حیاة الأنبياء صلوات‌الله‌علیهم بعد وفاتهم: تفاوت میان نسخه‌ها

پیامبر هدایت(ص) راه خیر و نیکی را برای ما ترسیم کرده و ما را تشویق نموده در آن مسیر قدم برداریم و راه گمراهی را نیز توضیح داده و ما را از آن بر حذر داشته است؛ پس هیچ خیری نیست مگر آن‎که ما را بر آن راهنمایی کرده و هیچ بدی نیست مگر آن‎که ما را از آن بر حذر داشته است؛ بنابراین آنحضرت اولین معلمی است که تنها راه خیر و نیکی پیروی از شریعت اوست<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5</ref>‏.

در این‎که انبیای الهی پس از مرگ نیز دارای حیات هستند، مطلبی معلوم و ثابت شده است و در آن تردیدی نیست<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/90991/150 ر.ک: نکویی سامانی، مهدی، ص151-150]</ref>‏؛ اما این سؤال مطرح است که حیات انبیا پس از مرگ، حیات برزخی ویژه‌ای است که با زندگی مأنوس در دنیا تفاوت دارد یا زندگی حقیقی مانند زندگی دنیاست و تفاوتی ندارد. محقق اثر در بخشی از مقدمه به بررسی این موضوع پرداخته و مستندات مختلفی را از روایات و آیات ارائه کرده است<ref>ر.ک: همان، ص35-32</ref>‏. وی سپس این مستندات را دلیلی بر حیات انبیا در قبورشان مانند زندگی حقیقی در دنیا نمی‌داند، چراکه همه لوازم از اعمال و تکلیف و عبادت و نطق و غیر آن را اقتضا می‌کند و چون حقیقت این حیات دنیوی با انتفای لوازمش و با انتقال از این زندگی دنیوی حقیقی به آن زندگی برزخی، منتفی است و این حیات برزخی موضوعی مخفی است که خداوند از آن خبر داده و حقیقت و کنه آن را نمی‌دانیم، بنابراین واجب است که به حیات انبیا بر این اساس ایمان داشته و به تفاوتش با زندگی دنیا یقین داشته باشیم<ref>ر.ک: همان، ص41</ref>‏.

کسانی که قائل به حیات انبیاء مانند حیات ایشان در دنیا شده‌اند باید ملتزم به لوازم فاسدی شوند؛ بنابراین می‌گویند که رؤیت نبی و خروجش ایشان از قبر، درحالی‎که کلام گویندگان را می‌شنود و با کسانی که بخواهد با آنحضرت مصافحه کنند همانند زنده‌ها مصافحه می‌کند. سیوطی از جمله کسانی است که در «تنوير الحلك» قائل به این سخن شده و تلاش کرده که بر این ادعای خود استدلالات واهی و حکایات رؤیاگونه بی‌ارزشی ذکر کند. مهم‎ترین دلیلی که او برای اثبات این امر به آن متوسل شده حدیثی با لفظ «من رآني في المنام فسیراني في الیقظة، و لا یتمثل بي الشیطان»؛ یعنی کسی که مرا در خواب ببیند در بیداری هم خواهد دید و شیطان نمی‌تواند به شکل من درآید. بهترین پاسخ بر این ادعای باطل، کلام شیخ سلیمان بن سحمان است: این حدیثی که مسلم در صحیحش و ابو داود در سننش روایت کرده‌اند، دلالت بر این ندارد که رسول خدا(ص) در دنیا در بیداری همانند پیش از مرگ مشاهده می‌شود. علاوه این‎که این روایت صراحت در این‎ ندارد که نبی(ص) در قبر همانند زندگی مأنوس در دنیا زنده می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص43-41</ref>‏؛ یعنی همانند زندگی دنیوی نیست که روح به بدن استوار و رفت و آمدش به‌واسطه بدن باشد و نیاز به طعام و نوشیدنی و لباس و نکاح و...داشته باشد؛ بلکه حیاتش حیات برزخی است و ارواح انبیا نیز همانند دیگر ارواح در رفیق اعلی هستند و جای استقرار ارواح در برزخ بسیار متفاوت از دنیاست<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>‏.