۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مجاز القرآن (ابن عبدالسلام): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ه‌خ' به 'ه‌خ'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌آ' به 'ی‌آ') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌خ' به 'ه‌خ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
مؤلف برای حذف، انواعی برشمرده و یکی از اقسام آن را، حذف مضاف دانسته با قرینه، همچون آیه 157 سوره اعراف '''... و يحلّ لهم الطيّبات و يحرّم عليهم الخبائث...''' (و برای آنان چیزهای پاکیزه را حلال و چیزهای ناپاک را حرام می‌گرداند)، که تقدیر آن: «و يحلّ لهم أكل الطيّبات» و یا «تناول الطيّبات» و «يحرّم عليهم أكل الخبائث» و یا «تناول الخبائث» است، همچون مرده و خون و نیز همچون آیه 30 سوره حج '''... و أحلّت لكم الأنعام...''' (و برای شما دامها حلال شده است) که تقدیر آن «و أحلّت لكم أكل الأنعام» است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/43331/432 ر.ک: همان، ص433]</ref>. | مؤلف برای حذف، انواعی برشمرده و یکی از اقسام آن را، حذف مضاف دانسته با قرینه، همچون آیه 157 سوره اعراف '''... و يحلّ لهم الطيّبات و يحرّم عليهم الخبائث...''' (و برای آنان چیزهای پاکیزه را حلال و چیزهای ناپاک را حرام می‌گرداند)، که تقدیر آن: «و يحلّ لهم أكل الطيّبات» و یا «تناول الطيّبات» و «يحرّم عليهم أكل الخبائث» و یا «تناول الخبائث» است، همچون مرده و خون و نیز همچون آیه 30 سوره حج '''... و أحلّت لكم الأنعام...''' (و برای شما دامها حلال شده است) که تقدیر آن «و أحلّت لكم أكل الأنعام» است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/43331/432 ر.ک: همان، ص433]</ref>. | ||
وی حذف مفعول را نیز به‌تفصیل بحث کرده و مثلا گفته است در آیه 57 سوره قصص: '''... أو لم نمكّن لهم حرما آمنا يجبی إليه ثمرات كلّ شيء رزقا من لدنا و لكنّ أكثرهم لا يعلمون''' (آیا آنان را در حرمی امن جای ندادیم که محصولات هر چیزی که رزقی از جانب ماست بهسوی آن سرازیر می‌شود؟ ولی بیشترشان نمی‌دانند)، مفعول فعل «لا يعلمون» حذف شده و تقریر آن چنین است: «لا يعلمون أنّ الأرزاق المجيبة إليهم من عندنا لغفلتهم عنّا» و نیز نویسنده در همین بحث اشاره به حذف بسیاری از مفعولهای افعال آخر آیات کرده که اگر ندانیم مفاعیل اینگونه افعال حذف شده، معنای آیه را | وی حذف مفعول را نیز به‌تفصیل بحث کرده و مثلا گفته است در آیه 57 سوره قصص: '''... أو لم نمكّن لهم حرما آمنا يجبی إليه ثمرات كلّ شيء رزقا من لدنا و لكنّ أكثرهم لا يعلمون''' (آیا آنان را در حرمی امن جای ندادیم که محصولات هر چیزی که رزقی از جانب ماست بهسوی آن سرازیر می‌شود؟ ولی بیشترشان نمی‌دانند)، مفعول فعل «لا يعلمون» حذف شده و تقریر آن چنین است: «لا يعلمون أنّ الأرزاق المجيبة إليهم من عندنا لغفلتهم عنّا» و نیز نویسنده در همین بحث اشاره به حذف بسیاری از مفعولهای افعال آخر آیات کرده که اگر ندانیم مفاعیل اینگونه افعال حذف شده، معنای آیه را به‌خوبی درک نکرده‌ایم، مثلا در آیه 17 سوره هود: '''... إنّه الحق من ربّك و لكنّ أكثر الناس لا يؤمنون''' (که آن حق است از جانب پروردگارت، ولی بیشتر مردم باور نمی‌کنند) که مفعول فعل «لا يؤمنون» حذف شده و تقدیر آن چنین است: «لا يؤمنون بإتيانها»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/43331/441 ر.ک: همان، ص441]</ref>. | ||
نویسنده حذف موصوف را نیز از انواع حذف دانسته است، همچون آیه 50 سوره فصلت: '''... و لئن رجعت إلی ربّي إنّ لي عنده للحسنی...''' (اگر هم بهسوی پروردگارم بازگردانیده شوم، قطعا نزد او برایم خوبی خواهد بود) که تقدیر آن: «... إنّ لي عنده للمنزلة الحسنی...» بوده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/43331/442 ر.ک: همان، ص442]</ref>. | نویسنده حذف موصوف را نیز از انواع حذف دانسته است، همچون آیه 50 سوره فصلت: '''... و لئن رجعت إلی ربّي إنّ لي عنده للحسنی...''' (اگر هم بهسوی پروردگارم بازگردانیده شوم، قطعا نزد او برایم خوبی خواهد بود) که تقدیر آن: «... إنّ لي عنده للمنزلة الحسنی...» بوده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/43331/442 ر.ک: همان، ص442]</ref>. | ||