پرتوی از قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

روند شكل‌گيرى تفسير پرتوى از قرآن به لحاظ دوران پرفراز و نشيب مؤلف و زندگى سياسى و اجتماعى ايشان، بسيار جالب توجه مى‌باشد. [[طالقانی، محمود|آيت‌اللّه طالقانى]] در سال 1318ش پس از فراغت از تحصيل از قم به تهران آمدند. فضاى سياسى و فكرى آن دوران و گرايش‌هاى جوانان به مكاتيب الحادى، [[طالقانی، محمود|آيت‌اللّه طالقانى]] را بر آن داشت كه تمام كوشش خود را معطوف به ابلاغ پيام قرآن به جوانان و روشنفكران كرد. به همين جهت از همان سال، شروع به تفسير قرآن و نهج‌البلاغه كردند. پس از شهريور سال 1320ش، فضاى سياسى به گونه‌اى متحول شد و امكان گسترش دروس تفسير ايشان به ميان دانشجويان، استادان دانشگاه و بعدها انجمن‌هاى اسلامى تازه تأسيسى چون انجمن اسلامى مهندسان، پزشکان، دانشجويان و معلمان فراهم آمد. شكل‌گيرى اين جلسات از منزل ايشان بود. سپس درس‌هاى تفسير قرآن در شب‌هاى جمعه در مسجد منشور سلطان و از سال 1327ش در مسجد هدايت تا زمان دستگيرى ايشان، ادامه يافت. با بازداشت ايشان در خرداد 1342ش، اين درس‌ها تعطيل شد اما آن مرحوم در دوران زندان، آنچه از تفسير قرآن در ذهن داشته‌اند را نوشته‌اند كه با انتقال اين يادداشت‌ها به بيرون از زندان، جلد اول تفسير پرتوى از قرآن در آبان 1342ش، منتشر شد. همزمان با يادداشت‌هاى ايشان، برخى از مستمعين درس‌هاى ايشان در مسجد هدايت كه در بازداشت به سر مى‌بردند، پيشنهاد ادامه آن مباحث را دادند كه مورد قبول قرار گرفت و مقرر شد هر هفته سه يا چهار جلسه صبح‌ها تشكيل شود. در اين كلاس‌ها پس از بيانات استاد، نظرات ايشان توسط حاضران مورد بحث و بررسى قرار مى‌گرفت. مطالب جلسات پس از نگارش اوليه و بازبينى استاد، به مرور براى چاپ به بيرون از زندان فرستاده مى‌شد. اما مباحث زندان ادامه جلسات مسجد هدايت نبود؛ تفسير از جزء 30 قرآن كه از آغاز وحى است، شروع شده بود. اين تغيير نيز بر اساس بينش استاد در جزء سى‌ام بود. ايشان معتقد بودند اين بخش از قرآن، كه جو خاص آن زمان را نشان داده، كليد فهم قرآن مى‌باشد. اين تفسير در 2 جلد تهيه و به پايان رسيده است. پس از اتمام اين جزء، تفسير جزء دوم قرآن شروع شد و تا پايان سوره بقره ادامه يافت (اين تفسير در سال 1348ش به چاپ رسيد). با آزادى ايشان از زندان در سال 1346ش، درس تفسير در مسجد هدايت ادامه يافت. با محاصره منزل ايشان در طول ماه مبارک رمضان در سال 1350ش و تبعيد ايشان به زابل، دوباره درس تفسير متوقف شد تا اينكه در ارديبهشت 1354ش، ايشان به تهران باز مى‌گردند. با دستگيرى مجدد ايشان، عملاً اين امكان از بين رفت و با توجه به يادداشت‌هاى ايشان كه به يكى از شاگردانش سپرده بودند، مجموعه‌اى قريب به 160 صفحه توسط شركت سهامى انتشار به چاپ رسيد. با آزادى ايشان از زندان، قسمت‌هاى چاپ شده خدمت ايشان ارائه مى‌شود و آن مرحوم ضمن بازبينى، پيشنهاد مى‌كنند كه نام كتاب درس‌هايى از پرتوى از قرآن، باشد. با چاپ 300 صفحه از اين تفسير، ايشان دار فانى را وداع مى‌كنند. يادداشت‌هاى ايشان و مطالبى كه در زندان القا فرموده بودند، به مرور به چاپ رسيد؛ بنابراين تلفيق اين دو مجموعه با نظر گردآورنده انجام شده است.