دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. معاونت پژوهشی. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. گروه مطالعات اسلام و غرب: تفاوت میان نسخه‌ها

این گروه هم‎زمان می‌کوشد تمدن غرب را به‌عنوان یک دستاورد بشری در ایجاد تمدن، با هدف شناخت، بهرهگیری و آسیب‌شناسی این تجربه برای شناسایی نیازهای عصری در تدوین الگوی تمدن مطلوب اسلامی مورد مطالعه و کنکاش قرار داده و به نقاط قوت و ضعف این تمدن دست یابد. نگاه به غرب از منظر گروه، دربرگیرنده کلیه ساحت‎های این تمدن اعم از آموزه‌های فکری (شامل اندیشه‌ها و پارادایم‎های رایج یا انتقادی)، نظام‎های عینی و همچنین سیاست‎ها و جهت‌گیری‌های غرب در ساحت فرهنگ، سیاست، اقتصاد و اجتماع است. افزون بر آن، مناسبات غرب با جهان اسلام اعم از تعاملات و چالش‎ها به‌عنوان تمدن رقیب در قلمرو پژوهش‎ها و تحقیقات گروه قرار دارد<ref>ر.ک: همان</ref>.

در سطح ملی، پیروزی انقلاب اسلامی و شکل‎گیری نظام جمهوری اسلامی در قالب دولت سرزمینی، ضرورت تدوین و ارائه نظام‎ها و الگوهای عملی اداره جامعه در دنیای معاصر بر مبنای آموزه‌های اسلامی را اجتناب‌ناپذیر ساخته است. ازاین‌رو، شناخت ویژگی‌ها و مناسبات جامعه مدرن و تلاش در جهت تدوین نظام‎های مختلف اجتماعی در ابعاد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بر اساس آرمان‌های اسلامی از اولویت‎های مراکز پژوهشی با رویکرد مطالعات اسلامی است. از طرفی پیامد انقلاب اسلامی، رشد فزاینده هویت‎خواهی و بیداری اسلامی در میان ملت‎های مسلمان از دهه 90 میلادی از یک‎سو و رسیدن به باور فقدان کارآمدی الگوی نظام‎های غرب و شرق در تحقق جامعه مطلوب از سویی دیگر، اندیشمندان مسلمان را با ضرورت بنیان‎گذاری فکری مبانی تمدن عظیم اسلامی به‌عنوان الگوی زیست مطلوب مسلمانان در جهان معاصر مواجه ساخته است. افزون بر آن، نحوه تعاملات پرتنش جهان اسلام و غرب در دهه‌های اخیر، شدت یافتن تقابل دنیای غرب با اسلام‌گرایی و جهان اسلام، افزایش احساسات علیه غرب و آمریکا در میان مسلمانان، نیاز به مطالعات اسلام و غرب با رویکرد تمدنی را فزونی بخشیده است. همچنین شکاف مباحث نظری محافل آکادمیک از جمله حوزه‌های علمیه، با نیازهای علمی نظام برای اداره جامعه و فاصله گرفتن پژوهش‎های محافل علمی از واقعیات دنیای کنونی، ضرورت شناخت ویژگی‌های تمدنی دنیای معاصر و تلاش در جهت به‌روز کردن تحقیقات بر اساس نیازهای جامعه و نظام اسلامی را اجتناب‌ناپذیر ساخته است<ref>ر.ک: پایگاه اطلاع‎رسانی حوزه</ref>.

در تشریح اهداف کلی گروه علمی مطالعات بنیادین گفته شده: «انجام مطالعات بنیادین در جهت تبیین معیارهای فرابخشی تمدنی و ارائه شاخصه‌های کلی الگوها و نظام‎های اداره اجتماع در راستای نیاز سایر گروه‌ها و واحدهای بخشی، انجام پژوهش‎های بنیادین در جهت تبیین معیارهای تمدنی بر اساس آموزه‌های اسلامی، بررسی بنیان‌های فکری و اجتماعی تمدن غرب با هدف شناخت، بهره‌گیری و آسیب‌شناسی این تجربه برای شناسایی نیازهای عصری در دوران مدرن، که در واحدهای تمدن‌پژوهی، مطالعات تمدنی اسلام و غرب‌پژوهی فعالیت می‌کنند»<ref>ر.ک: همان</ref>.

«گروه علمی مناسبات جهان اسلام و غرب» نیز با اهداف بررسی راهبردها، سیاست‎ها و تعاملات دو جهان اسلام و غرب، بررسی وضعیت کنونی جهان اسلام (دولت‎ها، گروه‌ها، جنبش‎های اسلامی، ملت‎ها)، بررسی وضعیت کنونی غرب و تمایزات غرب اروپا و آمریکا از منظر تمدنی، بررسی نقش و جایگاه صهیونیزم بین‌المللی و تأثیرات آن بر جهان اسلام، شناسایی جریان‌های فکری و جنبش‎های اجتماعی - سیاسی معاصر جهان اسلام در مواجهه با مدرنیته و تمدن غرب، بررسی موضوعات و پدیده‌های جدید تأثیرگذار بر جهان اسلام، همانند جهانی شدن و تروریسم، با سه واحد علمی «مناسبات کشورهای اسلامی و جهان غرب» و «مناسبات مسلمانان کشورهای غیر اسلامی و غرب» و «مطالعات ویژه» به تحقیق می‌پردازد<ref>ر.ک: همان</ref>.

واحدهای علمی این گروه، علاوه بر پیگیری اهداف گروه در قلمرو کشورهای اسلامی، به نقش، جایگاه و چالش‎های مسلمانان در جوامع غیر اسلامی، به‌خصوص جوامع غربی پرداخته و در صدد مطالعه راهکارهای مناسب برای توسعه بخشیدن به نقش و جایگاه آنان برخواهد آمد. افزون بر آن، به بررسی نقش سازمان‌ها و نهادهای تأثیرگذار بین‌المللی کشورها بر مناسبات با سایر کشورهای جهان می‌پردازند<ref>ر.ک: همان</ref>.  

این گروه تاکنون کتاب «جستاری نظری در باب تمدن» را منتشر کرده است و نشست‎های علمی و جلسات پژوهشی دوره‌ای بسیاری با اعضای شورای پژوهشی گروه و همچنین اساتید مدعو برگزار نموده است که آخرین آنها نشست علمی و نظریه‌پردازی با موضوع «رنج سنتی و رنج مدرن، بررسی کارکردهای یاد رنج متعالی در مواجهه با رنج انسان معاصر» است که با نقادی پروفسور عبدالعزیز ساشادینا (استاد دانشگاه ویرجینیای آمریکا) در مرکز همایش‎های دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد<ref>ر.ک: همان</ref>.