۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مدخل مسائل جدید در علم کلام: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ه‌ها' به 'ه‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌آ' به 'ی‌آ') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ها' به 'ه‌ها') |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
بخش دوم این جلد در شش فصل به مسئله تعارض علم و دین اختصاص یافته است. تعارض علم و دین با پیدایش داروینیسم صورتهای مختلفی به خود می‌گیرد، گاهی مدلول مطابقی آن با مبانی دینی سازگار نیست مانند اینکه انسان زاده میمون و تکاملیافته از اوست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/21322/1/235 ر.ک: متن کتاب، جلد1، ص235]</ref>. | بخش دوم این جلد در شش فصل به مسئله تعارض علم و دین اختصاص یافته است. تعارض علم و دین با پیدایش داروینیسم صورتهای مختلفی به خود می‌گیرد، گاهی مدلول مطابقی آن با مبانی دینی سازگار نیست مانند اینکه انسان زاده میمون و تکاملیافته از اوست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/21322/1/235 ر.ک: متن کتاب، جلد1، ص235]</ref>. | ||
در جلد دوم کتاب بسان جلد نخست، یک رشته مسائلی که غالباً ً ریشه غربی دارد و متکلمان مسیحی روی | در جلد دوم کتاب بسان جلد نخست، یک رشته مسائلی که غالباً ً ریشه غربی دارد و متکلمان مسیحی روی انگیزه‌های خاصی به طرح آن‌ها پرداخته‌اند، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18421/1/6 ر.ک: پیشگفتار، ج2، ص6]</ref>. کثرتگرایی (پلورالیزم دینی) از جمله این مسائل است. ازآنجاکه پلورالیزم دینی قرائت و تفسیرهای گوناگونی دارد، نمی‌توان برای همه آن‌ها ریشه در کلام و یا فلسفه اسلامی جست؛ هرچند برخی از صورتهای آن مورد پذیرش متکلمان اسلامی بوده و درباره آن با عنوان دیگری بحث نموده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18421/1/290 ر.ک: متن کتاب، ج2، ص290]</ref>. | ||
مباحث جلد سوم بعد از پیشگفتار در هفت فصل به این شرح ترتیب یافته است. | مباحث جلد سوم بعد از پیشگفتار در هفت فصل به این شرح ترتیب یافته است. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
[[سبحانی تبریزی، جعفر|آیت‌الله سبحانی]] خود در پیشگفتار پس‌ازآن که نسبت مکاتب بشری چون پوزیتیویسم، اومانیسم و تحلیلهای اقتصادی یا روانشناسانه برگرفته از فروید را با اسلام روشن می‌سازد و از عدم توفیق هر یک، خطوطی چند می‌نگارد، نگرش امروز به دین را چنین توصیف می‌کند: اکنون بشر بهنوعی به دین روی آورده و گمشده خود را در اعتقادات دینی و اعتماد به قدرت لایزال الهی جستجو می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18422/1/5 ر.ک: پیشگفتار، ج3، ص6-5]؛ [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/94 فاطمی، سید علی، ص94]</ref>. | [[سبحانی تبریزی، جعفر|آیت‌الله سبحانی]] خود در پیشگفتار پس‌ازآن که نسبت مکاتب بشری چون پوزیتیویسم، اومانیسم و تحلیلهای اقتصادی یا روانشناسانه برگرفته از فروید را با اسلام روشن می‌سازد و از عدم توفیق هر یک، خطوطی چند می‌نگارد، نگرش امروز به دین را چنین توصیف می‌کند: اکنون بشر بهنوعی به دین روی آورده و گمشده خود را در اعتقادات دینی و اعتماد به قدرت لایزال الهی جستجو می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18422/1/5 ر.ک: پیشگفتار، ج3، ص6-5]؛ [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/94 فاطمی، سید علی، ص94]</ref>. | ||
فصل اول به‌طورکلی مباحثی در زمینه تفسیر واژه هرمنوتیک و انواع آن و شرایط تفسیر کتاب آسمانی (قرآن)، تفسیر به رأی یا پیشداوری، قرآن و تفسیر به باطن و | فصل اول به‌طورکلی مباحثی در زمینه تفسیر واژه هرمنوتیک و انواع آن و شرایط تفسیر کتاب آسمانی (قرآن)، تفسیر به رأی یا پیشداوری، قرآن و تفسیر به باطن و نمونه‌هایی از آن را ارائه داده است. همچنین در باب تأویل در مقابل تنزیل، تأویل متشابه و نمونه‌هایی از آن بحثهایی ارائه شده و سپس باب هرمنوتیک فلسفی گشوده گردیده است. در این فصل شما با نظریات شلایر ماخر، هایدگر و گادامر در تفسیر متون و بالأخص متون دینی (شلایر ماخر) روبرو می‌شوید. نویسنده در صفحاتی بعد، باب نقد این نظریات را نیز گشوده و به پیشفرضهای مشترک و غیرمشترک و تطبیقی دراینباره اشاره کرده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/94 ر.ک: فاطمی، سید علی، ص95-94]</ref>. | ||
فصل دوم کتاب، در تعریف و تفسیر آزادی سیلان یافته است. فصلی که در شش بند: معیارهای آزادی، جهانبینیهای گوناگون و تعریف یکسان آزادی، آزادی در جهانبینی الهی، تعریفهای دیگر از آزادی، آزادی در خدمت انسان یا انسان در خدمت آزادی و آزادی بیان به توشیح آمده و بخش اعظم کتاب را به خود اختصاص داده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/95 ر.ک: همان، ص95]</ref>. | فصل دوم کتاب، در تعریف و تفسیر آزادی سیلان یافته است. فصلی که در شش بند: معیارهای آزادی، جهانبینیهای گوناگون و تعریف یکسان آزادی، آزادی در جهانبینی الهی، تعریفهای دیگر از آزادی، آزادی در خدمت انسان یا انسان در خدمت آزادی و آزادی بیان به توشیح آمده و بخش اعظم کتاب را به خود اختصاص داده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/95 ر.ک: همان، ص95]</ref>. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
فصل ششم کتاب به مسئله «عرفی شدن دین» اختصاص یافته است. مسئله‌ای که در دهه اخیر و به‌واسطه تلاش برخی نواندیشان دینی به ادبیات دینی روز راه پیدا کرده و در جهت سازگاری دین با مسائل و مقتضیات روز به تفکر و چاره‌اندیشی نشسته است؛ اما در این میان نظر نویسنده چیست؟ ایشان در این میان به دو کاربرد عرفی شدن دین در عصر حاضر اشاره کرده و در حوزه نخست در دو بند عقلانی شدن مفاهیم عقیدتی و قدسی و عقلائی شدن احکام رفتاری، بهروشنی اظهار می‌دارد «عقاید اسلامی بستر چنین نظریاتی نیست و عقلانی بودن مایه بی‌نیازی از معارف غیبی نمی‌باشد. عرفی شدن دین نفی دین است. عرفی شدن فقه با سپری شدن عمر دین به انجام می‌رسد، سرانجام اینکه عرفی شدن فقه، بیت العدل جدید است»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/97 ر.ک: همان، ص98-97]</ref>. بحث فصل ششم نیز با توضیحاتی در باب «منطقة الفراغ» شرع و چگونگی گواه بودن خاتمیت بر عرفی بودن دین و ارزشیابی نظریه عرفی شدن دین، به پایان می‌رسد. فصل واپسین با تشریح «جایگاه عقل در معرفت دینی» آغاز می‌شود. فصلی در دو بند که نخست به لزوم بهکارگیری عقل در معرفت دینی از دو راه: دعوت قرآن به لزوم کارگیری عقل و ضرورت زمان اشاره کرده و در بند دوم، منزلت عقل در معرفت دینی را ذیل مباحثی چون خردورزی یا خردگرایی مطلق، ایمانگرایی مطلق و موضع قرآن در طرح براهین فلسفی توضیح می‌دهد. این بند با دو موضوع دیگر ادامه و خاتمه مییابد. کتاب «مدخل مسائل جدید در علم کلام» با گفتارهایی چون تنقیح مناط آری! تخریج مناط نه! و شرح کوتاه مقاصد شریعت خاتمه مییابد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/98 ر.ک: همان، ص98]</ref>. | فصل ششم کتاب به مسئله «عرفی شدن دین» اختصاص یافته است. مسئله‌ای که در دهه اخیر و به‌واسطه تلاش برخی نواندیشان دینی به ادبیات دینی روز راه پیدا کرده و در جهت سازگاری دین با مسائل و مقتضیات روز به تفکر و چاره‌اندیشی نشسته است؛ اما در این میان نظر نویسنده چیست؟ ایشان در این میان به دو کاربرد عرفی شدن دین در عصر حاضر اشاره کرده و در حوزه نخست در دو بند عقلانی شدن مفاهیم عقیدتی و قدسی و عقلائی شدن احکام رفتاری، بهروشنی اظهار می‌دارد «عقاید اسلامی بستر چنین نظریاتی نیست و عقلانی بودن مایه بی‌نیازی از معارف غیبی نمی‌باشد. عرفی شدن دین نفی دین است. عرفی شدن فقه با سپری شدن عمر دین به انجام می‌رسد، سرانجام اینکه عرفی شدن فقه، بیت العدل جدید است»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/97 ر.ک: همان، ص98-97]</ref>. بحث فصل ششم نیز با توضیحاتی در باب «منطقة الفراغ» شرع و چگونگی گواه بودن خاتمیت بر عرفی بودن دین و ارزشیابی نظریه عرفی شدن دین، به پایان می‌رسد. فصل واپسین با تشریح «جایگاه عقل در معرفت دینی» آغاز می‌شود. فصلی در دو بند که نخست به لزوم بهکارگیری عقل در معرفت دینی از دو راه: دعوت قرآن به لزوم کارگیری عقل و ضرورت زمان اشاره کرده و در بند دوم، منزلت عقل در معرفت دینی را ذیل مباحثی چون خردورزی یا خردگرایی مطلق، ایمانگرایی مطلق و موضع قرآن در طرح براهین فلسفی توضیح می‌دهد. این بند با دو موضوع دیگر ادامه و خاتمه مییابد. کتاب «مدخل مسائل جدید در علم کلام» با گفتارهایی چون تنقیح مناط آری! تخریج مناط نه! و شرح کوتاه مقاصد شریعت خاتمه مییابد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/98 ر.ک: همان، ص98]</ref>. | ||
کتاب مسائل مدخل جدید در علم کلام کتابی برآمده از نوعی ایدئولوژی رسمی دینی، در حوزه کلام و فلسفه جدید دین است که می‌تواند ناقدان و متفکران نواندیش دینی و یا لائیک و غیردینی را به مناظره‌ای جدی در | کتاب مسائل مدخل جدید در علم کلام کتابی برآمده از نوعی ایدئولوژی رسمی دینی، در حوزه کلام و فلسفه جدید دین است که می‌تواند ناقدان و متفکران نواندیش دینی و یا لائیک و غیردینی را به مناظره‌ای جدی در زمینه‌هایی همچون مفاهیم آزادی، سکولاریزم و تحول دینداری، کارکردها و زمینه‌های بهکارگیری هرمنوتیک و علم تأویل و شرایط و محدودیتهای آن و همچنین دموکراسی دینی و نقش عقل در اسلام و انتظارات و نیازهای بشر نسبت به دین و موضوعاتی دیگر دعوت نماید، چه آنکه خاستگاه و خاک رشد این کتاب، آموزه‌های دینی فقیهی تاریخدان و کار کرده است، منتها مسئله مهمتر پرسشهای جدی‌ای است که در دل برخی اظهارات مطروحه در کتاب برای مخاطب پدید می‌آید: پرسشها و تأملاتی در باب مسائلی همچون تعریف تأویل، تک معنا بودن متون، تعریف اوهام در داوری، آزادی بیان، بحث مرتد، دموکراسی، جداسازی ساخت دین از ساختار سیاسی و برخی دیگر از مباحث<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1396/99 ر.ک: همان، ص99]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||