دیوان شیخ احمد جام: تفاوت میان نسخه‌ها

دیوان شیخ احمد جام (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۳۲

۲۴۴ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۵ سپتامبر ۲۰۱۹

بدون خلاصۀ ویرایش

Hbaghizadeh@noornet.net

۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش

@@ خط ۲۶: / خط ۲۶: @@
-'''دیوان شیخ احمد جام'''، مجموعه اشعار ابونصر احمد بن ابوالحسن نامقی جامی، ملقب به «ژنده‌پیل»، صوفی متشرع قرن پنجم و ششم هجری (متوفی 536ق) است. احمد کرمی و محمود صابری بر این کتاب مقدمه نوشته‌اند.
+'''دیوان شیخ احمد جام'''، مجموعه اشعار [[ژنده‌پیل، احمد|ابونصر احمد بن ابوالحسن نامقی جامی]]، ملقب به «[[ژنده‌پیل، احمد|ژنده‌پیل]]»، صوفی متشرع قرن پنجم و ششم هجری (متوفی 536ق) است. [[کرمی، احمد|احمد کرمی]] و محمود صابری بر این کتاب مقدمه نوشته‌اند.
 ==ساختار==
-کتاب با مقدمه‌ای به قلم احمد کرمی آغاز شده است. سپس نوشته محمود صابری درباره شیخ‌الاسلام احمد جامی ارائه شده است. پس از آن اشعار جامی با غزلیات آغاز و با ترکیب‌بند، مثنویات و رباعیات ادامه یافته و با شعری از مخزن الغرائب خاتمه یافته است.
+کتاب با مقدمه‌ای به قلم [[کرمی، احمد|احمد کرمی]] آغاز شده است. سپس نوشته محمود صابری درباره [[ژنده‌پیل، احمد|شیخ‌الاسلام احمد جامی]] ارائه شده است. پس از آن اشعار جامی با غزلیات آغاز و با ترکیب‌بند، مثنویات و رباعیات ادامه یافته و با شعری از مخزن الغرائب خاتمه یافته است.
 ==گزارش محتوا==
-احمد کرمی در مقدمه‌اش شیخ احمد را پیرو مذهب تشیع شمرده و این اشعار او را گواه شیعی بودن او دانسته‌ است:
+[[کرمی، احمد|احمد کرمی]] در مقدمه‌اش [[ژنده‌پیل، احمد|شیخ احمد]] را پیرو مذهب تشیع شمرده و این اشعار او را گواه شیعی بودن او دانسته‌ است:
-'''من ز مهر حیدرم هر لحظه اندر دل صفاست
+'''من ز مهر حیدرم هر لحظه اندر دل صفاست'''
-از پی حیدر، حسن ما را امام و رهنماست'''
+از پی حیدر، حسن ما را امام و رهنماست
-'''همچو سگ افتاده‌ام بر خاک درگاه حسین
-خاک نعلین حسین اندر دو چشمم توتیاست'''
+'''همچو سگ افتاده‌ام بر خاک درگاه حسین'''
-'''عابدین تاج سر و باقر دو چشم روشن است
+خاک نعلین حسین اندر دو چشمم توتیاست
-دین جعفر بر حق است و مذهب موسی رواست'''
+'''عابدین تاج سر و باقر دو چشم روشن است'''
+دین جعفر بر حق است و مذهب موسی رواست
 و...<ref>ر.ک: مقدمه، ص4</ref>‏.
@@ خط ۴۴: / خط ۴۷: @@
 ازآنجاکه دیوان چاپی 1900 بیتی او خالی از تحریف و تصحیف نیست و در آن غثّ و سمین بسیار به کنار هم برآمده است و ممکن است که اشعار دیگران بدان راه یافته باشد و نسخه‌ای مطمئن نیز در دسترش نداشتیم. از میان قصاید و غزلیات و قطعات و یک، ‌دو ترکیب‌بند و ترجیع‌بند و مثنوی هفتادودو بیتی که به بحر رمل ‌مسدّس سروده شده و در مناجات و زهد و معرفت است با اطمینان خاطر نتوانستیم برای او سبکی ممتاز به ‌دست آوریم، ولی شک نیست که شیخ در شاعری هم اکثر مُهر شرع بر زبان داشته است و چون دیگر صوفیان صفا راز عشق را بی‌محابا بر زبان نمی‌رانده:
-'''سر عشقت را نیارم بر زبان
-زان که مهر شرع دارم بر دهان''' <ref>ر.ک: مقدمه، ص‌9-8</ref>‏.
+'''سر عشقت را نیارم بر زبان '''
+زان که مهر شرع دارم بر دهان''' <ref>ر.ک: مقدمه، ص‌9-8</ref>‏.'''
 محقق اثر معتقد است که مولوی برخی اشعار ژنده پیل را اقتباس کرده است: «ظاهراً بعضی غزلیات او را مولانا جلال‌الدین اقتباس فرموده است و مطالب فرشی را عرشی کرده به‌طور کلی دیوان ژنده‌پیل و کلیات شمس شایان مقایسه است»<ref>ر.ک: همان، ص4</ref>‏.
@@ خط ۵۸: / خط ۶۲: @@
 دیوان ژنده‌پیل با این غزل عرفانی آغاز شده است:
-'''ای یاد تو بر دل و زبان‌ها
-افتاده چو روح بر روان‌ها'''
+'''ای یاد تو بر دل و زبان‌ها'''
-'''بی یاد تو نیست هیچ مرغی
+افتاده چو روح بر روان‌ها
-در سبزه و باغ و بوستان‌ها'''
-'''سیمرغ و عقاب و باز و شاهین
+'''بی یاد تو نیست هیچ مرغی''' در سبزه و باغ و بوستان‌ها
-ذکر تو کند در آشیان‌ها'''
-'''هرگز نرسد به منزل عشق
+'''سیمرغ و عقاب و باز و شاهین'''
-بی بدرقه تو کاروان‌ها'''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص14</ref>‏.
+ذکر تو کند در آشیان‌ها
+'''هرگز نرسد به منزل عشق '''
+بی بدرقه تو کاروان‌ها'''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص14</ref>‏. '''
 پس از آن غزلی زیبا در وصف پیامبر بزرگوار اسلام حضرت محمد(ص) ارائه شده است:
-'''ای صدر ایوان رسل ای شمع جمع انبیا
-خورشید برج سلطنت جمشید تخت کبریا'''
+'''ای صدر ایوان رسل ای شمع جمع انبیا'''
-'''طه و یاسین نام تو إنا فتحنا کام تو
+خورشید برج سلطنت جمشید تخت کبریا
-اجرام یکسر رام تو ای آفرینش را بها'''
-'''نامت محمد آمده محمود و احمد آمده
+'''طه و یاسین نام تو إنا فتحنا کام تو '''
-دین تو سرمد آمده بوالقاسم است کنیت تو را'''
+اجرام یکسر رام تو ای آفرینش را بها
-'''هم صدر و بدر عالمی هم تاج و فخر آدمی
-هم انبیا را خاتمی هم مصطفی هم مجتبا'''<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>‏.
+'''نامت محمد آمده محمود و احمد آمده '''
+دین تو سرمد آمده بوالقاسم است کنیت تو را
+'''هم صدر و بدر عالمی هم تاج و فخر آدمی'''
+هم انبیا را خاتمی هم مصطفی هم مجتبا'''<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>‏. '''
 از صفات برجسته‌ی صوفیان خرقه‌پوشی و لباس ژنده به تن کردن است و این کار هنگامی صورت می‌گیرد که سالک، پس از ریاضت و مـجاهدت بـسیار، شایستگی دخول در‌ صف‌ صوفیان را پیدا کند. خرقه‌پوشی از مستحسنات‌ متصوفه است و با آداب خاصی انجام می‌گیرد و به صاحب آن مقام والایی می‌بخشد<ref>ر.ک: نساجی زواره، اسماعیل، ص32</ref>‏. ژنده‌پیل نیز در اشعارش خرقه‌پوشی را پادشاهی در این دنیا دانسته است:
-'''مژده ای دل که به این خرقه پشمین شاهم
-حبّذا خرقه که بهتر بود از تاج و سریر'''
+'''مژده ای دل که به این خرقه پشمین شاهم'''
-'''تو و آن تاج مرصع من و این خرقه پشم
+حبّذا خرقه که بهتر بود از تاج و سریر
-ما و این خرقه پشمینه چه زربفت و حریر'''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص227</ref>‏.
+'''تو و آن تاج مرصع من و این خرقه پشم'''
+ما و این خرقه پشمینه چه زربفت و حریر'''<ref>ر.ک: متن کتاب، ص227</ref>‏. '''
 ==وضعیت کتاب==
@@ خط ۸۷: / خط ۱۰۰: @@
 ==پانویس ==
-<references/>
+<references />
 ==منابع مقاله==
@@ خط ۹۶: / خط ۱۰۹: @@
 #:https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/354390
 # نساجی زواره، اسماعیل، «خرقه و خرقه‌پوشی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: رشد آموزش زبان و ادب فارسی، بهار 1388، شماره 89، صفحه 32 تا 35، به آدرس اینترنتی:
 http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/430215
 ==وابسته‌ها==