خلق أفعال العباد: تفاوت میان نسخه‌ها

از حفص بن غیاث درباره آنان سؤال شد و وی سخن ابن ادریس درباره لزوم قتل جهمیه را تکرار کرد و گفت: تاکنون نشنیده بودم که کسی قائل به مخلوق بودن قرآن باشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39853/1/25 ر.ک: همان، ص25]</ref> نویسنده سپس در کتاب از افعال بندگان صحبت کرده و به نظر خود نظر صحیح‎تر را که تقریر کتاب و سنت و علمای سلف است را توضیح می‌دهد. او می‌نویسد: درباره افعال عباد از علی بن عبدالله روایت شده که مروان بن معاویه روایت کرده که ابومالک از ربعی بن حراش از حذیفه روایت کرده که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «ان الله یصنع کل صانع و صنعته» یعنی هر سازنده و محصول او را خدا خلق کرده است و برخی به آخر این عباراتِ روایت، عبارت: «و الله خلقکم و ما تعملون» را هم افزوده‌اند. وی همچنین می‌گوید از عبدالله بن سعید شنیدم که می‌گفت: از یحیی بن سعید شنیده که می‌گفته: همواره از اصحاب می‌شنیدم که می‌گفتند: «ان افعال العباد مخلوقة» یعنی افعال بندگان خدا مخلوق است؛ حرکاتشان و اصواتشان و اکتسابشان و نوشتنشان مخلوق است و اما قرآن و نوشتن آنان نیز مخلوق است ولی قرآنی که خوانده می‌شود و مبین است و در مصاحف نوشته شده، کلام الله است و خلق وی نیست؛ چرا که خود خدا فرموده: «بل هو آیات بینات فی صدور الذین أوتوا العلم.»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39853/1/25 ر.ک: همان]</ref>

دکتر نشار می‌گوید: ازآنجایی‎که [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] تصریح کرده که اصوات بندگان مخلوق هستند (زیرا از افعالند)، پس تلاوت نیز مخلوق خواهد بود و اساساً تلاوت چیزی نیست جز تلفظ به قرآن و ازاین‌جهت است که مخلوق بودن قرآن را به وی نسبت داده‌اند؛ زیرا این امر لازمه مذهبش در خلق تلاوت و اصوات است. به اعتقاد او شیوه [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] در استدلال درنهایت دقت است؛ زیرا وی نصوص را از قرآن و سنت و کلام سلف آورده و مذهب و عقاید خودش را از دل این امور بیرون می‌کشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39853/1/25 ر.ک: همان، ص25-26]</ref>