پرش به محتوا

تاریخ فلسفه در جهان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۸ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ه' به 'ی‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'م‎ب' به 'م‌ب')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ه' به 'ی‌ه')
خط ۵۱: خط ۵۱:


باب دوم بخش نخست شامل شش فصل است:  
باب دوم بخش نخست شامل شش فصل است:  
# مؤلفان در فصل نخست ابتدا دیدگاه برخی از اندیشمندان اسلامی و عربی را درباره ماهیت فلسفه اسلامی بیان کرده‌اند. سپس مؤلفان اشاره می‌کنند: «پس همه آنچه را که تحت عنوان فلسفه عربی می‌آوریم، مولود فکر عرب نیست؛ زیرا ملت‎های مختلفی در تکوین آن سهیم بوده‌اند و در گردآوری و تطور آن دخالت داشته‌اند، مانند: ایرانیان، هندیان، ترکان، سریانیان، مصریان، بربرها و اندلسی‎ها<ref>ر.ک: همان</ref>‎.  
# مؤلفان در فصل نخست ابتدا دیدگاه برخی از اندیشمندان اسلامی و عربی را درباره ماهیت فلسفه اسلامی بیان کرده‌اند. سپس مؤلفان اشاره می‌کنند: «پس همه آنچه را که تحت عنوان فلسفه عربی می‌آوریم، مولود فکر عرب نیست؛ زیرا ملت‎های مختلفی در تکوین آن سهیم بوده‌اند و در گردآوری و تطور آن دخالت داشته‌اند، مانند: ایرانیان، هندیان، ترکان، سریانیان، مصریان، بربرها و اندلسی‌ها<ref>ر.ک: همان</ref>‎.  
# فصل دوم به معرفی اسلام، ارکان و فرق این دین اختصاص دارد. مؤلفان ابتدا قسمتی را با عنوان «ارکان اسلام» مطرح نموده و قرآن، سنت و حدیث را زیر این عنوان ذکر کرده و هریک را به‌اختصار معرفی کرده‌اند. در ادامه برخی از فرق اسلامی معرفی شده‌اند. این فرق عبارتند: از خوارج، فرق شیعه (زیدیه، غلات شیعه، امامیه) و معتزله. در میان این فرق، فرقه معتزله به اعتبار اینکه – از نظر مؤلفان - ‎معتبرترین و قدیمی‌ترین مکتب اندیشه و فکر در میان مسلمانان است، به‌تفصیل معرفی و بررسی و اصول اعتقادی (توحید، عدل، وعد و وعید، منزلة بين المنزلتين، امر به معروف و نهی از منکر) و فلسفه سیاسی، فلسفه طبیعی و فلسفه اخلاقی این فرقه تبیین شده است.  
# فصل دوم به معرفی اسلام، ارکان و فرق این دین اختصاص دارد. مؤلفان ابتدا قسمتی را با عنوان «ارکان اسلام» مطرح نموده و قرآن، سنت و حدیث را زیر این عنوان ذکر کرده و هریک را به‌اختصار معرفی کرده‌اند. در ادامه برخی از فرق اسلامی معرفی شده‌اند. این فرق عبارتند: از خوارج، فرق شیعه (زیدیه، غلات شیعه، امامیه) و معتزله. در میان این فرق، فرقه معتزله به اعتبار اینکه – از نظر مؤلفان - ‎معتبرترین و قدیمی‌ترین مکتب اندیشه و فکر در میان مسلمانان است، به‌تفصیل معرفی و بررسی و اصول اعتقادی (توحید، عدل، وعد و وعید، منزلة بين المنزلتين، امر به معروف و نهی از منکر) و فلسفه سیاسی، فلسفه طبیعی و فلسفه اخلاقی این فرقه تبیین شده است.  
# علم کلام موضوع فصل سوم است. مؤلفان در این فصل با بررسی تعریف‎های علم کلام و عوامل شکل‎گیری آن معتزله و متکلمان را از یکدیگر جدا می‌دانند؛ زیرا این نام (متکلمین) ویژه کسانی است که کلام را وسیله دفاع از حدیث می‌شمارند و کتاب‌های خود را نیز بر این شیوه تألیف کرده‌اند؛ حال آنکه معتزله دشمنان اهل حدیث هستند. این بدان دلیل است که معتزله فقط برهان عقلی را ارزشمند دانسته و می‌گویند هر برهان سمعی (نقلی) که عقل آن را استوار نداند، مردود است؛ درحالی‌که متکلمین و در رأس آنان اشعریان تأکید می‌کنند که برهان عقلی را از آن جهت ارزش است که شرع به پیروی از عقل امر کرده است و عقل ذاتاً ارزشی ندارد، بلکه ارزش آن در چیزهایی است که توسط شرع می‌آموزد و آنجا که نتوان به برهان عقلی دست یافت، باید به برهان سمعی روی آورد.
# علم کلام موضوع فصل سوم است. مؤلفان در این فصل با بررسی تعریف‎های علم کلام و عوامل شکل‎گیری آن معتزله و متکلمان را از یکدیگر جدا می‌دانند؛ زیرا این نام (متکلمین) ویژه کسانی است که کلام را وسیله دفاع از حدیث می‌شمارند و کتاب‌های خود را نیز بر این شیوه تألیف کرده‌اند؛ حال آنکه معتزله دشمنان اهل حدیث هستند. این بدان دلیل است که معتزله فقط برهان عقلی را ارزشمند دانسته و می‌گویند هر برهان سمعی (نقلی) که عقل آن را استوار نداند، مردود است؛ درحالی‌که متکلمین و در رأس آنان اشعریان تأکید می‌کنند که برهان عقلی را از آن جهت ارزش است که شرع به پیروی از عقل امر کرده است و عقل ذاتاً ارزشی ندارد، بلکه ارزش آن در چیزهایی است که توسط شرع می‌آموزد و آنجا که نتوان به برهان عقلی دست یافت، باید به برهان سمعی روی آورد.
خط ۷۲: خط ۷۲:
باب پایانی، «فلسفه تاریخ و اجتماع»، شامل یک فصل است. در این فصل پس از اینکه محیط اجتماعی ابن خلدون و زندگی پرفرازونشیب او تشریح می‌شود، مؤلفان به‌تفصیل به معرفی و بررسی مقدمه او پرداخته و دیدگاه‌های وی را درباره فلسفه اجتماع، عمران بشری، فلسفه تاریخ و مفهوم عصبیت تشریح کرده و این دیدگاه‌ها را از سویی با دیدگاه‌های فیلسوفان و حکمای یونانی و اسلامی و از سوی دیگر با آرای جامعه‌شناسان و اندیشمندانی چون ماکیاولی، دورکیم، ژان ژاک روسو، جان لاک و دیگران مقایسه می‌کنند<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>‎.  
باب پایانی، «فلسفه تاریخ و اجتماع»، شامل یک فصل است. در این فصل پس از اینکه محیط اجتماعی ابن خلدون و زندگی پرفرازونشیب او تشریح می‌شود، مؤلفان به‌تفصیل به معرفی و بررسی مقدمه او پرداخته و دیدگاه‌های وی را درباره فلسفه اجتماع، عمران بشری، فلسفه تاریخ و مفهوم عصبیت تشریح کرده و این دیدگاه‌ها را از سویی با دیدگاه‌های فیلسوفان و حکمای یونانی و اسلامی و از سوی دیگر با آرای جامعه‌شناسان و اندیشمندانی چون ماکیاولی، دورکیم، ژان ژاک روسو، جان لاک و دیگران مقایسه می‌کنند<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>‎.  


پایان‌بخش این کتاب، پیوستی با عنوان توضیحات است. استاد [[حکیمی، محمدرضا|محمدرضا حکیمی]] در این پیوست کوشیده است کاستی‎های کتاب و خطاهای مؤلفان را تبیین سازد<ref>ر.ک: همان</ref>‎.  
پایان‌بخش این کتاب، پیوستی با عنوان توضیحات است. استاد [[حکیمی، محمدرضا|محمدرضا حکیمی]] در این پیوست کوشیده است کاستی‌های کتاب و خطاهای مؤلفان را تبیین سازد<ref>ر.ک: همان</ref>‎.  


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
فهرست مطالب در ابتدای کتاب و کتابنامه و فهرست راهنما در انتهای آن ذکر شده است. در پاورقی‎های کتاب آدرس منابع مورد استفاده نویسنده ذکر شده است.  
فهرست مطالب در ابتدای کتاب و کتابنامه و فهرست راهنما در انتهای آن ذکر شده است. در پاورقی‌های کتاب آدرس منابع مورد استفاده نویسنده ذکر شده است.  


==پانویس ==
==پانویس ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش