تلخيص كتاب العبارة: تفاوت میان نسخه‌ها

شرح‎های ابن رشد بر آثار [[ارسطو]] را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: شرح‎های مفصل و بزرگ که «تفسیر» یا «شرح» نامیده می‌شوند، خلاصه‌های نوشته‌های [[ارسطو]] که «جامع» و در جمع «جوامع» نام دارند و شرح‎های متوسط موسوم به «تلخیص» که اثر حاضر نیز از جمله آنها می‌باشد. شیوه کار ابن رشد در شرح‎های متوسط یا «تلخیص‎ها»، معمولا بدین صورت است که وی ابتدا کلمات اول متن [[ارسطو]] را نقل و سپس بقیه مطالب را به زبان خودش شرح می‌دهد و توضیحات و نظریات شخصی و مطالبی از منابع فیلسوفان اسلامی نیز بر آنها می‌افزاید؛ به‌گونه‌ای که اثر به‌صورت نوشته مستقلی آشکار می‌شود که گفته‌های [[ارسطو]] و ابن رشد به هم آمیخته شده و نمی‌توان آنها را از یکدیگر تشخیص داد که این روش در اثر حاضر، تا حدودی به چشم می‌خورد<ref>ر.ک: خراسانی، شرف‌الدین، ج3، ص560-‎561</ref>.

در مقدمه دوم، به بیان این نکته پرداخته شده است که [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]]، در تلخیص کتاب مقولات، ترتیبات و تقسیمات کتاب [[ارسطو]] را رعایت کرده و کتاب خویش را بر همان اساس، مرتب نموده است، اما در این کتاب، با این تصور که رعایت ترتیب کتاب [[ارسطو]]، مانع از شرح و تلخیص عبارات و مطالب خواهد گردید، از این متابعت عدول کرده است و مطالب را به روشی متفاوت و خاص، ارائه نموده است؛ بدین‎گونه که مطالب کتاب [[ارسطو]] را به پنج فصل تقسیم و در هریک از آنها، فصل یا فصولی را که متناظر با کتاب [[ارسطو]] می‌باشد، آورده است. سپس بدون آوردن کلمه «قال» (که معمولا پس از آن کلام [[ارسطو]] را نقل می‌کند) – مگر در چند مورد - موضعی که [[ارسطو]] بدان پرداخته را شرح کرده است؛ درصورتی‌که در تلخیص کتاب مقولات این امر بارها تکرار شده است.<ref>ر.ک: مقدمه دوم، ص17</ref>.