رساله حملیه: تفاوت میان نسخه‌ها

«حمل‎ الشيء علی نفسه»، از دیدگاه منطق‎دانان پیش از [[زنوزی، علی بن عبدالله|مدرس زنوزی]]، به یکی‎ از‎ سه‎ صورت ذیل به‌کار رفته است: # یا آن را در ضمن بیان انواع هوهویت بیان‎ کرده‎‎اند؛ چنان‎که [[ارسطو]] و به پیروی از او [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] و [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|محقق طوسی]]‎ چنین‎ کرده‎‎اند.

# یا آن را در مقام بیان انواع محمول‎هایی که عین موضوعند ذکر‎ کرده‎‎اند؛ چنان‎که [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|میرداماد]] این راه را رفته است.

وی بحث‎ خود‎ را از رابطه دو مفهوم‎ آغاز‎ می‌کند‎ و می‎‎گوید‎: اگر دو مفهوم با هم رابطه‎‎ای‎ داشته باشند، به‌گونه‌ای که یکی قرار است بر دیگری واقع‎ شود‎، این ارتباط یا از طریق حمل‎ هوهو (حمل مواطات) است‎ یا‎ حمل ذوهو و اشتقاقی. بنا به تعریف وی، حمل ذوهو، حملی است که محمول با واسطه‎ واژه‎‎هایی مانند: «ذو»، «في» و «له» بر‎ موضوع‎ حمل می‌شود‎؛ چنان‎که می‌گوییم: «سفیدی‎ در‎ جسم است»، «فلان شخص دارای مال است» و «هر تألیف‎شده‌ای دارای تألیف‎کننده‎‎ای‎ است»، ولی «حمل هوهو (مواطات)»، به‎ ‎هیچ‎یک‎ از‎ واژه‎‎های فوق نیاز ندارد‎، بلکه محمول آن مستقیماً بر موضوع حمل می‌شود؛ چنان‎که می‌گوییم: «انسان، حیوان‎ ناطق‎ است».