۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
درآمدی بر تاریخ علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ى‌ن' به 'ى‌ن'
جز (جایگزینی متن - 'ى‌ب' به 'ى‌ب') |
جز (جایگزینی متن - 'ى‌ن' به 'ى‌ن') |
||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
در تألیف این مجموعه از آثار و منابع فراوان بهره برده شده است؛ از جمله از اثر محقق و قرآنپژوه معاصر [[مهدوی‌راد، محمدعلی|حجت‌الاسلام آقاى محمدعلى مهدوىراد]]، با نام «سیر نگارشهاى علوم قرآنى» و نیز مقدمه و پاورقىهاى سودمند کتاب «[[البرهان في علوم القرآن]]» تألیف بدرالدین زرکشى با تحقیق [[مرعشلی، یوسف عبدالرحمن|یوسف مرعشلى]]، جمال حمدى ذهبى و ابراهیم عبداللّه کردى که بهحقّ در پیدایى این اثر نقشى بسزا داشته‌اند. از جمله مزایاى این کتاب، پردازش آن به شکل یک کتاب درسى و افزودن بخش «پرسش و پژوهش» در پایان هر فصل است که به‌منظور خودآزمایى و نیز آمادهسازى دانش‌پژوهان گرامى در جهت توسعه و تکمیل آموخته‌هاى پیشین خود در باب هر موضوع و شناسایى و ارزیابى و مقایسهى آراء، آثار و تألیفات اندیشمندان و نویسندگان بزرگ شیعه و اهل سنت و خاورشناسان و نوآورى و خلاقیت در عرصه‌هاى نوین علوم قرآنى، فراهم آمده است. همچنین براى آسانیابى موضوعات براى مطالعه‌کنندگان، علاوه بر فهرست موضوعى، نمایهى آیات، روایات، اعلام و کتاب‌ها نیز در آخر کتاب افزوده شده است»<ref>همان، صفحه‌های ط - یا</ref>. | در تألیف این مجموعه از آثار و منابع فراوان بهره برده شده است؛ از جمله از اثر محقق و قرآنپژوه معاصر [[مهدوی‌راد، محمدعلی|حجت‌الاسلام آقاى محمدعلى مهدوىراد]]، با نام «سیر نگارشهاى علوم قرآنى» و نیز مقدمه و پاورقىهاى سودمند کتاب «[[البرهان في علوم القرآن]]» تألیف بدرالدین زرکشى با تحقیق [[مرعشلی، یوسف عبدالرحمن|یوسف مرعشلى]]، جمال حمدى ذهبى و ابراهیم عبداللّه کردى که بهحقّ در پیدایى این اثر نقشى بسزا داشته‌اند. از جمله مزایاى این کتاب، پردازش آن به شکل یک کتاب درسى و افزودن بخش «پرسش و پژوهش» در پایان هر فصل است که به‌منظور خودآزمایى و نیز آمادهسازى دانش‌پژوهان گرامى در جهت توسعه و تکمیل آموخته‌هاى پیشین خود در باب هر موضوع و شناسایى و ارزیابى و مقایسهى آراء، آثار و تألیفات اندیشمندان و نویسندگان بزرگ شیعه و اهل سنت و خاورشناسان و نوآورى و خلاقیت در عرصه‌هاى نوین علوم قرآنى، فراهم آمده است. همچنین براى آسانیابى موضوعات براى مطالعه‌کنندگان، علاوه بر فهرست موضوعى، نمایهى آیات، روایات، اعلام و کتاب‌ها نیز در آخر کتاب افزوده شده است»<ref>همان، صفحه‌های ط - یا</ref>. | ||
در بخشی از کتاب درباره [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و قرآن چنین می‌خوانیم: «از جمله اقدامات [[امام على(ع)|امیر مؤمنان(ع)]]، پس از ارتحال پیامبر اسلام(ص)، جمعآورى تمامى آیات و سور قرآن در مصحف واحد بود. نخستین کسى که بر این امر مهم اهتمام ورزید، [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] بود. ابن ندیم دربارهى مصحف حضرت | در بخشی از کتاب درباره [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و قرآن چنین می‌خوانیم: «از جمله اقدامات [[امام على(ع)|امیر مؤمنان(ع)]]، پس از ارتحال پیامبر اسلام(ص)، جمعآورى تمامى آیات و سور قرآن در مصحف واحد بود. نخستین کسى که بر این امر مهم اهتمام ورزید، [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] بود. ابن ندیم دربارهى مصحف حضرت مى‌نویسد: آن حضرت سوگند یاد کرد که ردا بر دوش نگیرد، مگر آنگاه که قرآن را فراهم آورد. سه روز از خانه بیرون نیامد تا قرآن را گرد آورد و آن نخستین مصحفى بود که مجموع قرآن در آن فراهم آمد و آن مصحف نزد خاندان جعفر بود. | ||
[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطى]] نیز از طریق ابن سیرین آورده است که على(ع) هنگام رحلت پیامبر اسلام(ص) فرمود: «آليت أن لا آخذ ردائي إلاّ لصلوة جمعة حتى أجمع القرآن فجمعته»؛ سوگند یاد کردم که ردا برنگیرم، مگر براى نماز جمعه تا آنگاه که قرآن را جمعآورى نمایم و در نتیجه موفق به جمع قرآن شدم»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص18</ref>. | [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطى]] نیز از طریق ابن سیرین آورده است که على(ع) هنگام رحلت پیامبر اسلام(ص) فرمود: «آليت أن لا آخذ ردائي إلاّ لصلوة جمعة حتى أجمع القرآن فجمعته»؛ سوگند یاد کردم که ردا برنگیرم، مگر براى نماز جمعه تا آنگاه که قرآن را جمعآورى نمایم و در نتیجه موفق به جمع قرآن شدم»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص18</ref>. | ||
نگارنده درباره [[امام على(ع)|امیر مؤمنان(ع)]] و قرائت عاصم نیز چنین می‌نویسد: «از میان همهى قاریان مشهور هفتگانه در قرن دوم، عاصم بن ابىالنجود کوفى (م 127ق) و قرائت وى به روایت شاگردش حفص، از شهرت و رواج بیشترى برخوردار است و اکنون بخش گسترده‌اى از دنیاى اسلام، این قرائت را به رسمیت مىشناسند. زرقانى دربارهى قرائت عاصم | نگارنده درباره [[امام على(ع)|امیر مؤمنان(ع)]] و قرائت عاصم نیز چنین می‌نویسد: «از میان همهى قاریان مشهور هفتگانه در قرن دوم، عاصم بن ابىالنجود کوفى (م 127ق) و قرائت وى به روایت شاگردش حفص، از شهرت و رواج بیشترى برخوردار است و اکنون بخش گسترده‌اى از دنیاى اسلام، این قرائت را به رسمیت مىشناسند. زرقانى دربارهى قرائت عاصم مى‌نویسد: عاصم قرآن را بر ابوعبدالرحمان سلمى (م 73ق) قرائت کرده و او بر [[امام على(ع)]] و ایشان نیز قرائت خود را از پیامبر اکرم(ص) گرفته است. | ||
ابوبکر بن عیاش مىگوید: به عاصم گفتم: ابوعبدالرحمان، قرائت را از [[امام على(ع)|على(ع)]] روایت کرده که مىخواند: '''وَ اَلْعَصْرِ إِنَّ اَلْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ''' (العصر: 2)؛ همان گونه که همهى مسلمین قرائت مىکنند و عاصم نیز آن را گواهى داد و روایت ابىعبدالرحمان از على(ع)، در امر قرائت، ناسخ هرگونه قرائت دیگرى مى‌باشد. چون ابىعبدالرحمان داراى مقامى خاصّ نزد [[امام على(ع)|على(ع)]] بوده و واجد خصلت ضبط مى‌باشد و نیز مقرى و استاد قرائت حسن(ع) و حسین(ع) بوده است. در منابع گوناگون از کتابى با عنوان «قرائت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] به روایت زید بن على» گزارش شده است؛ این کتاب در یک جلد و به زبان عربى است. در این اثر زید بن على بن الحسین(ع)، قرائت قرآن را بر قرائت جدّش امیرالمؤمنین(ع) روایت کرده است. [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|شیخ آقابزرگ تهرانى]] | ابوبکر بن عیاش مىگوید: به عاصم گفتم: ابوعبدالرحمان، قرائت را از [[امام على(ع)|على(ع)]] روایت کرده که مىخواند: '''وَ اَلْعَصْرِ إِنَّ اَلْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ''' (العصر: 2)؛ همان گونه که همهى مسلمین قرائت مىکنند و عاصم نیز آن را گواهى داد و روایت ابىعبدالرحمان از على(ع)، در امر قرائت، ناسخ هرگونه قرائت دیگرى مى‌باشد. چون ابىعبدالرحمان داراى مقامى خاصّ نزد [[امام على(ع)|على(ع)]] بوده و واجد خصلت ضبط مى‌باشد و نیز مقرى و استاد قرائت حسن(ع) و حسین(ع) بوده است. در منابع گوناگون از کتابى با عنوان «قرائت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] به روایت زید بن على» گزارش شده است؛ این کتاب در یک جلد و به زبان عربى است. در این اثر زید بن على بن الحسین(ع)، قرائت قرآن را بر قرائت جدّش امیرالمؤمنین(ع) روایت کرده است. [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|شیخ آقابزرگ تهرانى]] مى‌نویسد: کتاب قرائت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین]] از زید شهید و این کتاب را عمر بن موسى وجیهى زیدى روایت کرده است»<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||