مکاتبات خواجه احمد غزالی با عین القضاة همدانی: تفاوت میان نسخه‌ها

مطالبی که در مشافهه میان شیخ و سالک رد و بدل می‌شده چیزی است که هرگز امید بازیافتن آن‌ها نمی‌رود، مگر اینکه شخصی پاره‌ای از آن‌ها را درجایی ثبت کرده باشد؛ اما آنچه را که به دلیل بُعد مسافت از طریق نامه میان مشایخ و مریدان ایشان رد و بدل می‌شده ممکن است جسته‌وگریخته پیدا شود و هرگاه چنین سندی از بزرگان صوفیه به دست آید کمک مهمی به شناخت شخص ایشان و رابطه‌شان با هم و نحوه تعلیم و تعلم و رموز و نکاتی که در طریق آن‌ها بوده است خواهد کرد<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه چهار</ref>.

شرح مفصل زندگانی و افکار و عقاید احمد غزالی و عین القضاة به‌عنوان دو متفکر و عارف بزرگ در تاریخ تصوف و عرفان خود مطلبی است که در اینجا نمی‌توان بدان پرداخت. آنچه در این کتاب منظور نظر است ارتباط این دو یا به عبارت دقیق‎تر مکاتبات ایشان با هم است. از این ارتباط مورخین صوفیه به‌اجمال آگاهی داشتند، چنانکه به غلط مشهور بوده که خواجه احمد کتاب معروف خود «سوانح» را در پاسخ به تقاضای عین القضاة نوشته، یا یکی از نامه‌های غزالی که به موعظه‌هایش شبیه است به عین القضاة خطاب شده و به همین جهت نیز به «عینیه» شهرت یافته است. اگرچه این دو انتساب غلط است، نفس انتساب حکایت از اطلاعی مجمل از ارتباطی می‌کند که تا حدودی به‌صورت مکتوب میان ایشان برقرار بوده است. <ref>ر.ک: همان، صفحه شش و هفت </ref>.