۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ابن فارس، احمد بن فارس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'پايذار' به 'پایه‌گذار') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
</div> | </div> | ||
'''اِبْن فارِس، ابوالحسين احمد بن فارس بن زكريا بن حبيب'''، نحوى، لغوى، اديب، شاعر و یکى از چهره‌هاى درخشان ادب عربى در سده‌ى 4ق سال و محل تولد او به درستى روشن نيست؛ اما ظاهراً در یکى از روستاهاى قزوین به دنيا آمده است. نخستين آگاهى ما درباره‌ى زندگى او از آغاز تحصيلات اوست. وى در قزوین نزد پدرش زكريا بن فارس كه فقيهى شافعى مذهب و دانشمندى اهل لغت و ادب بود، دانش آموخت و چندى بعد از ايشان کتاب اصلاح المنطق ابن سكّيت را روايت كرد. در موارد ديگرى نيز از پدر خود روايت كرده است. | '''اِبْن فارِس، ابوالحسين احمد بن فارس بن زكريا بن حبيب'''، نحوى، لغوى، اديب، شاعر و یکى از چهره‌هاى درخشان ادب عربى در سده‌ى 4ق | ||
== ولادت == | |||
سال و محل تولد او به درستى روشن نيست؛ اما ظاهراً در یکى از روستاهاى قزوین به دنيا آمده است. نخستين آگاهى ما درباره‌ى زندگى او از آغاز تحصيلات اوست. وى در قزوین نزد پدرش زكريا بن فارس كه فقيهى شافعى مذهب و دانشمندى اهل لغت و ادب بود، دانش آموخت و چندى بعد از ايشان کتاب اصلاح المنطق ابن سكّيت را روايت كرد. در موارد ديگرى نيز از پدر خود روايت كرده است. | |||
== تحصیلات == | |||
وى از آغاز تشنه‌ى آموختن بود و چنانكه پيداست، در این راه از هيچ كوششى فروگذار نكرد. آوازه‌ى هر استادى را در هرجا كه شنيد، به سوى وى شتافت؛ در قزوین، همدان، زنجان، میانه، اصفهان و بغداد به تحصيل پرداخت و استادان بسيار ديد، به گونه‌اى كه اكنون نام بيش از 30 تن از استادان او در دست است كه معروف‌ترين آنها اينانند: | وى از آغاز تشنه‌ى آموختن بود و چنانكه پيداست، در این راه از هيچ كوششى فروگذار نكرد. آوازه‌ى هر استادى را در هرجا كه شنيد، به سوى وى شتافت؛ در قزوین، همدان، زنجان، میانه، اصفهان و بغداد به تحصيل پرداخت و استادان بسيار ديد، به گونه‌اى كه اكنون نام بيش از 30 تن از استادان او در دست است كه معروف‌ترين آنها اينانند: | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۷: | ||
==مذهب== | ==مذهب== | ||
درباره‌ى مذهب ابن فارس نيز چون بسيارى ديگر از مشاهير اختلاف است. گفته‌اند كه وى شافعى بود؛ اما پس از اقامت در رى به مذهب مالك درآمد. توجيه خود وى در باب این تغيير مذهب قابل تأمل است: چون در رى هيچ كس را پيرو مالك نديدم، غيرتم به جوش آمد و به مذهب او درآمدم؛ اما این توجيه درباره‌ى تغيير مذهب او كه ظاهراً بسيار مقيد به دين بوده است، چندان راست نمى‌آيد، به ویژه آنكه این تغيير مذهب درست در زمانى صورت گرفته است كه وى در كنف حمايت خاندانى شيعى مذهب درآمده و با [[صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد|صاحب بن عباد]] كه خود سخت پاى بند این مذهب بود، دوستى يافته بود. از سوى ديگر قاضى عياض به نقل از گروهى از مغربیانى كه با ابن فارس ديدار كرده بوده‌اند، مالكى بودن وى را قطعى دانسته؛ اما گفته است كه برخى از مشرقيان او را به دليل شرحى كه بر مختصر مرنى نوشته است، شافعى دانسته‌اند. این مطلب را برخى ديگر از مآخذ نيز تأييد كرده‌اند؛ اما به رغم این گفته‌ها، طوسى و به پيروى از او [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] او را در شمار شیعیان دانسته‌اند و رافعى در ادامه‌ى یکى از مجالس املاى او، روايتى از امام هشتم شیعیان(ع) از او نقل كرده و در جاى ديگر به کتابى كه وى در معنى «آل» تأليف كرده، اشاره كرده است. | درباره‌ى مذهب ابن فارس نيز چون بسيارى ديگر از مشاهير اختلاف است. گفته‌اند كه وى شافعى بود؛ اما پس از اقامت در رى به مذهب مالك درآمد. توجيه خود وى در باب این تغيير مذهب قابل تأمل است: چون در رى هيچ كس را پيرو مالك نديدم، غيرتم به جوش آمد و به مذهب او درآمدم؛ اما این توجيه درباره‌ى تغيير مذهب او كه ظاهراً بسيار مقيد به دين بوده است، چندان راست نمى‌آيد، به ویژه آنكه این تغيير مذهب درست در زمانى صورت گرفته است كه وى در كنف حمايت خاندانى شيعى مذهب درآمده و با [[صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد|صاحب بن عباد]] كه خود سخت پاى بند این مذهب بود، دوستى يافته بود. از سوى ديگر قاضى عياض به نقل از گروهى از مغربیانى كه با ابن فارس ديدار كرده بوده‌اند، مالكى بودن وى را قطعى دانسته؛ اما گفته است كه برخى از مشرقيان او را به دليل شرحى كه بر مختصر مرنى نوشته است، شافعى دانسته‌اند. این مطلب را برخى ديگر از مآخذ نيز تأييد كرده‌اند؛ اما به رغم این گفته‌ها، طوسى و به پيروى از او [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] او را در شمار شیعیان دانسته‌اند و رافعى در ادامه‌ى یکى از مجالس املاى او، روايتى از امام هشتم شیعیان(ع) از او نقل كرده و در جاى ديگر به کتابى كه وى در معنى «آل» تأليف كرده، اشاره كرده است. | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۳: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
الف - چاپى: 1. ابيات الاستشهاد؛ 2. الاتباع و المزاوجه‌ى؛ 3. اوجز السير لخير البشر4. تمام فصيح الكلام؛ 5. کتاب ثلاثه‌ى 6. [[الحور العين]]،؛ 7. الخضاره‌ى،؛ 8. ذم الخطأ في الشعر،؛ 9. الصاحبى في فقه اللغه‌ى و سنن العرب و كلامها.؛ 10. کتاب فتيافقيه العرب؛ 11. الفرق بين الانسان و غيره من الحيوان في اشياء من الخَلق و الخُلق، 12. اللامات؛ 13. متخيَّر الالفاظ؛ 14. المجمل في اللغه؛ 15. المذكر و المونث؛ 16. مقاله‌ى في اسماء اعضاء الانسان يا خلق الانسان؛ 17. مقاله‌ى كَلاّ و ماجاء منها في کتاب‌الله.؛ 18. مقاييس اللغه يا معجم مقاييس اللغه،؛ 19. النيروز. | === الف - چاپى: === | ||
1. ابيات الاستشهاد؛ 2. الاتباع و المزاوجه‌ى؛ 3. اوجز السير لخير البشر4. تمام فصيح الكلام؛ 5. کتاب ثلاثه‌ى 6. [[الحور العين]]،؛ 7. الخضاره‌ى،؛ 8. ذم الخطأ في الشعر،؛ 9. الصاحبى في فقه اللغه‌ى و سنن العرب و كلامها.؛ 10. کتاب فتيافقيه العرب؛ 11. الفرق بين الانسان و غيره من الحيوان في اشياء من الخَلق و الخُلق، 12. اللامات؛ 13. متخيَّر الالفاظ؛ 14. المجمل في اللغه؛ 15. المذكر و المونث؛ 16. مقاله‌ى في اسماء اعضاء الانسان يا خلق الانسان؛ 17. مقاله‌ى كَلاّ و ماجاء منها في کتاب‌الله.؛ 18. مقاييس اللغه يا معجم مقاييس اللغه،؛ 19. النيروز. | |||
ب - خطى: 1. اخلاق النبى(ص).؛ 2. الانواء،؛ 3. تفسير اسماء النبى(ص). 4. حليه‌ى الفقهاء، 5. رساله‌ى في فرائض العرب،؛ 6. رساله‌ى في المعاريض؛ 7. شرح ديوان الحماسه‌ى ابوتمام؛ 8. فوائد الفاظ القرآن.9. قصص النهار و سمرالليل؛ 10. اليشكريات. | === ب - خطى: === | ||
1. اخلاق النبى(ص).؛ 2. الانواء،؛ 3. تفسير اسماء النبى(ص). 4. حليه‌ى الفقهاء، 5. رساله‌ى في فرائض العرب،؛ 6. رساله‌ى في المعاريض؛ 7. شرح ديوان الحماسه‌ى ابوتمام؛ 8. فوائد الفاظ القرآن.9. قصص النهار و سمرالليل؛ 10. اليشكريات. | |||
=== ج آثار يافت نشده: === | |||
1. اشتقاق اسماء البلدان،؛ 2. اصول الفقه؛ 3. الاضداد؛ 4. الافراد، كه همان الوجوه و النظائر؛ 5. الامالى؛ 6. الامثله‌ى الاسجاع؛ 7. الانتصار لثعلب؛ 8. التاج؛ 9. الثياب و الحلى و يا الشيات و الحلى؛ 10. جامع التأویل في تفسير القرآن؛ 11. الجوابات؛ 12. الحبير المُذهَب؛ 13. الحَجَر؛ 14. الحماسه‌ى المحدثه‌ى؛ 15. دارات العرب؛ 16. ذم الغيبه‌ى؛ 17. دو وذات؛ 18. رساله‌ى في ما و انواعها؛ 19. رساله‌ى مختصه‌ى بالفرق بين الوعد و الوعيد؛ 20. شرح رساله‌ى [[عسکری، حسن بن عبدالله|ابوهلال عسكرى]] 21. شرح رساله‌ى الزهرى الى عبدالملك بن مروان؛ 22. علل الغريب المصنف؛ 23. العم و الخال؛ 24. غريب اعراب القرآن؛ 25. الفريده‌ى و الخريده‌ى؛ 26. فضل الصلوه‌ى على النبى؛ 27. کتاب المیره‌ى؛ 28. كفايه‌ى المتعلمین في اختلاف النحویين؛ 29. ماجاء في اخلاق المؤمنين؛ 30. مأخذ العلم؛ 31. المحصل في النحو؛ 32. محنه‌ى الاريب؛ 33. المدخل الى علم النحت؛ 34. المسائل الخمس؛ 35. المعاش و الكسب؛ 36. مقدمه‌ى الفرائض؛ 37. مقدمه‌ى في النحو؛ 38. الموازنه‌ى؛ 39. نقد الشعر، كه احتمالاً همان خضاره‌ى است؛ 40. يواقيت الحكم.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2689 سیدی، سید محمد، ج4، ص368]</ref>. | |||
==پانویس== | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | |||
[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2689 سیدی، سید محمد، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1378] | |||
| خط ۷۷: | خط ۹۱: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده: | |||
[[رده:اسفند(98)]] | |||