ابن منظور، محمد بن مکرم: تفاوت میان نسخه‌ها

ابن منظور، محمد بن مکرم (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳ سپتامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۱:۵۸

۲۰۷ بایت حذف‌شده ، ‏۳ سپتامبر ۲۰۱۶

بدون خلاصۀ ویرایش

Yqorbani@noornet.net

۵۳٬۳۲۷

ویرایش

@@ خط ۳۵: / خط ۳۵: @@
 </div>
+==ولادت==
 جمال الدين ابو الفضل، جلال الدين ابو العز، محمد بن مكرم بن على بن احمد بن ابى القاسم بن حقبة بن منظور رويفعى انصارى خزرجى آفريقايى مصرى، در محرم سال 630 هجرى به دنيا آمد .
@@ خط ۴۱: / خط ۴۲: @@
 ==نسب==
 وى لغوى اديب و قاضى مصرى و مؤلف لسان العرب است . بيشتر مآخذ كهن او را «ابن مكرم» خوانده‌اند .
@@ خط ۵۴: / خط ۵۴: @@
 اما نظر به گزارش «صفدى» و «ابن شاكر» و با توجه به آنچه در پژوهش «ابو القاسم محمد كرو» دربارۀ مهاجرت جد او، نجيب الدين على، از تونس به مصر آمده، دليلى قاطع بر ترجيع قول ذهبى كه مصر را زادگاه او دانسته است، وجود دارد .
 ==شخصيت علمى و اجتماعى==
 محمد بن مكرم، مشهور به ابن منظور، دانشمندى بزرگ و لغوى و اديبى مشهور است .
@@ خط ۹۹: / خط ۹۹: @@
 همچنانكه خود در كتاب اخبار ابى نواس همين مطلب را به ابو نواس نسبت داده است . او مى‌گويد : از ميان سخنان ابو نواس كه به دست ما رسيده است بر مى‌آيد كه وى به اهل بيت ميل داشته، اما اين ميل مخفيانه بوده و جرأت اظهار آن را نداشته است . نقل شده كه روزى به ابو نواس گفتند چرا در مدح على بن موسى الرضا عليه السلام چيزى نمى‌گويى . او پاسخ داد كه مثل من چگونه در مدح مثل آن حضرت سخن بگويد و بعد اشعارى سرود كه اين بيت از جملۀ آنهاست :
-. . . أنا لا أستطيع مدح إمام
+{{شعر}}
+{{ب|''أنا لا أستطيع مدح إمام''|2=''كان جبريل خادما لأبيه''}}
-كان جبريل خادما لأبيه . . .
+{{پایان شعر}}
 يعنى من نمى‌توانم مدح امامى را بگويم كه حضرت جبرئيل خدمت گذار پدر بزرگوارش (حضرت على عليه السلام) بوده است .
@@ خط ۱۱۰: / خط ۱۱۰: @@
 ابن منظور نزد علماى فراوانى به فراگيرى علم و دانش پرداخته است و از بسيارى از آنان روايت نقل مى‌كند مانند:
-- عبد الرحمن بن طفيل
+# عبد الرحمن بن طفيل
+# يوسف بن مخيلى
-- يوسف بن مخيلى
+# صابونى
+# ابن مقير
-- صابونى
+# مرتضى بن حاتم
+و . . .
-- ابن مقير
-- مرتضى بن حاتم و . . .
 ==شاگردان==
@@ خط ۱۳۴: / خط ۱۳۱: @@
 وى به مختصر كردن كتاب‌هاى مفصل علاقه داشت . از سخن مبالغه آميز صفدى كه گفته است : در ميان كتب مفصل ادبى چيزى نمى‌شناسم كه او آن را مختصر نكرده باشد، مى‌توان به فراوانى تلخيص‌هاى او پى برد .
-آثار چاپ شده
+===آثار چاپ شده===
-- لسان العرب، كه مشهورترين كتاب اوست .
+# لسان العرب، كه مشهورترين كتاب اوست .
 اين كتاب نخست در بولاق (1299 - 1308 قمرى) در 20 جلد با مقدمۀ احمد فارس شدياق چاپ شد .
 بعد از آن بارها تجديد چاپ شد و چاپهاى متعددى از آن به عمل آمد . از جمله در بيروت (1374 - 1375 قمرى) در 15 جلد و نيز، در همانجا سال 1389 قمرى در 3 جلد بزرگ تحت عنوان «لسان العرب المحيط» با پيوستى از اصطلاحات علمى جديد .
 در چاپ اخير و برخى از چاپهاى تازه‌تر اين كتاب، ريشه‌ها را مطابق شيوۀ رايج به ترتيب حروف نخستين آنها نظم داده‌اند .
+# سرور النفس بمدارك الحواس الخمس
-- سرور النفس بمدارك الحواس الخمس
 اين كتاب گزيده‌اى از «فصل الخطاب» احمد بن يوسف تيفاشى است كه در بيروت (سال 1980 ميلادى) به كوشش احسان عباس به چاپ رسيده است . جزء نخست اين كتاب نيز با عنوان «نثار الأذهار في الليل و النهار و أطائب أوقات الأصائل و الأسحار» جداگانه در استانبول (سال 1298 قمرى) و بعد از آن در سال 1988 ميلادى با حواشى احمد عبد الفتاح تمام، در بيروت چاپ شده است .
+# مختار الأغاني في الأخبار و التهاني، گزيده‌اى از «الأغاني» ابو الفرج اصفهانى است .
-- مختار الأغاني في الأخبار و التهاني، گزيده‌اى از «الأغاني» ابو الفرج اصفهانى است .
 اين اثر به كوشش جمعى از محققان در قاهره (سال 1384 - 1385 قمرى) در 8 جلد و پس از آن در بيروت (سال 1386 - 1387 قمرى) و در دمشق (سال 1971 ميلادى) در 12 جلد به چاپ رسيده است .
 ابن منظور در اين كتاب فصلى طولانى در استدراك اخبار ابو نواس افزوده است كه به گفته خود او، ابو الفرج آن را از قلم انداخته يا بعدها از نسخه‌هاى كتاب افتاده است .
 چاپهاى جداگانه‌اى از اين بخش در قاهره (سال 1924 ميلادى) با حواشى محمد عبد الرسول و در بغداد (سال 1952 ميلادى) به كوشش شكرى محمد احمد صورت گرفته است .
+# مختصر تاريخ دمشق ابن عساكر
-- مختصر تاريخ دمشق ابن عساكر
 ابن منظور در اين كتاب علاوه بر حذف بيشتر اسانيد، به تلفيق اخبار پرداخته است . بخشهاى افتاده از نسخه‌هاى كتاب ابن عساكر را در اين اثر مى‌توان يافت .
 چاپ اين كتاب از سال 1404 قمرى، به كوشش عده‌اى از محققان در دمشق آغاز شده و تا كنون مجلداتى از آن انتشار يافته است .
-آثار خطى
+===آثار خطى===
-- اختصار كتاب الحيوان جاحظ .
-- لطائف الذخيرة ، كه تلخيصى است از «الذخيرة في محاسن أهل الجزيرة» ابن بسام كه نسخه‌اى از آن در كتابخانه بايزيد استانبول موجود است .
-- مختار الطبقات الكبير ابن سعد ازهرى.
+# اختصار كتاب الحيوان جاحظ .
+# لطائف الذخيرة ، كه تلخيصى است از «الذخيرة في محاسن أهل الجزيرة» ابن بسام كه نسخه‌اى از آن در كتابخانه بايزيد استانبول موجود است .
+# مختار الطبقات الكبير ابن سعد ازهرى.
 نسخه‌اى از آخرين جزء آن به خط ابن منظور در دار الكتب موجود است .
+# مختصر الجامع لمفردات الأدوية و الأغذية ابن بيطار. نسخه‌اى از اين كتاب در دار الكتب موجود است .
-- مختصر الجامع لمفردات الأدوية و الأغذية ابن بيطار. نسخه‌اى از اين كتاب در دار الكتب موجود است .
+# مختصر ذيل تاريخ بغداد، كه خلاصه‌اى است از ذيل سمعانى بر تاريخ خطيب بغدادى . صفدى اختصار تاريخ بغداد و ذيل ابن نجار بر آن را به ابن منظور نسبت داده است .
+# مختصر نشوار المحاضرة و أخبار المذاكرة قاضى تنوخى . نسخه‌اى از اين كتاب در آمبروزيانا موجود است .
-- مختصر ذيل تاريخ بغداد، كه خلاصه‌اى است از ذيل سمعانى بر تاريخ خطيب بغدادى . صفدى اختصار تاريخ بغداد و ذيل ابن نجار بر آن را به ابن منظور نسبت داده است .
+# المنتخب و المختار في النوادر و الأشعار .
+# الرجال .
-- مختصر نشوار المحاضرة و أخبار المذاكرة قاضى تنوخى . نسخه‌اى از اين كتاب در آمبروزيانا موجود است .
+# أخبار أبي نواس .
+# حياة أبي نواس .
-- المنتخب و المختار في النوادر و الأشعار .
+# ديوان
-- الرجال .
-- أخبار أبي نواس .
-- حياة أبي نواس .
-- ديوان
 در ميان آثار ديگر او، از اختصار زهر الآداب حصرى، صفة الصفوة ابن جوزى، يتيمة الدهر ثعالبى و اختصار العقد الفريد ابن عبد ربه نيز ياد شده است كه در فهرستهاى موجود از آنها نشانى نيست .