پرش به محتوا

بيان الحق بضمان الصدق (العلم الإلهي): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۸ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ن‎ب' به 'ن‌ب'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ک' به 'ی‌ک')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ن‎ب' به 'ن‌ب')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۶۱: خط ۶۱:
ترتیب کلی مطالب بيان الحق (منطق، طبیعیات، الهیات) شبیه ترتیب عيون الحكمة، اشارات و با حذف بخش ریاضیات‎ شبیه ترتیب شفاست‎. مآخذ‎ اصلی مطالب و حتی ترتیب فصول‎ الهیات بيان الحق، الهیات شفا است؛ اما تقسیم الهیات بيان‎ الحق به علم کلی و علم ربوبی وام‎دار «نجات» [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ‎الرئیس]] و تا حدودی تحصیل بهمنیار است‎. الهیات‎ نجات به دو مقاله تقسیم‎ می‌شود. شیخ برای این دو مقاله عنوان خاصی انتخاب کرده‎ است، اما محتوای مقاله اول امور عامه یا علم کلی است و محتوای فصول مقاله‎ دوم‎ علم ربوبی و الهیات بالمعنی‌الاخص است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4374/52 ر.ک: همان]</ref>.
ترتیب کلی مطالب بيان الحق (منطق، طبیعیات، الهیات) شبیه ترتیب عيون الحكمة، اشارات و با حذف بخش ریاضیات‎ شبیه ترتیب شفاست‎. مآخذ‎ اصلی مطالب و حتی ترتیب فصول‎ الهیات بيان الحق، الهیات شفا است؛ اما تقسیم الهیات بيان‎ الحق به علم کلی و علم ربوبی وام‎دار «نجات» [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ‎الرئیس]] و تا حدودی تحصیل بهمنیار است‎. الهیات‎ نجات به دو مقاله تقسیم‎ می‌شود. شیخ برای این دو مقاله عنوان خاصی انتخاب کرده‎ است، اما محتوای مقاله اول امور عامه یا علم کلی است و محتوای فصول مقاله‎ دوم‎ علم ربوبی و الهیات بالمعنی‌الاخص است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4374/52 ر.ک: همان]</ref>.


[[لوکري، فضل بن محمد|لوکری]] در آغاز الهیات بيان الحق در این‎باره می‌نویسد:
[[لوکري، فضل بن محمد|لوکری]] در آغاز الهیات بيان الحق در این‌باره می‌نویسد:
«این‎ کتاب‎ [علم‎ الهی‎ بیان الحق‎] به دو کتاب تقسیم‎ می‌شود: یکی درباره علم مابعدالطبیعه و آن علم کلی‎ است که متضمن تصحیح مبادی همه علوم است؛ دیگری مشتمل بر معانی کتاب‎ الربوبية‎ به‎ نام‎ اثولوجیاست؛ گرچه در اصطلاح قوم مابعدالطبیعه‎ به همه‎ اجزای علم الهی عام اطلاق می‌شود، ولی قطعاً این تقسیم و تفکیک سودمند و بجاست؛ زیرا ‎به این‎ وسیله‎ علم‎ ربوبی که‎ درباره اثبات مبدأ اول و صفات‎ وی و نیز اثبات سایر مفارقات روحانی و ملکوتی‎‎ است‎، متمایز‎ می‌شود»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4374/52 ر.ک: همان]</ref>.
«این‎ کتاب‎ [علم‎ الهی‎ بیان الحق‎] به دو کتاب تقسیم‎ می‌شود: یکی درباره علم مابعدالطبیعه و آن علم کلی‎ است که متضمن تصحیح مبادی همه علوم است؛ دیگری مشتمل بر معانی کتاب‎ الربوبية‎ به‎ نام‎ اثولوجیاست؛ گرچه در اصطلاح قوم مابعدالطبیعه‎ به همه‎ اجزای علم الهی عام اطلاق می‌شود، ولی قطعاً این تقسیم و تفکیک سودمند و بجاست؛ زیرا ‎به این‎ وسیله‎ علم‎ ربوبی که‎ درباره اثبات مبدأ اول و صفات‎ وی و نیز اثبات سایر مفارقات روحانی و ملکوتی‎‎ است‎، متمایز‎ می‌شود»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4374/52 ر.ک: همان]</ref>.


جای آن داشت که مسائل رساله الحاقی علم الربوبية، در خود علم‎ ربوبی‎ ادغام‎ می‌شد؛ چراکه مسائل این رساله الحاقی به‎ صفات باری، عقل، نفس و ولایت و نبوت‎ اختصاص‎ دارد و این مطالب، دقیقاً مسائل علم ربوبی را تشکیل می‌دهد. [[لوکري، فضل بن محمد|لوکری‎]] اگرچه در‎ مقدمه‎ الهیات‎ بيان الحق وعده داده که به‌واسطه اهمال‎ دیگر نویسندگان در مسئله نفس در‎ حال‎ مفارقت از بدن بسط کلام‎ بدهد و مطالب جدیدی را ارائه کند که دیگران نگفته‌اند‎، اما در بحث از این مسائل عذر آورده، می‌نویسد:
جای آن داشت که مسائل رساله الحاقی علم الربوبية، در خود علم‎ ربوبی‎ ادغام‎ می‌شد؛ چراکه مسائل این رساله الحاقی به‎ صفات باری، عقل، نفس و ولایت و نبوت‎ اختصاص‎ دارد و این مطالب، دقیقاً مسائل علم ربوبی را تشکیل می‌دهد. [[لوکري، فضل بن محمد|لوکری‎]] اگرچه در‎ مقدمه‎ الهیات‎ بيان الحق وعده داده که به‌واسطه اهمال‎ دیگر نویسندگان در مسئله نفس در‎ حال‎ مفارقت از بدن بسط کلام‎ بدهد و مطالب جدیدی را ارائه کند که دیگران نگفته‌اند‎، اما در بحث از این مسائل عذر آورده، می‌نویسد:
«اگرچه ما وعده داده بودیم در این‎باره‎ به‌طور مشروح‎ و مشبع سخن برانیم، ولیکن وقتی دیدیم همه مطالب‎ در همین‎ اندازه‎ مختصر‎ از بیان می‌گنجد، به آن اکتفا کردیم»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4374/52 همان]</ref>.
«اگرچه ما وعده داده بودیم در این‌باره‎ به‌طور مشروح‎ و مشبع سخن برانیم، ولیکن وقتی دیدیم همه مطالب‎ در همین‎ اندازه‎ مختصر‎ از بیان می‌گنجد، به آن اکتفا کردیم»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4374/52 همان]</ref>.


[[لوکري، فضل بن محمد|لوکری]] به‌طور کامل تابع افکار فلسفی‎ ابن ‎سینا‎ و استادش‎ بهمنیار است. در بيان الحق هیچ نوع مخالفتی، ولو به تعریض‎ با‎ ایشان دیده نمی‌شود. در مواردی که بهمنیار با ابن ‎سینا اختلاف‎ نظر داشته، [[لوکري، فضل بن محمد|لوکری]] از ذکر‎ عقاید‎ بهمنیار اجتناب کرده و نظر ابن ‎سینا را آورده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4374/52 همان]</ref>.
[[لوکري، فضل بن محمد|لوکری]] به‌طور کامل تابع افکار فلسفی‎ ابن ‎سینا‎ و استادش‎ بهمنیار است. در بيان الحق هیچ نوع مخالفتی، ولو به تعریض‎ با‎ ایشان دیده نمی‌شود. در مواردی که بهمنیار با ابن ‎سینا اختلاف‎ نظر داشته، [[لوکري، فضل بن محمد|لوکری]] از ذکر‎ عقاید‎ بهمنیار اجتناب کرده و نظر ابن ‎سینا را آورده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4374/52 همان]</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش