۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'اي ' به 'ای ') |
جز (جایگزینی متن - 'هگ' به '') |
||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 8675 | | کتابخانۀ دیجیتال نور = 8675 | ||
| کتابخوان همراه نور =14325 | |||
| کد پدیدآور =2555 | | کد پدیدآور =2555 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
خط ۳۸: | خط ۳۹: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
جلد اول با مقدمهای قریب به بیست صفحه آغاز شده است. مباحث این جلد در 55 شماره ارائه شده که اولین شماره آن مقدمه کوتاهی است. | جلد اول با مقدمهای قریب به بیست صفحه آغاز شده است. مباحث این جلد در 55 شماره ارائه شده که اولین شماره آن مقدمه کوتاهی است. | ||
جلد دوم نیز با مقدمه ناشر، یادداشت ویراستار و مقدمه نویسنده آغاز شده است. یادداشتهای این جلد بدون | جلد دوم نیز با مقدمه ناشر، یادداشت ویراستار و مقدمه نویسنده آغاز شده است. یادداشتهای این جلد بدون شمارذاری به شیوه داستانی در ذیل عناوین مختلفی ارائه شدهاند. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
خط ۴۷: | خط ۴۸: | ||
این اثر ابتدا در یک جلد فراهم شده و سپس جلد دوم برای آن تدارک شده است. «آنچه در مقالات مهر ایران نگارش یافت، بهقدری مورد علاقه و ستایش عامه مردم قرار گرفت که مرا به تدوین جداگانه آن تاریخچه ترغیب نمود؛ ازاینروی با خود اندیشیدم اکنون که باید کتابی مدون شود، همان بهتر که فصولی نیز در مقدمه کار کودتا و بیرون آمدن سردار سپه که پهلوان این داستان است بنویسم و کتابی در تاریخ مختصر پادشاهی احمد شاه قاجار که پر است از وقایع گوناگون تاریخی و مرور بر آنها برای تجربت و عبرت نوجوانان بهغایت مفید، به وجود آوردم... این بود که مجلد نخستین را بر آن یادداشتها افزوده، هر دو جلد را «تاریخ انقضای قاجاریه» نام نهادم»<ref>ر.ک: همان، صفحه یز</ref>. | این اثر ابتدا در یک جلد فراهم شده و سپس جلد دوم برای آن تدارک شده است. «آنچه در مقالات مهر ایران نگارش یافت، بهقدری مورد علاقه و ستایش عامه مردم قرار گرفت که مرا به تدوین جداگانه آن تاریخچه ترغیب نمود؛ ازاینروی با خود اندیشیدم اکنون که باید کتابی مدون شود، همان بهتر که فصولی نیز در مقدمه کار کودتا و بیرون آمدن سردار سپه که پهلوان این داستان است بنویسم و کتابی در تاریخ مختصر پادشاهی احمد شاه قاجار که پر است از وقایع گوناگون تاریخی و مرور بر آنها برای تجربت و عبرت نوجوانان بهغایت مفید، به وجود آوردم... این بود که مجلد نخستین را بر آن یادداشتها افزوده، هر دو جلد را «تاریخ انقضای قاجاریه» نام نهادم»<ref>ر.ک: همان، صفحه یز</ref>. | ||
بهطور کلی تشکیل احزاب سیاسی در ایران بهوسیله منورالفکران و تحصیلکردگان اروپا انجام شد. نخستین احزابی که در ایران در مجلس دوم برپا شد دو حزب دموکرات عامیون و اعتدالیون بود. یک حزب سوم هم با اعضای محدود به نام اتفاق و ترقی تشکیل گشت. این احزاب علیرغم شروع مساعد، دوام زیادی نداشتند. فردگرایی، نفعپرستی، قدرتطلبی، عدم انسجام ساخت سیاسی و بالاتر از همه نفوذ قدرتهای خارجی (روس و انگلیس)، ساخت سیاسی آنها را در هم ریخت و در نهایت یکی از عوامل حکومتی شد که اسماً مشروطه بود، ولی رسماً دیکتاتوری نظامی بشمار میرفت (حکومت رضاخان و پسرش محمدرضا خان). لیکن توان گفت که آشنا ساختن ایرانیان با مسئله رأیگیری، | بهطور کلی تشکیل احزاب سیاسی در ایران بهوسیله منورالفکران و تحصیلکردگان اروپا انجام شد. نخستین احزابی که در ایران در مجلس دوم برپا شد دو حزب دموکرات عامیون و اعتدالیون بود. یک حزب سوم هم با اعضای محدود به نام اتفاق و ترقی تشکیل گشت. این احزاب علیرغم شروع مساعد، دوام زیادی نداشتند. فردگرایی، نفعپرستی، قدرتطلبی، عدم انسجام ساخت سیاسی و بالاتر از همه نفوذ قدرتهای خارجی (روس و انگلیس)، ساخت سیاسی آنها را در هم ریخت و در نهایت یکی از عوامل حکومتی شد که اسماً مشروطه بود، ولی رسماً دیکتاتوری نظامی بشمار میرفت (حکومت رضاخان و پسرش محمدرضا خان). لیکن توان گفت که آشنا ساختن ایرانیان با مسئله رأیگیری، جامعرایی، حفظ و توسعه سیستم قانونی، تحدید حقوق دربار و درباریان (حتی بهصورت نظری) از جمله مسائلی بود که احزاب سیاسی ایران تا حدی به انجام آن نایل آمدند. برای آشنایی و تحقیق درباره چندوچون وقایعی که منجر به تشکیل احزاب سیاسی متقدم ایران شد، نیاز مبرم به مواد و مطالب و اطلاعات تاریخی است. از نخستین افرادی که در این زمینه کار کرده، [[بهار، محمدتقی|ملکالشعرای بهار]] است که خود حاضر و ناظر بسیاری از وقایع بوده است و ازآنجاکه وی در جریان بسیاری از رویدادهای عهد مشروطیت و مسائل مربوط به احزاب بوده و خود نیز عضو یکی از این احزاب محسوب میشده، مطالب و نوشتههای او حاوی سندیت خاصی است. دومین جلد کتاب تاریخ احزاب سیاسی وی نیز مملو از اطلاعات و مواد خام دست اول درباره احزاب نخستین ایران است که خود نویسنده بعینه آنها را تجربه کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، ج2، صفحه دوم</ref>. | ||
جلد دوم کتاب با خاتمهای به پایان آمده است. در این خاتمه میخوانیم: «این تاریخ را در بدترین احوال و سیاهترین ساعات بدبختی مملکت در حالتی که نویسنده خود نیز بیمار و فرسوده و گرفتار تألیف و تصحیح چند مجلد کتاب متعلق به دبیرستان و دانشسرای عالی بودم، آغاز کردم و از روی یادداشتهای دیرینه و دفتر ضبط مجلس شورای ملی و دورههای روزنامه متعلق به سالهای قدیم و به مدد حافظه و همراهی دوستان و مردم آگاه آن را به پایان آوردم و ظن من آن است که از این راه خدمتی بیمانند به تاریخ ایران و فرزندان امروز و آینده این سامان و به عالم علم نمودهام. در ساعاتی که رنجدیدگان و ستمرسیدگان دوران استبداد و جباری، هریک درپی احقاق حق خود بودند، من از بسی فواید گذشتم و به بعضی مخاطرات تن دردادم و چنین خطری کرده، به نوشتن این یادداشتها پرداختم و بر سر آن بودم که این تاریخ را بهترتیب سنین و شهور تا امروز بنویسم<ref>ر.ک: متن کتاب، ج2، ص401</ref>. | جلد دوم کتاب با خاتمهای به پایان آمده است. در این خاتمه میخوانیم: «این تاریخ را در بدترین احوال و سیاهترین ساعات بدبختی مملکت در حالتی که نویسنده خود نیز بیمار و فرسوده و گرفتار تألیف و تصحیح چند مجلد کتاب متعلق به دبیرستان و دانشسرای عالی بودم، آغاز کردم و از روی یادداشتهای دیرینه و دفتر ضبط مجلس شورای ملی و دورههای روزنامه متعلق به سالهای قدیم و به مدد حافظه و همراهی دوستان و مردم آگاه آن را به پایان آوردم و ظن من آن است که از این راه خدمتی بیمانند به تاریخ ایران و فرزندان امروز و آینده این سامان و به عالم علم نمودهام. در ساعاتی که رنجدیدگان و ستمرسیدگان دوران استبداد و جباری، هریک درپی احقاق حق خود بودند، من از بسی فواید گذشتم و به بعضی مخاطرات تن دردادم و چنین خطری کرده، به نوشتن این یادداشتها پرداختم و بر سر آن بودم که این تاریخ را بهترتیب سنین و شهور تا امروز بنویسم<ref>ر.ک: متن کتاب، ج2، ص401</ref>. |
ویرایش