۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دیوان اشعار ناصرخسرو قبادیانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ن‌ک' به 'ن‌ک'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ب' به 'ی‌ب') |
جز (جایگزینی متن - 'ن‌ک' به 'ن‌ک') |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
{{ب|''این عالم اژدهاست و ز ایزد تو را خرد''|2=''پادزهر زهر این قوی و منکراژدهاست''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: ولی‌نژاد، شریفه، ص185-182</ref>. | {{ب|''این عالم اژدهاست و ز ایزد تو را خرد''|2=''پادزهر زهر این قوی و منکراژدهاست''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: ولی‌نژاد، شریفه، ص185-182</ref>. | ||
ناصرخسرو، کتاب روشنایی‌نامه را پس از سفر طولانی هفتساله خود، در مقام «حجة الجزيرة الخراسان» به نظم آورد. قصد وی از نگارش این کتاب ارائه چراغی روشنی‌بخش به اهل خرد و جویندگان حقیقت بود؛ | ناصرخسرو، کتاب روشنایی‌نامه را پس از سفر طولانی هفتساله خود، در مقام «حجة الجزيرة الخراسان» به نظم آورد. قصد وی از نگارش این کتاب ارائه چراغی روشنی‌بخش به اهل خرد و جویندگان حقیقت بود؛ چنان‌که خود می‌گوید: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
از لحاظ مضمون می‌توان روشنایی‌نامه را به دو بخش تقسیم کرد: | از لحاظ مضمون می‌توان روشنایی‌نامه را به دو بخش تقسیم کرد: | ||
# بخش نخست، مشتمل بر چند مقاله است که در آن می‌توان دیدگاه‌های فلسفی - مذهبی «ناصر» را دربارهی خدا، آفرینش جهان و انسان، جوهر و عرض و... مشاهده کرد. جهانبینی ناصرخسرو اگرچه ایدهآلیستی است، بااینحال نگرش و بینش وی راکد و جامد نیست و از پویایی و تحرک قابل تحسینی (مناسب با شرایط مکانی و زمانی) برخوردار است. | # بخش نخست، مشتمل بر چند مقاله است که در آن می‌توان دیدگاه‌های فلسفی - مذهبی «ناصر» را دربارهی خدا، آفرینش جهان و انسان، جوهر و عرض و... مشاهده کرد. جهانبینی ناصرخسرو اگرچه ایدهآلیستی است، بااینحال نگرش و بینش وی راکد و جامد نیست و از پویایی و تحرک قابل تحسینی (مناسب با شرایط مکانی و زمانی) برخوردار است. | ||
# بخش دوم، شامل چندین موضوع دربارهی پاره‌ای از مسائل اجتماعی است. مقاله‌هایی مانند: «گفتار اندر صفت خلوت»، «گفتار اندر نصیحت و موعظه»، «در مذمت دوستان ریایی»، «در مذمت غمازان»، «در نکوهش تقلید»، «گفتار اندر خاموشی و رازداری». بخش عمدهی این مقاله‌ها که اندیشه‌های انسانی و اجتماعی [[ناصر خسرو|ناصرخسرو]] را بازتاب می‌دهد، به قصد پند و اندرز به پیروان و به‌طور کلی به مردم سروده شده است. در اینجا باید یادآور شد که موضوعهایی که در این بخش مطرح شده، هم ناقص است و هم پراکنده. اگر در همین جا روشنایی‌نامه را با سعادتنامه قیاس کنیم، به نقص فاحشی که در روشنایی‌نامه در زمینهی طرح عمده‌ترین مسائل اجتماعی - اخلاقی وجود دارد، پی خواهیم برد. وجود این نقص می‌تواند دلیلهایی گوناگون داشته باشد. شاید یکی این باشد که ناصرخسرو زمان بسیار کوتاهی برای نوشتن این کتاب صرف کرده است؛ | # بخش دوم، شامل چندین موضوع دربارهی پاره‌ای از مسائل اجتماعی است. مقاله‌هایی مانند: «گفتار اندر صفت خلوت»، «گفتار اندر نصیحت و موعظه»، «در مذمت دوستان ریایی»، «در مذمت غمازان»، «در نکوهش تقلید»، «گفتار اندر خاموشی و رازداری». بخش عمدهی این مقاله‌ها که اندیشه‌های انسانی و اجتماعی [[ناصر خسرو|ناصرخسرو]] را بازتاب می‌دهد، به قصد پند و اندرز به پیروان و به‌طور کلی به مردم سروده شده است. در اینجا باید یادآور شد که موضوعهایی که در این بخش مطرح شده، هم ناقص است و هم پراکنده. اگر در همین جا روشنایی‌نامه را با سعادتنامه قیاس کنیم، به نقص فاحشی که در روشنایی‌نامه در زمینهی طرح عمده‌ترین مسائل اجتماعی - اخلاقی وجود دارد، پی خواهیم برد. وجود این نقص می‌تواند دلیلهایی گوناگون داشته باشد. شاید یکی این باشد که ناصرخسرو زمان بسیار کوتاهی برای نوشتن این کتاب صرف کرده است؛ چنان‌که خود او می‌گوید: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
البته این احتمال را نیز می‌توان در نظر گرفت که گرد و غبار برخاسته از حمله‌ها، تاراجها، قشریگریها و خصومتهای تاریخی، | البته این احتمال را نیز می‌توان در نظر گرفت که گرد و غبار برخاسته از حمله‌ها، تاراجها، قشریگریها و خصومتهای تاریخی، همچنان‌که پاره‌ای از آثار دیگر او را محو کرده، برخی از مقاله‌های مکمل روشنایی‌نامه را از محققان و تاریخنویسان نهان نگه داشته است.<ref>ر.ک: همان، ص600-598</ref>. | ||
در ابتدای سعادتنامه کتاب چنین می‌خوانیم: «سعادتنامه اگرچه به [[ناصر خسرو|ناصرخسرو]] منسوب است، اما صحت این انتساب مردود گردیده؛ بااینحال چون در دواوین قدیم [[ناصر خسرو|ناصرخسرو]] آورده شده، در اینجا هم آمده است»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص492</ref>. | در ابتدای سعادتنامه کتاب چنین می‌خوانیم: «سعادتنامه اگرچه به [[ناصر خسرو|ناصرخسرو]] منسوب است، اما صحت این انتساب مردود گردیده؛ بااینحال چون در دواوین قدیم [[ناصر خسرو|ناصرخسرو]] آورده شده، در اینجا هم آمده است»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص492</ref>. | ||