۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الملاحم و الفتن في ظهور الغائب المنتظر (عجلاللهفرجه): تفاوت میان نسخهها
الملاحم و الفتن في ظهور الغائب المنتظر (عجلاللهفرجه) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۶:۵۸
، ۱۰ ژانویهٔ ۲۰۲۰جایگزینی متن - 'سيد' به 'سيد '
جز (جایگزینی متن - 'موسس' به 'مؤسس') |
جز (جایگزینی متن - 'سيد' به 'سيد ') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =3762 | | کتابخانۀ دیجیتال نور =3762 | ||
| کتابخوان همراه نور =02690 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۴: | ||
}} | }} | ||
'''الملاحم و الفتن يا التشريف بالمنن في التعريف بالفتن''' اثر [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابوالقاسم على بن موسى بن طاووس]]، مشهور به [[ | '''الملاحم و الفتن يا التشريف بالمنن في التعريف بالفتن''' اثر [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابوالقاسم على بن موسى بن طاووس]]، مشهور به [[سيد بن طاووس]] است. موضوع اين كتاب بر خلاف چيزى كه درباره آن معروف شده مىباشد. مطالب كتاب اساسا ربطى به بحث مهدویت ندارند، و بسيارى از احاديثى كه به بحث مهدویت ارتباط دارند يا ندارند، از پيامبر و امامان صادر نشدهاند و از اينرو، ارزش چندانى نمىتوان، براى آنها قايل شد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۴: | ||
كتاب حاضر - كه در نگاه نخست بخش عمده آن درباره آخرالزمانشناسى و نشانههاى ظهور به نظر مىآيد - در ديدگاه محدثان و عالمان شيعه، پس از | كتاب حاضر - كه در نگاه نخست بخش عمده آن درباره آخرالزمانشناسى و نشانههاى ظهور به نظر مىآيد - در ديدگاه محدثان و عالمان شيعه، پس از سيد اهميت فراوانى يافته است و از احاديث آن به مثابه رواياتى درباره علامتهاى ظهور بهره بردهاند. [[علامه مجلسى]] روايات الفتن را به نقل از [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابنطاووس]] گزارش كرده و ديگر محدثان بعدى نيز چنين كردهاند. | ||
از سطح محدثان و عالمان رده بالا و محقق شيعه نيز كه بگذريم، كتاب التشريف بالمنن [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابنطاووس]]، همانند ديگر كتب او به دليل جايگاه ويژهاى كه | از سطح محدثان و عالمان رده بالا و محقق شيعه نيز كه بگذريم، كتاب التشريف بالمنن [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابنطاووس]]، همانند ديگر كتب او به دليل جايگاه ويژهاى كه سيد در ميان علما دارد، در ميان علما و طلاب و حوزههاى علميه شيعه، از اهميت فراوانى برخوردار است و اكثريت بر اين گماناند كه اين كتاب از احاديث معتبر شيعى و در خصوص مهدویت و علايم ظهور نگاشته شده است؛ به گونهاى كه نام كتاب در بسيارى از چاپها از التشريف بالمنن في التعريف بالفتن به الملاحم و الفتن في ظهور الغائب المنتظر تغيير داده است. | ||
بخش نخست آن، رواياتى است كه از كتاب الفتن نعيم بن حماد نقل كرده و نزدیک به نيمى از كل كتاب را شكل مىدهد. بخش دوم، رواياتى است كه از الفتن سليلى نقل كرده و حدود يك چهارم كتاب را شكل مىدهد. بخش سوم، رواياتى است كه از الفتن ابويحيى زكريا آورده و حدودا نيمى از يك چهارم باقيمانده كتاب را شكل مىدهد و بخش چهارم كه نيم ديگرى از يك چهارم كل كتاب را شكل مىدهد، كشكولى است كه از كتابهاى مختلف گردآورى شده است. بنابراین، بجاست كه اين منابع، به ويژه سه منبع نخست مورد كاوش قرار گيرد و ميزان صحت و اعتبار آنها سنجيده شود. | بخش نخست آن، رواياتى است كه از كتاب الفتن نعيم بن حماد نقل كرده و نزدیک به نيمى از كل كتاب را شكل مىدهد. بخش دوم، رواياتى است كه از الفتن سليلى نقل كرده و حدود يك چهارم كتاب را شكل مىدهد. بخش سوم، رواياتى است كه از الفتن ابويحيى زكريا آورده و حدودا نيمى از يك چهارم باقيمانده كتاب را شكل مىدهد و بخش چهارم كه نيم ديگرى از يك چهارم كل كتاب را شكل مىدهد، كشكولى است كه از كتابهاى مختلف گردآورى شده است. بنابراین، بجاست كه اين منابع، به ويژه سه منبع نخست مورد كاوش قرار گيرد و ميزان صحت و اعتبار آنها سنجيده شود. | ||
هر يك از بابهایى كه در بخشهاى اول تا سوم آمده و همچنين، فصلهایى كه در بخش چهارم آمده، عمدتاً شامل يك روايت است و تنها در مواردى استثنايى، يك باب، دو يا سه روايت را شامل مىشود كه همگى با مضمون واحد هستند و در مواردى نيز همگى يك روايت با اسناد متفاوت هستند. بنابراین، از طريق تعداد ابوابى كه | هر يك از بابهایى كه در بخشهاى اول تا سوم آمده و همچنين، فصلهایى كه در بخش چهارم آمده، عمدتاً شامل يك روايت است و تنها در مواردى استثنايى، يك باب، دو يا سه روايت را شامل مىشود كه همگى با مضمون واحد هستند و در مواردى نيز همگى يك روايت با اسناد متفاوت هستند. بنابراین، از طريق تعداد ابوابى كه سيد در اين كتاب درج كرده است، به طور تقريبى مىتوان دريافت كه چه تعداد روايت در آن وجود دارد. | ||
[[ابن طاووس، علی بن موسی|ابنطاووس]] 211 باب (حدود 230 روايت) از الفتن نعيم بن حماد، 84 باب (حدود نود روايت) از الفتن سليلى، 51 باب (حدود 55 روايت) از الفتن زكريا بن يحيى و 41 فصل (حدود شصت روايت) را در بخش آخر از كتب مختلف نقل كرده است. بنابراین، | [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابنطاووس]] 211 باب (حدود 230 روايت) از الفتن نعيم بن حماد، 84 باب (حدود نود روايت) از الفتن سليلى، 51 باب (حدود 55 روايت) از الفتن زكريا بن يحيى و 41 فصل (حدود شصت روايت) را در بخش آخر از كتب مختلف نقل كرده است. بنابراین، سيد در اين كتاب حدود 425 تا 450 روايت را نقل كرده است. از اين روايات، تنها حدود 150 روايت آن به پيامبر(ص) منسوب است، حدود 45 - 50 روايت به [[امام على(ع)]]، پنج روايت به امام حسن(ع)، دو روايت به امام حسین(ع)، چهار روايت به امام محمد باقر(ع)، دو يا سه روايت به [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] و يك روايت به امام كاظم(ع) و [[امام رضا(ع)]] منسوباند و حدود نيمى ديگر از روايات اين كتاب موقوفاند و سند آنها به پيامبر يا امامان شيعه نمىرسد و از صحابه يا تابعين نقل شدهاند. | ||
از اين روايتها تنها حدود 170 روايت به بحث مهدویت و نام و اوصاف مهدى(عج)، نشانههاى ظهور، مدت زمان حكومت، اوصاف حكومت و ياران حضرت مهدى(عج) مىپردازند و بخش عمده روايات از اساس ارتباطى به مهدویت ندارند و بر فرض درستى، بيشتر پيشبينىهایى درباره مسائلى هستند كه دير يا زود، پس از عصر پيامبر و صحابه رخ مىدهند؛ مثلاً بخشى از روايات به صلح امام حسن(ع) با معاويه و سخن از حكومت بنىاميه و بنىعباس است. بخشى از آنها به حمله تركها و سيطره آنها بر اعراب اشاره دارند و بسيارى ديگر، اساسا به ملاحم و فتن ارتباطى ندارند؛ مانند توصيف آب و هواى خوش تبت. | از اين روايتها تنها حدود 170 روايت به بحث مهدویت و نام و اوصاف مهدى(عج)، نشانههاى ظهور، مدت زمان حكومت، اوصاف حكومت و ياران حضرت مهدى(عج) مىپردازند و بخش عمده روايات از اساس ارتباطى به مهدویت ندارند و بر فرض درستى، بيشتر پيشبينىهایى درباره مسائلى هستند كه دير يا زود، پس از عصر پيامبر و صحابه رخ مىدهند؛ مثلاً بخشى از روايات به صلح امام حسن(ع) با معاويه و سخن از حكومت بنىاميه و بنىعباس است. بخشى از آنها به حمله تركها و سيطره آنها بر اعراب اشاره دارند و بسيارى ديگر، اساسا به ملاحم و فتن ارتباطى ندارند؛ مانند توصيف آب و هواى خوش تبت. | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۰: | ||
بنابراین، در جمعبندى كلى از محتواى كتاب التشريف بالمنن نيز به اين نتيجه مىرسيم كه بسيارى از مطالب كتاب، اساسا ربطى به بحث مهدویت ندارند، و بسيارى از احاديثى كه به بحث مهدویت ارتباط دارند يا ندارند، از پيامبر و امامان صادر نشدهاند و از اينرو، ارزش چندانى نمىتوان براى آنها قايل شد. بسيارى ديگر از رواياتى كه به بحث مهدویت مربوط بوده و به پيامبر يا امامان نيز نسبت داده شدهاند، يا با عقايد مسلم شيعى در تضادند، يا با مسلمات تاريخى ناسازگارند يا محتواى آنها با يكديگر تناقض دارند و برخى از آنها هر چند در روايات شيعه و سنى، در ديگر كتابها وارد شدهاند؛ اما مورد ترديد قرار دارند. تنها بخش اندكى از روايات اين كتاب را مىتوان در ارتباط با مهدویت پذيرفت كه آنها نيز به تبيين اوصاف كلى درباره امام و حكومت او مىپردازند و از اين رو، هر چند به لحاظ محتوا معتبرند؛ اما اطلاعات ارزشمند و ويژهاى در اختيار نمىنهند. افزون بر اين كه از اين امر نبايد غفلت ورزيد كه بر اساس بررسى منابع كتاب، حتى همين روايات دسته اخير نيز از لحاظ سند معتبر نيستند. | بنابراین، در جمعبندى كلى از محتواى كتاب التشريف بالمنن نيز به اين نتيجه مىرسيم كه بسيارى از مطالب كتاب، اساسا ربطى به بحث مهدویت ندارند، و بسيارى از احاديثى كه به بحث مهدویت ارتباط دارند يا ندارند، از پيامبر و امامان صادر نشدهاند و از اينرو، ارزش چندانى نمىتوان براى آنها قايل شد. بسيارى ديگر از رواياتى كه به بحث مهدویت مربوط بوده و به پيامبر يا امامان نيز نسبت داده شدهاند، يا با عقايد مسلم شيعى در تضادند، يا با مسلمات تاريخى ناسازگارند يا محتواى آنها با يكديگر تناقض دارند و برخى از آنها هر چند در روايات شيعه و سنى، در ديگر كتابها وارد شدهاند؛ اما مورد ترديد قرار دارند. تنها بخش اندكى از روايات اين كتاب را مىتوان در ارتباط با مهدویت پذيرفت كه آنها نيز به تبيين اوصاف كلى درباره امام و حكومت او مىپردازند و از اين رو، هر چند به لحاظ محتوا معتبرند؛ اما اطلاعات ارزشمند و ويژهاى در اختيار نمىنهند. افزون بر اين كه از اين امر نبايد غفلت ورزيد كه بر اساس بررسى منابع كتاب، حتى همين روايات دسته اخير نيز از لحاظ سند معتبر نيستند. | ||
اما اين كه وى اين كتاب را مربوط به مهدویت نمىداند، اولاً از نامگذارى اين كتاب به التشريف بالمنن في التعريف بالفتن و ثانيا از هدفى كه خود | اما اين كه وى اين كتاب را مربوط به مهدویت نمىداند، اولاً از نامگذارى اين كتاب به التشريف بالمنن في التعريف بالفتن و ثانيا از هدفى كه خود سيد براى نوشتن اين كتاب مطرح ساخته است، روشن مىشود. بهرغم اين كه برخى از چاپهاى اين كتاب به الملاحم و الفتن في ظهور الغائب المنتظر تغيير نام يافته است، ابنطاووس اين كتاب را التشريف بالمنن في التعريف بالفتن نام نهاده است و هدف او معرفى فتنههایى بوده كه در روايات مطرح شده و چه بسا، ممكن است افراد دچار آنها شوند، يا از آنچه در گذشته اتفاق افتاده است، عبرت بگيرند. | ||
[[ابن طاووس، علی بن موسی|ابنطاووس]] در مقدمه كتاب به اهميت شناخت ملاحم و فتنهها و به شمول اين ملاحم بر معجزاتى اشاره دارد كه باعث سر فرود آوردن در برابر خداوند مىشود و كسى كه آنها را بشناسد، به وسيله صدقات و دعا مىتواند از خطر آنها در امان باشد. اين هدف، دقيقا همان چيزى است كه با روحيه عابدانه ابنطاووس همخوانى دارد. اساس هدف وى از نوشتن اين كتاب طرح مباحث مربوط به مهدویت - كه امرى اعتقادى و در ديدگاه ابنطاووس فوقالعاده مهم است - نبوده و او در پى معرفى فتنهها، رويدادها و آشوبهایى بوده كه در روايات اهلسنت، چه از طريق پيامبر و امامان و چه از طريق ساير افراد، به آنها اشاره شده و احتمالاً رخ داده يا رخ خواهند داد. | [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابنطاووس]] در مقدمه كتاب به اهميت شناخت ملاحم و فتنهها و به شمول اين ملاحم بر معجزاتى اشاره دارد كه باعث سر فرود آوردن در برابر خداوند مىشود و كسى كه آنها را بشناسد، به وسيله صدقات و دعا مىتواند از خطر آنها در امان باشد. اين هدف، دقيقا همان چيزى است كه با روحيه عابدانه ابنطاووس همخوانى دارد. اساس هدف وى از نوشتن اين كتاب طرح مباحث مربوط به مهدویت - كه امرى اعتقادى و در ديدگاه ابنطاووس فوقالعاده مهم است - نبوده و او در پى معرفى فتنهها، رويدادها و آشوبهایى بوده كه در روايات اهلسنت، چه از طريق پيامبر و امامان و چه از طريق ساير افراد، به آنها اشاره شده و احتمالاً رخ داده يا رخ خواهند داد. | ||
| خط ۶۹: | خط ۷۰: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
فرهنگ كتب حديثى شيعه، اثر [[مدنی بجستانی، محمود| | فرهنگ كتب حديثى شيعه، اثر [[مدنی بجستانی، محمود|سيد محمود مدنى بجستانى]]، ناشر: شركت چاپ و نشر بين الملل وابسته به مؤسسه انتشارات امير كبير. | ||