۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'القواعد الفقهية (ابهام زدایی)' به 'القواعد الفقهية (ابهامزدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'تو' به 'تو') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'القواعد الفقهية (ابهام زدایی)' به 'القواعد الفقهية (ابهامزدایی)') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| مکان نشر =ايران - قم | | مکان نشر =ايران - قم | ||
| سال نشر =مجلد1-2: 1430ق , | | سال نشر =مجلد1-2: 1430ق , | ||
مجلد3-4 1431ق , | مجلد3-4 1431ق , | ||
مجلد5: 1434ق , | مجلد5: 1434ق , | ||
مجلد6: 1435ق , | مجلد6: 1435ق , | ||
مجلد7: 1436ق , | مجلد7: 1436ق , | ||
مجلد8: 1437ق , | مجلد8: 1437ق , | ||
مجلد9: 1438ق , | مجلد9: 1438ق , | ||
مجلد10: 1439ق , | مجلد10: 1439ق , | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE13600AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE13600AUTOMATIONCODE | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
| شابک =978-964-470-943-2 | | شابک =978-964-470-943-2 | ||
| تعداد جلد =10 | | تعداد جلد =10 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =13600 | ||
| کتابخوان همراه نور =13600 | |||
| کد پدیدآور =02291 | | کد پدیدآور =02291 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|القواعد الفقهية (ابهامزدایی)}} | |||
'''القواعد الفقهية في فقه الإمامية'''، تألیف [[زارعی سبزواری، عباسعلی|عباسعلی زارعی سبزواری]] میباشد که حدود 400 قاعده فقهیه از قواعد خاصه و عامه را در خود جای داده است. | '''القواعد الفقهية في فقه الإمامية'''، تألیف [[زارعی سبزواری، عباسعلی|عباسعلی زارعی سبزواری]] میباشد که حدود 400 قاعده فقهیه از قواعد خاصه و عامه را در خود جای داده است. | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۸: | ||
کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز شده و مطالب در ده جلد، تنظیم گردیده است. | کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز شده و مطالب در ده جلد، تنظیم گردیده است. | ||
در هر قاعده، از مفاد قاعده و مدرک قاعده و تطبیق و استثناءات قاعده بحث شده است. در مجلدات اولی، قواعد مختصه هر باب مورد بحث قرار گرفته است؛ بعد از تمام شدن قواعد مختص هر باب، قواعد عامه مورد بحث قرار گرفته است<ref>[https://www.zareiesabzevari.ir/ ر.ک: پایگاه | در هر قاعده، از مفاد قاعده و مدرک قاعده و تطبیق و استثناءات قاعده بحث شده است. در مجلدات اولی، قواعد مختصه هر باب مورد بحث قرار گرفته است؛ بعد از تمام شدن قواعد مختص هر باب، قواعد عامه مورد بحث قرار گرفته است<ref>[https://www.zareiesabzevari.ir/ ر.ک: پایگاه اطلاعرسانی دروس و آثار علمی استاد زارعی سبزواری]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۵: | ||
در جلد نخست، با عنوان «تمهید»، مطالبی ارزنده در مورد قواعد فقهیه بیان شده است که از جمله موضوعات آنها، عبارتند از: فواید تحقیق و مطالعه پیرامون قواعد فقهی<ref>ر.ک: تمهید، همان، ص10</ref>؛ تطور تاریخی این قواعد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/12 ر.ک: همان، ص12]</ref>؛ مصادر قواعد فقهی که عبارتند از قرآن، سنت نبوی(ص)، روایات معصومین(ع)، حکم عقل، اجماع کاشف از قول معصوم(ع)، سیره عقلا و سیره متشرعه<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/19 ر.ک: همان، ص19]</ref>؛ تعریف قواعد فقهی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/20 ر.ک: همان، ص20]</ref>؛ فرق میان قواعد فقهی و اصولی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/21 ر.ک: همان، ص21]</ref>؛ تفاوت میان قواعد فقهی و مسائل فقهی<ref>ر.ک: همان، ص27</ref>؛ فرق میان قواعد فقهی و ضوابط فقهی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/28 ر.ک: همان، ص28]</ref>؛ درج اصول عملیه در قواعد فقهی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/29 ر.ک: همان، ص29]</ref>؛ تقسیمات قواعد فقهی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/31 ر.ک: همان، ص31]</ref>. | در جلد نخست، با عنوان «تمهید»، مطالبی ارزنده در مورد قواعد فقهیه بیان شده است که از جمله موضوعات آنها، عبارتند از: فواید تحقیق و مطالعه پیرامون قواعد فقهی<ref>ر.ک: تمهید، همان، ص10</ref>؛ تطور تاریخی این قواعد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/12 ر.ک: همان، ص12]</ref>؛ مصادر قواعد فقهی که عبارتند از قرآن، سنت نبوی(ص)، روایات معصومین(ع)، حکم عقل، اجماع کاشف از قول معصوم(ع)، سیره عقلا و سیره متشرعه<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/19 ر.ک: همان، ص19]</ref>؛ تعریف قواعد فقهی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/20 ر.ک: همان، ص20]</ref>؛ فرق میان قواعد فقهی و اصولی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/21 ر.ک: همان، ص21]</ref>؛ تفاوت میان قواعد فقهی و مسائل فقهی<ref>ر.ک: همان، ص27</ref>؛ فرق میان قواعد فقهی و ضوابط فقهی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/28 ر.ک: همان، ص28]</ref>؛ درج اصول عملیه در قواعد فقهی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/29 ر.ک: همان، ص29]</ref>؛ تقسیمات قواعد فقهی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/31 ر.ک: همان، ص31]</ref>. | ||
بعد از این تمهید، در مرحله اول، قواعد مختص به ابواب خاص، در | بعد از این تمهید، در مرحله اول، قواعد مختص به ابواب خاص، در چهلونه فصل، مطرح شده است. فصل نخست، به باب طهارت اختصاص داشته و در آن 10 قاعده که مختص باب طهارت است، مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: قاعده طهارت؛ امکان؛ تبعیت سؤر از حیوان؛ تبعیت بول و روث؛ تبعیت میت؛ هرچیزی که بهواسطه موت نجس شود، مقطوع از بدنش نیز نجس است؛ انفعال؛ استباحه؛ انتقاض؛ نجاست هر مسکری که بالاصاله مایع باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/37 ر.ک: همان، ص37]</ref>. | ||
در فصل دوم، به قواعد مختص به باب صلات پرداخته شده است که مجموعا 18 قاعده بوده و اولین آن، قاعده «من أدرك» میباشد. طبق مفاد این قاعده، اگر از وقت نماز، به اندازه یک رکعت فقط باقی مانده باشد، بر مکلف اتیان آن واجب است و اگر رکعات دیگر، خارج از وقت واقع شده و فقط یک رکعت داخل در وقت باشد، شارع، امتنانا، تمامی نماز را داخل وقت محسوب میکند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/112 ر.ک: همان، ص112]</ref>. | در فصل دوم، به قواعد مختص به باب صلات پرداخته شده است که مجموعا 18 قاعده بوده و اولین آن، قاعده «من أدرك» میباشد. طبق مفاد این قاعده، اگر از وقت نماز، به اندازه یک رکعت فقط باقی مانده باشد، بر مکلف اتیان آن واجب است و اگر رکعات دیگر، خارج از وقت واقع شده و فقط یک رکعت داخل در وقت باشد، شارع، امتنانا، تمامی نماز را داخل وقت محسوب میکند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/112 ر.ک: همان، ص112]</ref>. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۷: | ||
قواعد باب زکات که شامل چهار قاعده: «زکاتی نیست مگر در ملک تام»، «زکاتی نیست مگر در مالی که امکان تصرف در آن هست»، «آنچه در آن عشر و آنچه در آن نصف عشر است» و «عیلولت» میباشد، در فصل پنجم آورده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/241 ر.ک: همان، ص241]</ref>. | قواعد باب زکات که شامل چهار قاعده: «زکاتی نیست مگر در ملک تام»، «زکاتی نیست مگر در مالی که امکان تصرف در آن هست»، «آنچه در آن عشر و آنچه در آن نصف عشر است» و «عیلولت» میباشد، در فصل پنجم آورده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/241 ر.ک: همان، ص241]</ref>. | ||
در فصل ششم با سه قاعده مختص به باب خمس آشنا خواهیم شد. طبق معنای قاعده نخست (الخمس في مطلق الفائدة)، خمس بر تمامی استفادات و ارباح، واجب است، چه از راه اکتساب به دست آمده باشد، مانند استفادات و ارباح حاصل از صناعت، تجارت، زراعت، اجاره و... یا از راهی غیر از اکتساب به دست آمده باشد، مانند فایده حاصل از هبه، هدیه، جایزه و... بنا بر این قاعده، هر چیزی که عنوان فایده بر آن صادق باشد، خمس در آن واجب است، چه اندک باشد یا زیاد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/268 ر.ک: همان، ص268]</ref>. قاعده خمس بعد از مئونه و خمس در رکاز (مال | در فصل ششم با سه قاعده مختص به باب خمس آشنا خواهیم شد. طبق معنای قاعده نخست (الخمس في مطلق الفائدة)، خمس بر تمامی استفادات و ارباح، واجب است، چه از راه اکتساب به دست آمده باشد، مانند استفادات و ارباح حاصل از صناعت، تجارت، زراعت، اجاره و... یا از راهی غیر از اکتساب به دست آمده باشد، مانند فایده حاصل از هبه، هدیه، جایزه و... بنا بر این قاعده، هر چیزی که عنوان فایده بر آن صادق باشد، خمس در آن واجب است، چه اندک باشد یا زیاد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/268 ر.ک: همان، ص268]</ref>. قاعده خمس بعد از مئونه و خمس در رکاز (مال پنهانشده در زمین)، از دیگر قواعد این فصل میباشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31286/1/276 ر.ک: همان، ص276-295]</ref>. | ||
قواعد مختص به باب حج، جهاد و بیع، بهترتیب در فصلهای هفتم، هشتم و نهم آورده شده است. | قواعد مختص به باب حج، جهاد و بیع، بهترتیب در فصلهای هفتم، هشتم و نهم آورده شده است. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۷: | ||
جلد چهارم، اختصاص به قواعد مختص باب نکاح داشته و دربردارنده 18 قاعده از این باب میباشد. از جمله قواعد این باب، عبارتند از: قاعده تبعیت شیر از نسب؛ عدم تبعیض بضع؛ صحت مهر قرار گرفتن هرچه ملک مسلمان واقع میشود؛ حرمت نگاه به اجنبیه مگر در موارد استثنا. | جلد چهارم، اختصاص به قواعد مختص باب نکاح داشته و دربردارنده 18 قاعده از این باب میباشد. از جمله قواعد این باب، عبارتند از: قاعده تبعیت شیر از نسب؛ عدم تبعیض بضع؛ صحت مهر قرار گرفتن هرچه ملک مسلمان واقع میشود؛ حرمت نگاه به اجنبیه مگر در موارد استثنا. | ||
در جلد پنجم، به ذکر قواعد مختص ده باب طلاق، ظهار، کفارات، ایلاء، لعان، عتق، اقرار، ایمان، نذر و صید و ذباحه پرداخته شده است. از جمله قواعد | در جلد پنجم، به ذکر قواعد مختص ده باب طلاق، ظهار، کفارات، ایلاء، لعان، عتق، اقرار، ایمان، نذر و صید و ذباحه پرداخته شده است. از جمله قواعد مطرحشده در باب طلاق، میتوان از قواعد زیر یاد کرد: «جایز بودن هر طلاقی مگر مواردی که با دلیل خاص خارج شده باشد»؛ «مطلقه با طلاق رجعی زوجه است»؛ «عدم تداخل عدهها» و «هرچیزی که در طلاق معتبر باشد، در مبارات نیز معتبر است و هر چیزی که در آن دو معتبر باشد، در خلع نیز معتبر است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35570/1/3 ر.ک: همان، ج5، ص3]</ref>. | ||
جلد ششم، قواعد مختص شش باب اطعمه و اشربه، غصب، شفعه، موات و مشترکات و مباحات، لقطه و ارث را در خود جای داده است. جلد هفتم نیز به ذکر قواعد مختص پنج باب قضاوت، شهادت، حدود و تعزیرات، قصاص و دیات اختصاص یافته است. | جلد ششم، قواعد مختص شش باب اطعمه و اشربه، غصب، شفعه، موات و مشترکات و مباحات، لقطه و ارث را در خود جای داده است. جلد هفتم نیز به ذکر قواعد مختص پنج باب قضاوت، شهادت، حدود و تعزیرات، قصاص و دیات اختصاص یافته است. | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۵: | ||
از جمله قواعد فقهی عامهای که اختصاص به باب خاصی از ابواب فقهی ندارد، قاعده «صحت» میباشد. این قاعده، از قواعد جدید و مستحدثه نیست، بلکه تتبع در فقه و کلمات فقها، حکایت از آن دارد که این قاعده در میان فقها، از قدیمالایام تاکنون، مورد تطبیق در فروع فقهی بسیاری بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35574/1/4 ر.ک: همان، ج9، ص4]</ref>. این قاعده، بههمراه قاعده قرعه، اشتراک، اشتراک کفار با مسلمین در تکلیف به فروع، اشتراک احکام بین عالم و جاهل، حل و اباحه، الزام، جب و نفی سبیل، در جلد نهم، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. | از جمله قواعد فقهی عامهای که اختصاص به باب خاصی از ابواب فقهی ندارد، قاعده «صحت» میباشد. این قاعده، از قواعد جدید و مستحدثه نیست، بلکه تتبع در فقه و کلمات فقها، حکایت از آن دارد که این قاعده در میان فقها، از قدیمالایام تاکنون، مورد تطبیق در فروع فقهی بسیاری بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35574/1/4 ر.ک: همان، ج9، ص4]</ref>. این قاعده، بههمراه قاعده قرعه، اشتراک، اشتراک کفار با مسلمین در تکلیف به فروع، اشتراک احکام بین عالم و جاهل، حل و اباحه، الزام، جب و نفی سبیل، در جلد نهم، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. | ||
در آخرین جلد، ابتدا به شرح و توضیح قاعده میسور پرداخته شده است. نویسنده پیش از تشریح مفاد این قاعده، به ذکر چند نکته پیرامون آن پرداخته است؛ از جمله آنکه اگرچه این قاعده از قدیمالایام مورد استناد و تطبیق فقها بوده است، اما نخستین کسی که از آن بهعنوان قاعده تعبیر کرده است، صاحب کتاب «قواعد الأحكام في مصالح الأنام» از علمای عامه میباشد. | در آخرین جلد، ابتدا به شرح و توضیح قاعده میسور پرداخته شده است. نویسنده پیش از تشریح مفاد این قاعده، به ذکر چند نکته پیرامون آن پرداخته است؛ از جمله آنکه اگرچه این قاعده از قدیمالایام مورد استناد و تطبیق فقها بوده است، اما نخستین کسی که از آن بهعنوان قاعده تعبیر کرده است، صاحب کتاب «قواعد الأحكام في مصالح الأنام» از علمای عامه میباشد. تاجالدین سبکی نیز در کتاب «الأشباه و النظائر» متعرض این قاعده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35575/1/4 ر.ک: همان، ج10، ص4]</ref>. | ||
دیگر قواعد | دیگر قواعد مطرحشده در این جلد از کتاب، عبارتند از: قاعده فراغ و تجاوز؛ تبعیت عقود و ایقاعات از قصود؛ نیت در عمل و مشروعیت عمل کودک. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و در | فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و در پاورقیها، به ذکر منابع پرداخته شده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# [https://www.zareiesabzevari.ir/ کتابخانه «پایگاه | # [https://www.zareiesabzevari.ir/ کتابخانه «پایگاه اطلاعرسانی دروس و آثار علمی استاد زارعی سبزواری»]، | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۷: | ||
[[رده:فقه و اصول]] | [[رده:فقه و اصول]] | ||