۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'مخصوصا' به 'مخصوصاً') |
جز (جایگزینی متن - 'راهي' به 'راهی') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
}} | }} | ||
'''خاندان نوبختى''' از آثار [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال آشتيانى]] (آشتيان/ 1275- 1334ش/ رُم) است كه در آن، تاريخ و زندگانى بزرگان خاندان مشهور نوبختى را به صورت مستند و تحليلى شرح داده است. از مهمترين شخصيتهاى اين خاندان، سومين نايب خاصّ حضرت مهدى موعود(عج) حسين بن روح نوبختى و متكلم بزرگ ابواسحاق | '''خاندان نوبختى''' از آثار [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال آشتيانى]] (آشتيان/ 1275- 1334ش/ رُم) است كه در آن، تاريخ و زندگانى بزرگان خاندان مشهور نوبختى را به صورت مستند و تحليلى شرح داده است. از مهمترين شخصيتهاى اين خاندان، سومين نايب خاصّ حضرت مهدى موعود(عج) حسين بن روح نوبختى و متكلم بزرگ ابواسحاق ابراهیم نوبختى مؤلّف كتاب ياقوت است كه توضيحات كافى درباره آنان در اين اثر آمده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
اين كتاب از مقدمه نویسنده و 15 فصل به ترتيب ذيل تشكيل شده است: 1- نوبخت جدّ اين خاندان، 2- ابوسهل بن نوبخت، 3- پسران ابوسهل بن نوبخت، 4- ظهور علم كلام و متكلمين اوليه، 5- فرقه شيعه و متكلمين اوليه آن، 6- ابوسهل اسماعيل بن على، 7- ابومحمدحسن بن موسى، 8- ابواسحاق | اين كتاب از مقدمه نویسنده و 15 فصل به ترتيب ذيل تشكيل شده است: 1- نوبخت جدّ اين خاندان، 2- ابوسهل بن نوبخت، 3- پسران ابوسهل بن نوبخت، 4- ظهور علم كلام و متكلمين اوليه، 5- فرقه شيعه و متكلمين اوليه آن، 6- ابوسهل اسماعيل بن على، 7- ابومحمدحسن بن موسى، 8- ابواسحاق ابراهیم مؤلّف كتاب ياقوت، 9- ابويعقوب اسحاق بن اسماعيل و پسرش ابوالفضل يعقوب، 10- ابوالحسين على بن عباس و پسرش ابوعبداللّه حسين، 11- شيخ ابوالقاسم حسين بن روح، 12- ابوالحسن موسى بن كبرياء، 13- ابومحمدحسن بن حسين، 14- ساير افراد خاندان نوبختى و 15- فهرست اسامى فرق شيعه يا منتسبين به ايشان. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
4. بر طبق تحقيق نویسنده: يكى از مشهورترين كتب ابومحمّد [[نوبختی، حسن بن موسی|حسن بن موسى نوبختى]] كتاب فرق الشّيعة است كه موضوع آن شرح افتراق فرقه شيعه به فرقههاى چند از غلات و زيديّه و اماميّه و فروع اين سه شعبه و مقالات مختلفه ايشان بوده و اين كتاب به مناسبت جنبه تاريخى و اشتهار مؤلّف آن كه از متكلّمين فلسفى مشرب اماميّه است، اهميّت مخصوص داشته و مؤلّفين بعد از ابومحمّد نوبختى از آن استفاده بسيار كردهاند. سپس نویسنده به پاسخ اين پرسش پرداخته است كه: آيا [[فرق الشيعة]] موجود از ابومحمد نوبختى است؟ نویسنده با ذكر قراينى به اين پرسش پاسخ منفى داده و بر آن است كه كتاب مذكور نوشته ابوالقاسم سعد بن عبداللّه اشعرى قمّى است.<ref>همان، ص140- 161</ref> | 4. بر طبق تحقيق نویسنده: يكى از مشهورترين كتب ابومحمّد [[نوبختی، حسن بن موسی|حسن بن موسى نوبختى]] كتاب فرق الشّيعة است كه موضوع آن شرح افتراق فرقه شيعه به فرقههاى چند از غلات و زيديّه و اماميّه و فروع اين سه شعبه و مقالات مختلفه ايشان بوده و اين كتاب به مناسبت جنبه تاريخى و اشتهار مؤلّف آن كه از متكلّمين فلسفى مشرب اماميّه است، اهميّت مخصوص داشته و مؤلّفين بعد از ابومحمّد نوبختى از آن استفاده بسيار كردهاند. سپس نویسنده به پاسخ اين پرسش پرداخته است كه: آيا [[فرق الشيعة]] موجود از ابومحمد نوبختى است؟ نویسنده با ذكر قراينى به اين پرسش پاسخ منفى داده و بر آن است كه كتاب مذكور نوشته ابوالقاسم سعد بن عبداللّه اشعرى قمّى است.<ref>همان، ص140- 161</ref> | ||
5. نویسنده در مورد شرحهاى كتاب كمبرگ ولى پربار ياقوت نوشته ابواسحق | 5. نویسنده در مورد شرحهاى كتاب كمبرگ ولى پربار ياقوت نوشته ابواسحق ابراهیم بن نوبخت چنين نوشته است: شرح [[ابن ابیالحدید، عبدالحمید بن هبةالله|ابن ابىالحديد]] به دست ما نرسيده ولى شرحى كه خوشبختانه به دست ما رسيده از علّامه حلّى است كه انوار الملكوت فى شرح الياقوت نام دارد. علّامه حلّى در شرح كتاب الياقوت چنانكه خود مىگويد نهتنها نظم و ترتيب كتاب شيخ ابواسحاق را حفظ كرده بلكه در اين كار عين عبارات مؤلّف را ابتدا نقل و بعد شرح نموده است و در پارهاى موارد رأى مؤلّف اصل كتاب را نيز كه نزدیک به مشرب معتزله است نپذيرفته و عقيده خود را كه حاصل اجتهادات متكلّمين امامى بعد از شيخ ابواسحاق، مثل [[شيخ مفيد]] و سيّد مرتضى و [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و خواجه نصير الدّين طوسى و امثال ايشان است در مقابل ايراد كرده است. نویسنده افزوده است: كتاب الياقوت تا حدّى كه نگارنده اطّلاع دارد قديمترين كتاب كلامى است كه از فرقه اماميّه در دست و موجود است. ايشان سپس براى آنكه ترتيب مباحث كلامى متكلّمين امامى در آن ايّام آشكار شود، فهرست مطالب كتاب ياقوت را به شكلى كه علّامه حلّى در انوار الملكوت آورده است، به ترتيب ذكر كرده است.<ref>همان، ص170- 176</ref> | ||
6. نویسنده تأكيد كرده است كه: بعد از ابوسهل اسماعيل بن على، مشهورترين افراد خاندان نوبختى ابوالقاسم حسين بن روح است و عمده اشتهار او به واسطه مقام دينى بزرگى است كه در ميان شيعه اماميّه دارد و از نوّاب اربعه حضرت قائم محسوب مىشود. او به عقيده شيعه اماميّه سوّمين نايب حضرت حجت است كه بعد از ابوعمرو عثمان بن سعيد عمرى و پسرش ابوجعفر محمّد بن عثمان به اين مقام برگزيده شده است. يكى از كسانى كه به مخالفت با حسين بن روح برخاست و از راه حسد به تأسيس مذهب جديدى قيام كرد ابوجعفر محمّد بن على شلمغانى بود. مؤلف با توضيح اوضاع تاريخى آن دوران و عقايد انحرافى شلمغانى، چگونگى صدور توقيع لعن بر شلمغانى را ذكر كرده كه از سوى حضرت مهدى موعود(عج) صادر شده و به دست حسين بن روح آشكار گرديده است.<ref>همان، ص222- 238</ref> | 6. نویسنده تأكيد كرده است كه: بعد از ابوسهل اسماعيل بن على، مشهورترين افراد خاندان نوبختى ابوالقاسم حسين بن روح است و عمده اشتهار او به واسطه مقام دينى بزرگى است كه در ميان شيعه اماميّه دارد و از نوّاب اربعه حضرت قائم محسوب مىشود. او به عقيده شيعه اماميّه سوّمين نايب حضرت حجت است كه بعد از ابوعمرو عثمان بن سعيد عمرى و پسرش ابوجعفر محمّد بن عثمان به اين مقام برگزيده شده است. يكى از كسانى كه به مخالفت با حسين بن روح برخاست و از راه حسد به تأسيس مذهب جديدى قيام كرد ابوجعفر محمّد بن على شلمغانى بود. مؤلف با توضيح اوضاع تاريخى آن دوران و عقايد انحرافى شلمغانى، چگونگى صدور توقيع لعن بر شلمغانى را ذكر كرده كه از سوى حضرت مهدى موعود(عج) صادر شده و به دست حسين بن روح آشكار گرديده است.<ref>همان، ص222- 238</ref> |
ویرایش