رسائل الميرزا القمي: تفاوت میان نسخه‌ها

}}  

   

==ساختار==

رساله‌های فقهی ارائه شده در این کتاب به ترتیب عبارتند از:

# رسالة في بيع الفضولي: بیع فضولی بیعی است که فروشنده مالک کالا نیست و اذن فروش آن را نیز ندارد. کثرت ابتلا و اقوال در این مسئله و نوآوری فروع جدید از جمله اسباب کتابت این رساله بوده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص16</ref>‏.

# رسالة في المعاوضة بدون الصيغة (المعاطاة): در ضمن این رساله مسئله جواز اقرار عقلا به ضررشان ذکر شده و تفاوت آن با اقراری که به نفع مقر باشد مطرح شده است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.

# رسالة في تحقيق الغناء: علت طرح این مسئله ابهام موضوع غناء و اختلاف تعاریف و کثرت ابتلای به برخی مصادیق و وجود اختلاف در برخی مستثنیات آن مانند غناء در عروسی‌ها و شادی‌ها و مراثی امام حسین(ع) و غناء در قرائت قرآن و سرودهای جنگی است<ref>ر.ک: همان، ص17-16</ref>‏.

# رسالة في حكم مدرسة لايعلم واقفها: برای برخی از طلاب و مؤمنین این سؤال پیش آمد که با شیعه شدن برخی از نواحی با وجود مدارس و مساجدی که از موقوفات اهل سنت بوده است حکم ساکنین شیعه در آن مدارس و اقامه نماز در آن مساجد چیست؛ با این‌که اگر واقف در قید حیات باشد علم به عدم رضایت واقف دارند. همچنین است حکم مدارسی که صیغه وقف و کیفیت آن را نمی‌دانند<ref>ر.ک: همان، ص18-17</ref>‏.

# رسالة في العقد علی الصغيرة: این مسئله که به عقد محرمیت معروف است، محل سؤال و ابتلاست؛ با این‌که تمتع از دختربچه معقول نیست و اطلاقات ادله نیز شامل آن می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>‏.

# رسالة في الطلاق بعوض عن الخلع: گروهی از فقیهان‌ امامیه‌ طلاق‌ به‌عوض را طلاقی مستقل و در عرض طلاق خلع قلمداد کرده‌اند که هم صحیح بوده و هم موجب ‌‌ملکیت‌ عوض و فدیه برای مرد می‌شود. میرزای قمی نیز به‌عنوان‌ یکی‌ از‌ پیروان نامدار این نظریه، معتقدند‌ که‌ طلاق‌ به‌عوض، در معنای عام خود شامل طلاق خلع هم می‌شود؛ چراکه در خلع هم عوض و هم فدیه، گرفته می‌شود‌، ولی ‌به‌معنای‌ خاص آن طلاقی است در عرض خلع و مبارات‌ و غیر‌ از آن‌دو<ref>ر.ک: مرتاضی، احمد و دیگران، ص173-172</ref>‏. وی در این رساله به تبیین اختلاف بین خلع و طلاق به‌عوض پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص19</ref>‏.

# رسالة في الميراث: کلام در این رساله پیرامون تقسیم ارث بعد از ادای دین و وصیت و حبوه است؛ به‌ویژه آنجا که حبوه تمام ترکه را دربر می‌گیرد. همچنین برخی مسائل اصولی و به‌ویژه مسئله عام و خاص و در آخر مسئله عدم ارث بردن برادر رضاعی مورد بحث قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص20-19</ref>‏.

# رسالة في الزكاة: در این رساله مسئله‌ای که به‌شدت مورد ابتلا و دشواری شدیدی در زمان میرزای قمی بوده ذکر شده است. مسئله ازاین‌قرار است که اگر در زراعت، اجرت خرمن‌کوبی و باربری و خرد کردن زیاد باشد هنگامی‌که مقرر شود که از این امور زکات خارج شود و زکات را سبک نکنند، کشاورزان مجبور به ترک زراعت شده و با ترک آن فقرا از اساس دچار محرومیت می‌شوند. این مسئله مورد ابتلای عمومی بوده که ترک آن بر مذاق مشهور موجب ضرر عمومی خواهد شد<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>‏.

# رسالة في الشرط ضمن العقد: میرزا در ابتدای این رساله «شرط ضمن عقد» را در لسان علما در همه زمان‌ها متداول و از مشکلات و مبهمات فقهی دانسته که با وجود تفکر و مراجعه و مطالعه فراوان نتوانسته ابهام آن را کاملاً برطرف کند؛ لکن بسیاری از ایرادات پنهان آن را آشکار و برطرف کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، جلد2، ص909</ref>‏.

# رسالة في مسألة شیر بها: شیر بها رسم رایجی در برخی بلاد اسلامی است. خلاصه‌اش آن است که ولی زوجه مالی را از زوج به‌عنوان ثمن و بهای شیر دادن می‌گیرد. از این مسئله در هیچ‌یک از کتب فقهی عمومی بحث نشده و از مسائل مستحدثه و جدید‌ در زمان ماست که پیش از میرزای قمی کسی از آن بحث نکرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص20</ref>‏.

# رسالة في بعض فروعات الضرر: این مسئله به‌ویژه درصورتی‌که تصرف مالک در ملکش منجر به ضرر غیر بشود نیاز به تحقیق و بررسی دارد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص21</ref>‏.

# رسالة في منجزات المريض: اینکه شخص بیمار می‌تواند به‌طور کامل در اموال و دارائی‌هایش دخل و تصرف کند، از مواردی است که اختلاف و دیدگاه‌های مختلفی در آن وجود دارد. نویسنده در این رساله به تنقیح این موضوع پرداخته است<ref>ر.ک: متن کتاب، جلد2، ص993</ref>‏.

==پانویس==

==منابع مقاله==