۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دیوان کامل حضرت شاه نعمت‌الله ولی: تفاوت میان نسخه‌ها
دیوان کامل حضرت شاه نعمت‌الله ولی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۲:۳۷
، ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹جایگزینی متن - 'ش‌ه' به 'ش‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ن' به 'ه‌ن') |
جز (جایگزینی متن - 'ش‌ه' به 'ش‌ه') |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
به اعتقاد برخی، چشمگیرترین ویژگی این دیوان، «تنوع مضمونی» آن بوده و گویی که شاعر، از فرش تا عرش را در نظر داشته و از تمامی آن، سخن گفته است. از مهمترین و رایجترین مضامین موجود در دیوان حاضر، می‌توان به امور زیر، اشاره نمود: | به اعتقاد برخی، چشمگیرترین ویژگی این دیوان، «تنوع مضمونی» آن بوده و گویی که شاعر، از فرش تا عرش را در نظر داشته و از تمامی آن، سخن گفته است. از مهمترین و رایجترین مضامین موجود در دیوان حاضر، می‌توان به امور زیر، اشاره نمود: | ||
# منقبت: | # منقبت: | ||
#:[[نعمت الله ولي، نعمت الله بن عبدالله|شاه نعمت‌الله]] ولی، به دلیل | #:[[نعمت الله ولي، نعمت الله بن عبدالله|شاه نعمت‌الله]] ولی، به دلیل گرایش‌های عرفانی و شیعی و ارادت خاصی که به خاندان نبوت و ولایت داشته، حجم قابل ملاحظه‌ای از اشعارش را به مضمون منقبت اختصاص داده و از این طریق، توانسته است نقش مهمی در رواج تصوف شیعی در قرن نهم و حتی پس از آن، ایفا کرده و مریدان بی‌شماری پیدا کند که بعدها، این گروه به سلسله «نعمت‌اللهیه» شهرت یافتند. نکته‌ای که در اشعار منقبتی [[نعمت الله ولي، نعمت الله بن عبدالله|شاه نعمت‌الله]] ولی، چشمگیر بوده و سبب تمایز آنها از دیگر متشابهاتشان می‌گردد، روانی کلام و صداقتی است که در بیان احساسات و عواطف شاعر، مشاهده می‌شود و این ویژگی ما را به خلوص انگیزه شاعر در سرودن این مناقب، راهبری می‌کند. نعمت‌الله عمده مناقب خود را در بیان فضایل پیامبر(ص) و [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] سروده است و برای این مضمون، از قالب قصیده استفاده کرده است. اما ساختار قصاید او، تا حدودی با سایر قصاید فارسی متفاوت است؛ بدین معنی که قصاید او، عمدتاً عاری از تشبیب و تغزلند و تعداد ابیات آنها، چندان زیاد نبوده و در انتهای آنها، تخلص شعری شاعر که «نعمت‌الله» یا «سید» است، مشاهده می‌شود<ref>ر.ک: زرین واردی، ص507-509</ref>. | ||
# عرفان: | # عرفان: | ||
#:[[نعمت الله ولي، نعمت الله بن عبدالله|شاه نعمت‌الله]] از جمله شعرای قرن نهم است که حجم زیادی از اشعار خود را به شرح مسائل عرفانی، اختصاص داده است. وی در عالم عرفان، از سرسپردگان و مروجان مکتب ابن عربی است و هنگامی که به اشعار او می‌نگریم، درمییابیم که اندیشه‌های حسین بن منصور و ابن عربی در اشعار او موج می‌زند. وی به‌خصوص به اصل «وحدت وجود» سخت معتقد است و عمده اشعار عرفانی‌اش، شرح مبادی وحدت وجود است. نکته ممتازی که در اشعار عرفانی وی مشاهده می‌شود، این است که سروده‌های عرفانی او بسیار منطقی‌تر، معتدل‌تر و تجربی‌تر و همهفهمتر از سایر شعراست و به مقدار زیادی با زندگی روزمره مطابقت و نزدیکی پیدا می‌کند و این امر، ناشی از آن است که وی در طول عمرش، با طبقات مختلف مردم معاشرت و گفتگو داشته و تصوف را خاص یک طبقه یا دسته معین از مردم نمی‌دانسته است. وی در اشعار عرفانی خود، علاوه بر وحدت وجود، از «عشق عرفانی و حقیقی» که معشوق آن، ذات مقدس خداوند است، فراوان سخن گفته است و از اصطلاحات و رموز عرفانی که در واقع، بازمانده سنن ادبی ادوار گذشته است، همچون دیر مغان، رند، مست، تجلی، مغبچه، میخانه، درد، خرابات، ترسابچه و... به همان معنی عرفانیاشان، مکرر استفاده کرده است. اشعار عرفانی او، بیشتر در قالب غزل است و در مواردی از قصیده، رباعی، ترجیع و مثنوی نیز برای سرودن اشعار عرفانی، بهره می‌جوید<ref>ر.ک: همان، ص511-512</ref>. | #:[[نعمت الله ولي، نعمت الله بن عبدالله|شاه نعمت‌الله]] از جمله شعرای قرن نهم است که حجم زیادی از اشعار خود را به شرح مسائل عرفانی، اختصاص داده است. وی در عالم عرفان، از سرسپردگان و مروجان مکتب ابن عربی است و هنگامی که به اشعار او می‌نگریم، درمییابیم که اندیشه‌های حسین بن منصور و ابن عربی در اشعار او موج می‌زند. وی به‌خصوص به اصل «وحدت وجود» سخت معتقد است و عمده اشعار عرفانی‌اش، شرح مبادی وحدت وجود است. نکته ممتازی که در اشعار عرفانی وی مشاهده می‌شود، این است که سروده‌های عرفانی او بسیار منطقی‌تر، معتدل‌تر و تجربی‌تر و همهفهمتر از سایر شعراست و به مقدار زیادی با زندگی روزمره مطابقت و نزدیکی پیدا می‌کند و این امر، ناشی از آن است که وی در طول عمرش، با طبقات مختلف مردم معاشرت و گفتگو داشته و تصوف را خاص یک طبقه یا دسته معین از مردم نمی‌دانسته است. وی در اشعار عرفانی خود، علاوه بر وحدت وجود، از «عشق عرفانی و حقیقی» که معشوق آن، ذات مقدس خداوند است، فراوان سخن گفته است و از اصطلاحات و رموز عرفانی که در واقع، بازمانده سنن ادبی ادوار گذشته است، همچون دیر مغان، رند، مست، تجلی، مغبچه، میخانه، درد، خرابات، ترسابچه و... به همان معنی عرفانیاشان، مکرر استفاده کرده است. اشعار عرفانی او، بیشتر در قالب غزل است و در مواردی از قصیده، رباعی، ترجیع و مثنوی نیز برای سرودن اشعار عرفانی، بهره می‌جوید<ref>ر.ک: همان، ص511-512</ref>. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
#[[:noormags:1232922|ذوالفقاری، محسن؛ امیدعلی، حجت‌الله، «تحلیل کارکردهای آیات قرآن در اشعار شاه نعمت‌الله ولی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: | #[[:noormags:1232922|ذوالفقاری، محسن؛ امیدعلی، حجت‌الله، «تحلیل کارکردهای آیات قرآن در اشعار شاه نعمت‌الله ولی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: پژوهش‌های ادبی - قرآنی، بهار 1396، سال پنجم، شماره 1، علمی - پژوهشی/ISC (21 صفحه، از 151 تا 171)]]. | ||
# [http://www.mahdiehkerman.com/%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%88%D9%84%DB%8C.html «شاه نورالدین نعمت‌الله ولی»، برگرفته از سایت مهدیه کرمان، سه‌شنبه 22 اسفند 1396] | # [http://www.mahdiehkerman.com/%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%B9%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%88%D9%84%DB%8C.html «شاه نورالدین نعمت‌الله ولی»، برگرفته از سایت مهدیه کرمان، سه‌شنبه 22 اسفند 1396] | ||
# زرین واردی، مقاله «مضامین رایج در شعر شاه نعمت‌الله ولی»، کتاب «سراپرده عشق: مجموعه مقالات درباره شاه نعمت‌الله ولی»، به کوشش دکتر محمدرضا صرفی و دکتر محمدصادق بصیری، انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، چاپ اول، 1383. | # زرین واردی، مقاله «مضامین رایج در شعر شاه نعمت‌الله ولی»، کتاب «سراپرده عشق: مجموعه مقالات درباره شاه نعمت‌الله ولی»، به کوشش دکتر محمدرضا صرفی و دکتر محمدصادق بصیری، انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، چاپ اول، 1383. | ||