پرش به محتوا

مرزبان‌نامه: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۹ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ه' به 'ی‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ن‎ن' به 'ن‌ن')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ه' به 'ی‌ه')
خط ۴۹: خط ۴۹:
باب سوم، پیرامون داستان شیری است که دو روباه به نام «رئیس» و «عادل» ملازم و ندیم او بوده‌اند. باب چهارم، در مورد ماجرای بزی حیله‌گر است که سرانجام سگی زیرک به نام زکی، با کمک او به پادشاهی می‌رسد. باب پنجم در مورد داستان پیل و شیر و هجوم پیل به دیار شیر و شکست پیل‎ می‌باشد. باب ششم، حکایت اشتر راستگو و شیر پارسا است. باب هفتم، در مورد عقاب و دو کبک نر و ماده است. باب هشتم، درباره برخورد مخدومان و یاران است و در باب نهم، با عنوان «اکتساب الأمور من التجارب»، مطالبی پیرامون کتاب و حکایات آن بیان گردیده است.
باب سوم، پیرامون داستان شیری است که دو روباه به نام «رئیس» و «عادل» ملازم و ندیم او بوده‌اند. باب چهارم، در مورد ماجرای بزی حیله‌گر است که سرانجام سگی زیرک به نام زکی، با کمک او به پادشاهی می‌رسد. باب پنجم در مورد داستان پیل و شیر و هجوم پیل به دیار شیر و شکست پیل‎ می‌باشد. باب ششم، حکایت اشتر راستگو و شیر پارسا است. باب هفتم، در مورد عقاب و دو کبک نر و ماده است. باب هشتم، درباره برخورد مخدومان و یاران است و در باب نهم، با عنوان «اکتساب الأمور من التجارب»، مطالبی پیرامون کتاب و حکایات آن بیان گردیده است.


یکی از مهم‎ترین ویژگی‎های درونی این اثر، محتوای آن است. مرزبان‌نامه شامل مجموعه حکایاتی است که تاریخ وقوع آن‌ها با توجه به محتوای درونی‌اش، مربوط به ایران قبل از اسلام و حتی دوره‌های بسیار کهن‎تر از آن است؛ مثل آنچه درباره بابل و حوادث آن می‌گوید که سابقه‌ای بس کهن دارد<ref>رضایی، مهدی، 1389، ص51</ref>.
یکی از مهم‎ترین ویژگی‌های درونی این اثر، محتوای آن است. مرزبان‌نامه شامل مجموعه حکایاتی است که تاریخ وقوع آن‌ها با توجه به محتوای درونی‌اش، مربوط به ایران قبل از اسلام و حتی دوره‌های بسیار کهن‎تر از آن است؛ مثل آنچه درباره بابل و حوادث آن می‌گوید که سابقه‌ای بس کهن دارد<ref>رضایی، مهدی، 1389، ص51</ref>.


ویژگی دیگر این اثر، آن است که نام تمام مکان‌هایی که در این کتاب ثبت شده، همه متعلق به قلمرو ایران قبل از اسلام است و هیچ اسمی مربوط به قلمرو اسلام در آن دیده نمی‌شود<ref>ر.ک: همان، ص53</ref>.
ویژگی دیگر این اثر، آن است که نام تمام مکان‌هایی که در این کتاب ثبت شده، همه متعلق به قلمرو ایران قبل از اسلام است و هیچ اسمی مربوط به قلمرو اسلام در آن دیده نمی‌شود<ref>ر.ک: همان، ص53</ref>.
خط ۶۳: خط ۶۳:
ذهن پادشاه نیز صاف‎ترین اذهان خلق بشمار می‌رود و مظاهر طبیعی، از تغییرات درونی او تأثیر می‌پذیرد و احوال جهان مطابق تغییر و گردش احوال درونی شاه‎ تحول‎ می‎یابد.‎ اگر پادشاه مکدر شود، خیر و برکت از عالم برمی‌خیزد و اگر‎ به دل او انبساط و سرور وارد شود، در جهان نیز آثار آن هویدا می‌شود<ref>همان، ص136</ref>.
ذهن پادشاه نیز صاف‎ترین اذهان خلق بشمار می‌رود و مظاهر طبیعی، از تغییرات درونی او تأثیر می‌پذیرد و احوال جهان مطابق تغییر و گردش احوال درونی شاه‎ تحول‎ می‎یابد.‎ اگر پادشاه مکدر شود، خیر و برکت از عالم برمی‌خیزد و اگر‎ به دل او انبساط و سرور وارد شود، در جهان نیز آثار آن هویدا می‌شود<ref>همان، ص136</ref>.


با این وصف، نه‎ چنان‎ است که مرزبان‌نامه همه‎ پادشاهان‎ را دارای‎ چنین‎ قدرت‎ و فیضی بداند و جایی‎ که‎ خود از حکومت برادرش و رفتار کارگزاران وی با مردم شکایت می‌کند،‎ انتساب‎ این ویژگی‎ها به او، درست به‎ نظر نمی‌آید. اما از‎ آنجا‎ که انتقاد مستقیم از عملکرد‎ پادشاهان‎ می‌توانست پیامدهای ناگواری در پی داشته باشد، وی در زبان ایهام از تندمزاجی‎ و بی‎صبری آنها گلایه می‌کند<ref>همان، ص136-‎137</ref>.
با این وصف، نه‎ چنان‎ است که مرزبان‌نامه همه‎ پادشاهان‎ را دارای‎ چنین‎ قدرت‎ و فیضی بداند و جایی‎ که‎ خود از حکومت برادرش و رفتار کارگزاران وی با مردم شکایت می‌کند،‎ انتساب‎ این ویژگی‌ها به او، درست به‎ نظر نمی‌آید. اما از‎ آنجا‎ که انتقاد مستقیم از عملکرد‎ پادشاهان‎ می‌توانست پیامدهای ناگواری در پی داشته باشد، وی در زبان ایهام از تندمزاجی‎ و بی‎صبری آنها گلایه می‌کند<ref>همان، ص136-‎137</ref>.


از‎ دیدگاه‎ مرزبان‌نامه،‎ اصل‎ در‎ پادشاهی، وراثت و نسب نیست، بلکه شایستگی مهم‎ترین شرط حکمرانی است<ref>همان، ص137</ref>.
از‎ دیدگاه‎ مرزبان‌نامه،‎ اصل‎ در‎ پادشاهی، وراثت و نسب نیست، بلکه شایستگی مهم‎ترین شرط حکمرانی است<ref>همان، ص137</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش