]) آغاز كرد، و بعد به نجف رفت و نزد شيخ مهدى بن محمد فتونى عاملى و شيخ محمدتقى دورقى و شيخ محمدباقرهزار جريبى به كسب علم پرداخت. سپس به كربلا بازگشت و به حوزۀ درس [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] ([[وحید بهبهانی، محمدباقر|بهبهانى، آقا محمدباقر]]) پيوست.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص66، مدرس تبريزى، ج 1، ص234، حبيب‌آبادى، ج 2، ص416</ref> | بحر العلوم تحصيلات خود را در زادگاهش نزد پدر و شيخ يوسف بحرانى (صاحب [[الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة|حدائق]]) آغاز كرد، و بعد به نجف رفت و نزد شيخ مهدى بن محمد فتونى عاملى و شيخ محمدتقى دورقى و شيخ محمدباقرهزار جريبى به كسب علم پرداخت. سپس به كربلا بازگشت و به حوزۀ درس [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] ([[وحید بهبهانی، محمدباقر|بهبهانى، آقا محمدباقر]]) پيوست.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص66، مدرس تبريزى، ج 1، ص234، حبيب‌آبادى، ج 2، ص416</ref> | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۷: | ||
==بازگشت به نجف== | ==بازگشت به نجف== | ||
پس از آن كه وحيد به علت كهولت درس خود را تعطيل كرد، به توصيۀ استاد به نجف بازگشت و در آنجا حوزۀ درسى تشكيل داد، شاگردان بسيارى تربيت كرد و به عده‌اى از علما اجازۀ روايت داد، كه از آن جمله‌اند: سيّد صدرالدين عاملى، [[کاشف‌الغطاء، جعفر بن خضر|شيخ جعفر نجفى]] صاحب [[كشف الغطاء عن مبهمات شريعة الغراء (طبع قدیم)|كشف الغطاء]]، [[حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد| سيد جواد عاملى]] صاحب [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]]، شيخ [[مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل|ابوعلى حائرى]] صاحب [[منتهی المقال في أحوال الرجال|منتهى المقال]]، [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|ملا احمد نراقى]]، [[طباطبایی، سید محمد بن علی|سيد محمد مجاهد]]. | |||
پس از آن كه وحيد به علت كهولت درس خود را تعطيل كرد، به توصيۀ استاد به نجف بازگشت و در آنجا حوزۀ درسى تشكيل داد، شاگردان بسيارى تربيت كرد و به عده‌اى از علما اجازۀ روايت داد، كه از آن جمله‌اند: سيّد صدرالدين عاملى، [[کاشف‌الغطاء، جعفر بن خضر|شيخ جعفر نجفى]] صاحب [[كشف الغطاء عن مبهمات شريعة الغراء (طبع قدیم)|كشف الغطاء]]، [[حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد| سيد جواد عاملى]] صاحب [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]]، شيخ [[مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل|ابوعلى حائرى]] صاحب [[منتهی المقال في أحوال الرجال|منتهى المقال]]، [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|ملا احمد نراقى]]، [[طباطبایی، محمد بن علی|سيد محمد مجاهد]]. | |||
سيد ابوالقاسم خوانسارى (كه بحر العلوم از او حكمت و كلام مى‌آموخت و او نزد بحر العلوم فقه و اصول مى‌خواند)، شيخ اسد اللّه شوشترى، ميرزا محمد نيشابورى معروف به اخبارى، حجت‌الاسلام شفتى، شيخ محمد على اعسم، سيد دلدار على هندى.<ref>خوانسارى، ج 7، ص204، امين، ج 10، ص159 - 160</ref> | سيد ابوالقاسم خوانسارى (كه بحر العلوم از او حكمت و كلام مى‌آموخت و او نزد بحر العلوم فقه و اصول مى‌خواند)، شيخ اسد اللّه شوشترى، ميرزا محمد نيشابورى معروف به اخبارى، حجت‌الاسلام شفتى، شيخ محمد على اعسم، سيد دلدار على هندى.<ref>خوانسارى، ج 7، ص204، امين، ج 10، ص159 - 160</ref> | ||
==سفر به مشهد== | ==سفر به مشهد== | ||
بحر العلوم در 1186 به مشهد سفر كرد و هفت سال در آنجا اقامت گزيد. در اين مدت گذشته از شركت در مجالس علمى و مباحثه با علما، نزد ميرزا مهدى شهيد خراسانى به فراگيرى فلسفه پرداخت و اين حكيم او را به سبب مقام شامخ علميش بحر العلوم خواند. اين لقب كه پيش از آن به كسى اطلاق نشده بود بعدها عنوان خاندان وى شد كه تا امروز به آن شهرت دارند.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص43، امين، ج 10، ص159</ref> | بحر العلوم در 1186 به مشهد سفر كرد و هفت سال در آنجا اقامت گزيد. در اين مدت گذشته از شركت در مجالس علمى و مباحثه با علما، نزد ميرزا مهدى شهيد خراسانى به فراگيرى فلسفه پرداخت و اين حكيم او را به سبب مقام شامخ علميش بحر العلوم خواند. اين لقب كه پيش از آن به كسى اطلاق نشده بود بعدها عنوان خاندان وى شد كه تا امروز به آن شهرت دارند.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص43، امين، ج 10، ص159</ref> | ||
==سفر حج== | ==سفر حج== | ||
در سال 1193 به حج رفت و مدتى كه در حجاز بود، گذشته از اقدامات سودمند دينى، به تدريس فقه مذاهب اربعه پرداخت و افراد بسيارى در حلقۀ درسى او شركت كردند. ديگر از سوانح مهم زندگى او مناظرۀ كلامى با دانشمندان يهود در منطقۀ ذى الكفل است كه بر اثر آن، گروه بسيارى به اسلام گرويدند.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص50 - 66، مدرس تبريزى، همانجا، حبيب‌آبادى، ج 2، ص417</ref> گزارش كامل اين مناظره را چند تن از حاضران در مجلس بحث، از جمله صاحب [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]] ثبت كرده‌اند. | در سال 1193 به حج رفت و مدتى كه در حجاز بود، گذشته از اقدامات سودمند دينى، به تدريس فقه مذاهب اربعه پرداخت و افراد بسيارى در حلقۀ درسى او شركت كردند. ديگر از سوانح مهم زندگى او مناظرۀ كلامى با دانشمندان يهود در منطقۀ ذى الكفل است كه بر اثر آن، گروه بسيارى به اسلام گرويدند.<ref>بحرالعلوم، 1363 ش، ج 1، مقدمه، ص50 - 66، مدرس تبريزى، همانجا، حبيب‌آبادى، ج 2، ص417</ref> گزارش كامل اين مناظره را چند تن از حاضران در مجلس بحث، از جمله صاحب [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]] ثبت كرده‌اند. | ||
==رياست عامه== | ==رياست عامه== | ||
بحر العلوم كه در يكى از درخشان‌ترين دوره‌هاى علمى شيعه مى‌زيست، در بعضى از علوم دينى سرآمد اقران بود، و در بعضى ديگر آگاهى لازم را داشت، از اين رو رياست عامّه به او منتقل شد. | بحر العلوم كه در يكى از درخشان‌ترين دوره‌هاى علمى شيعه مى‌زيست، در بعضى از علوم دينى سرآمد اقران بود، و در بعضى ديگر آگاهى لازم را داشت، از اين رو رياست عامّه به او منتقل شد. | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۵: | ||
بحر العلوم به عربى شعر مى‌سرود و از جملۀ آثار او منظومه‌اى است در رثاى امام حسین عليه السّلام، كه به اقتضاى دوازده بند محتشم سروده است.<ref>بحرالعلوم، 1408، ص207 - 216</ref> علاوه بر اين، عالمان دينى را نيز به آگاهى از فنون ادب تشويق مى‌كرد و شاعران مذهبى را محترم مى‌شمرد. تقدير و تكريم او از شيخ كاظم ازرى، مرثيه سراى برجستۀ عراقى، معروف است.<ref>امين، ج 9، ص11</ref> | بحر العلوم به عربى شعر مى‌سرود و از جملۀ آثار او منظومه‌اى است در رثاى امام حسین عليه السّلام، كه به اقتضاى دوازده بند محتشم سروده است.<ref>بحرالعلوم، 1408، ص207 - 216</ref> علاوه بر اين، عالمان دينى را نيز به آگاهى از فنون ادب تشويق مى‌كرد و شاعران مذهبى را محترم مى‌شمرد. تقدير و تكريم او از شيخ كاظم ازرى، مرثيه سراى برجستۀ عراقى، معروف است.<ref>امين، ج 9، ص11</ref> | ||
== | ==آثار == | ||
بحر العلوم به رغم دانش فراوان، چندان توفيق تأليف نيافت. سبب عمدۀ اين امر را احتياط و دقت بيش از حدّ او در نوشتن ذكر كرده‌اند. آثار چندى از او بر جاى مانده كه برخى از آنها عبارتند از: | بحر العلوم به رغم دانش فراوان، چندان توفيق تأليف نيافت. سبب عمدۀ اين امر را احتياط و دقت بيش از حدّ او در نوشتن ذكر كرده‌اند. آثار چندى از او بر جاى مانده كه برخى از آنها عبارتند از: | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۰: | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
بحر العلوم در سال 1212ق، برابر با 1177ش در 57 سالگى، درگذشت و نزدیک آرامگاه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در نجف به خاک سپرده شد.<ref>امين، ج 10، ص158، قمى، همانجا، حبيب‌آبادى، ج 2، ص426</ref> | |||
بحر العلوم در سال | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۰: | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[مصابيح الأحكام؛ كتاب الطهارة]] | |||
[[الدره النجفیه]] | [[الدره النجفیه]] | ||
[[مهمات الأصول في شرح المنظومة لبحرالعلوم]] | |||
[[رجال السید بحر العلوم «المعروف بالفوائد الرجالیة»]] | [[رجال السید بحر العلوم «المعروف بالفوائد الرجالیة»]] | ||
| خط ۱۶۰: | خط ۱۶۱: | ||
[[رساله سیر و سلوک منسوب به بحر العلوم]] | [[رساله سیر و سلوک منسوب به بحر العلوم]] | ||
[[ | [[رسالة فی السیر و السلوک (تحقیق مصطفوی)]] | ||
[[ | [[تحفة الملوك في السير و السلوك]] | ||
[[ | [[مناظره بحرالعلوم سید محمدمهدی بروجردی طباطبایی با یهودیان ذوالکفل]] | ||
[[تحفة | [[تحفة الكرام في تاريخ مكة و بيت‌الله الحرام]] | ||
[[مصابیح الأحکام]] | [[مصابیح الأحکام]] | ||
| خط ۱۷۳: | خط ۱۷۴: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||