کمال خوارزمی، حسین بن حسن: تفاوت میان نسخه‌ها

| data-type="authorWritings" |‏جواهر الاسرار و زواهر الانوار: شرح مثنوي مولوي

'''کمال‌الدین حسین بن حسن خوارزمی''' (متوفای 839ق)، از نویسندگان شیعه خوارزم، شاگرد خواجه ابوالوفاى خوارزمى، از مقربان سلطان غیاث‎الدّین شاه ملک و فرزند او، دارای ذوق شعری و نویسنده ينبوع الأسرار في نصائح الأبرار که کتابی است اخلاقی به شیوه آیات و روایات (غیر فلسفی).

«کمال‌الدّین خوارزمى را با غیاث‎الدّین شاه ملک، انس و الفتى تمام بود. از محبّت‎هاى او منّت‎ها به جان داشت؛ به‏‎طورى‎که آثار خود را که پس از مرگ وى نوشته است، به ذکر جمیل او مى‏آراید. شاه ملک را نیز بدو اخلاصى به‎غایت و لطف و عنایتى بی‌نهایت بود و در وصایا و نصایح خویش فرزند کامگار و جانشین خود را بدو سپرده بود. ولى به‌طورى‎که از پاره‏اى اشعار و برخى قراین و آثار برمی‌‏آید، این شاهزاده جوان گویا مانند پدر بدو توجّهى نداشته و به‏‌رغم بدسگالان کج‏‎اندیش او را مورد اعزاز و احترام خویش قرار نداده است‏»‏<ref>همان، صفحه سی</ref>.

«او را به سبب سرودن غزلى تکفیر کردند و به هرات بردند و به محاکمه کشانیدند، ولى او به قوّت استدلال و با نیروى دانش و بحث و جدال بر مدّعیان خویش فایق آمد و چون نتوانستند او را به فساد عقیده متّهم سازند، سرانجام از آن مهلکه خلاص یافت و باز به‎سلامت به دیار خود بازگشت»‏<ref>همان، صفحه سی‎ویک</ref>.

«وى در حمله اوّل ازبکان به خوارزم، در قید حیات بوده و در واقعه حمله دوم آنان، یعنى به سال 839، به شهادت رسیده است و ظاهرا مسافرت او به مشهد و اقامت او براى مدّتى در آنجا، همچنین واقعه محاکمه او در هرات و نیز تصنیف اثرى معتبر و مفصّل چون المقصد الأقصى في ترجمة المستقصى باید بین سال‎هاى 835 تا 839 هجرى رخ داده باشد»<ref>همان، صفحه سی‎ودو</ref>.

«در نظر خوارزمى حقیقت معرفت و اساس عرفان در تولاى على و مهر خاندان نبى است و معتقد است بهترین پیر طریقت و راهنماى انسان براى رسیدن به حقیقت، دوستى شاه ولایت است‏»<ref>همان، صفحه سی‎وسه</ref>.

# رساله‏اى در مستى از باده عرفان؛

از میان این کتاب‌ها، بعضى بنا به اظهار و اقرار صریح مؤلّف یا قراین و امارات کافى، قطعا از آثار اوست و برخى مطلقا از او نیست و انتساب آنها بدو خطاى محض است و دو کتاب نیز منسوب بدوست که درباره نادرستى یا درستى انتساب آنها تا زمانى که دسترسى به اصل یا رونویس نسخه حاصل نشده نمی‌توان به داورى برخاست<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‎وشش و سی‎وهفت</ref>.

[[جواهر الاسرار و زواهر الانوار شرح مثنوی معنوی]]