پرش به محتوا

سير أعلام النبلاء: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۷ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ب' به 'ی‌ب'
جز (جایگزینی متن - 'ب‎ا' به 'ب‌ا')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ب' به 'ی‌ب')
خط ۳۴: خط ۳۴:
}}  
}}  


'''سير أعلام النبلاء'''، اثر [[ذهبی، محمد بن احمد|شمس‌الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبی]] (متوفی 748ق)، کتابی است که در زمینه صحابه‌شناسى، سیره‌شناسى و شناخت رجال و طبقات راویان احادیث نبوى نوشته شده و مورد توجه بسیارى از سیره‎نویسان و مورخان پس از نویسنده قرار گرفته است. این کتاب که به اعلام اختصاص دارد، با نام‎های مختلفى در میان علما شناخته شده است؛ از جمله آن را «تاريخ النبلاء»، «تاريخ العلماء النبلاء»، «كتاب النبلاء»، «أعيان النبلاء» و «سير النبلاء» نامیده‌اند؛ اما عنوان اصلى کتاب که در نسخه‌های عصر مؤلف موجود است، همان «سير أعلام النبلاء» می‎باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/24236/1/91 ر.ک: مقدمه، ج1، ص91]</ref>.
'''سير أعلام النبلاء'''، اثر [[ذهبی، محمد بن احمد|شمس‌الدین ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان ذهبی]] (متوفی 748ق)، کتابی است که در زمینه صحابه‌شناسى، سیره‌شناسى و شناخت رجال و طبقات راویان احادیث نبوى نوشته شده و مورد توجه بسیارى از سیره‎نویسان و مورخان پس از نویسنده قرار گرفته است. این کتاب که به اعلام اختصاص دارد، با نام‎های مختلفى در میان علما شناخته شده است؛ از جمله آن را «تاريخ النبلاء»، «تاريخ العلماء النبلاء»، «كتاب النبلاء»، «أعيان النبلاء» و «سير النبلاء» نامیده‌اند؛ اما عنوان اصلى کتاب که در نسخه‌های عصر مؤلف موجود است، همان «سير أعلام النبلاء» می‌باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/24236/1/91 ر.ک: مقدمه، ج1، ص91]</ref>.


تحقیق این اثر توسط جمعی از محققین و تحت اشراف شعیب ارنؤوط صورت گرفته است.
تحقیق این اثر توسط جمعی از محققین و تحت اشراف شعیب ارنؤوط صورت گرفته است.
خط ۴۶: خط ۴۶:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
مقدمه بشار عواد معروف در دو فصل تهیه شده است؛ فصل اول به بررسی مسائلی از قبیل محیطی (دمشق) که ذهبی در آنجا پرورش یافته، مهاجرت‎های متعدد ایشان جهت فراگیری علوم از مناطق مختلف، بررسی عقاید ذهبی و تأثیرگذاری [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]]، مزی، برزالی در تبلور فکری ایشان، بررسی فعالیت‎های دوگانه علمی ایشان، یعنی آثار و تدریس و بررسی و شمارش آثار ایشان اختصاص یافته است. در فصل دوم به اهمیت کتاب سیر و روش [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] در این اثر پرداخته شده است. در این فصل، بعد از بررسی نام کتاب و تاریخ نگارش آن، به تعداد جلدهای کتاب و محتوای آن پرداخته شده است. نویسنده در این قسمت به شبهات وارده پاسخ گفته است. شیوه ترتیب مطالب کتاب و اختلاف آن با دیگر آثار [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] و بررسی محتوای آن، از دیگر مطالب این فصل می‎باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28601/1/7 ر.ک: همان، ص7-159]</ref>.
مقدمه بشار عواد معروف در دو فصل تهیه شده است؛ فصل اول به بررسی مسائلی از قبیل محیطی (دمشق) که ذهبی در آنجا پرورش یافته، مهاجرت‎های متعدد ایشان جهت فراگیری علوم از مناطق مختلف، بررسی عقاید ذهبی و تأثیرگذاری [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]]، مزی، برزالی در تبلور فکری ایشان، بررسی فعالیت‎های دوگانه علمی ایشان، یعنی آثار و تدریس و بررسی و شمارش آثار ایشان اختصاص یافته است. در فصل دوم به اهمیت کتاب سیر و روش [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] در این اثر پرداخته شده است. در این فصل، بعد از بررسی نام کتاب و تاریخ نگارش آن، به تعداد جلدهای کتاب و محتوای آن پرداخته شده است. نویسنده در این قسمت به شبهات وارده پاسخ گفته است. شیوه ترتیب مطالب کتاب و اختلاف آن با دیگر آثار [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] و بررسی محتوای آن، از دیگر مطالب این فصل می‌باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28601/1/7 ر.ک: همان، ص7-159]</ref>.


ذهبی این اثر را بعد از کتاب تاريخ الإسلام نگاشته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28601/1/92 ر.ک: همان، ص92]</ref> و شامل ترجمه خلفا، ملوک، امرا، سلاطین، وزرا، نقبا، قضات، قرا، محدثین، فقها، ادبا، لغویان، نحویان، شعرا، متکلمین، فلاسفه و... می‎باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28601/1/110 ر.ک: همان، ص110]</ref>. ذهبی در انتخاب اعلام فقط به بزرگان اطراف خود اکتفا ننموده، بلکه سراسر جهان اسلام از غرب (اندلس) تا دورترین نقاط شرق مسلمان را مد نظر داشته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28601/1/111 ر.ک: همان، ص111]</ref>. ایشان در ترجمه اشخاص، به اسم، نسب، لقب، کنیه، نسب، تولد و مدت عمر، محل زندگی، اساتید، شاگردان، آثار علمی و ادبی و اجتماعی، جایگاه علمی، عقیده، توثیق یا عدم توثیق، تاریخ وفات و... توجه داشته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28601/1/115 ر.ک: همان، ص115]</ref>.
ذهبی این اثر را بعد از کتاب تاريخ الإسلام نگاشته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28601/1/92 ر.ک: همان، ص92]</ref> و شامل ترجمه خلفا، ملوک، امرا، سلاطین، وزرا، نقبا، قضات، قرا، محدثین، فقها، ادبا، لغویان، نحویان، شعرا، متکلمین، فلاسفه و... می‌باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28601/1/110 ر.ک: همان، ص110]</ref>. ذهبی در انتخاب اعلام فقط به بزرگان اطراف خود اکتفا ننموده، بلکه سراسر جهان اسلام از غرب (اندلس) تا دورترین نقاط شرق مسلمان را مد نظر داشته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28601/1/111 ر.ک: همان، ص111]</ref>. ایشان در ترجمه اشخاص، به اسم، نسب، لقب، کنیه، نسب، تولد و مدت عمر، محل زندگی، اساتید، شاگردان، آثار علمی و ادبی و اجتماعی، جایگاه علمی، عقیده، توثیق یا عدم توثیق، تاریخ وفات و... توجه داشته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28601/1/115 ر.ک: همان، ص115]</ref>.


مفهوم طبقه در کتاب‌های مختلف ذهبى مثل «تذكره الحفاظ»، تاريخ الإسلام» و «سير أعلام النبلاء»، به یک معنا نبوده و از ترتیب و محتواى متفاوتى برخوردار است. بااینکه او در همه این کتاب‌ها شرح‎حال راویان احادیث نبوى را از زمان پیامبر اسلام(ص) تا عصر خودش تدوین نموده است، اما در یک کتاب هفده طبقه را ذکر نموده، در کتابى یازده طبقه و در کتاب دیگر نیز چهل طبقه را ملاک کار خود قرار داده است. در طبقه‎بندی کتاب‌های ذهبى، دوره‌های زمانى مشخصى نیز وجود ندارد؛ مثلاً در یک کتاب از سال 13 تا 93ق را یک طبقه در نظر گرفته و در کتابى دیگر مثلاً از سال 13 تا 60ق را یک طبقه لحاظ کرده است.
مفهوم طبقه در کتاب‌های مختلف ذهبى مثل «تذكره الحفاظ»، تاريخ الإسلام» و «سير أعلام النبلاء»، به یک معنا نبوده و از ترتیب و محتواى متفاوتى برخوردار است. بااینکه او در همه این کتاب‌ها شرح‎حال راویان احادیث نبوى را از زمان پیامبر اسلام(ص) تا عصر خودش تدوین نموده است، اما در یک کتاب هفده طبقه را ذکر نموده، در کتابى یازده طبقه و در کتاب دیگر نیز چهل طبقه را ملاک کار خود قرار داده است. در طبقه‎بندی کتاب‌های ذهبى، دوره‌های زمانى مشخصى نیز وجود ندارد؛ مثلاً در یک کتاب از سال 13 تا 93ق را یک طبقه در نظر گرفته و در کتابى دیگر مثلاً از سال 13 تا 60ق را یک طبقه لحاظ کرده است.
خط ۶۰: خط ۶۰:
# ذهبى از نزدیک‎ترین دوستان و مریدان ابن تیمیه بوده و بر همین اساس کینه‌توزی‎ها و دشمنی‎های خاص با شیعیان و عقاید شیعه داشت و این عداوت‎ها را در کتاب‌های خود و در ذیل شرح‎ حال عده‌ای از راویان شیعه اظهار کرده است. او اصطلاحاتى را در ردّ و تضعیف راویان شیعه ذکر کرده که مورد توجه علماى اهل سنت واقع شده است. برخى از این تعابیر عبارتند از: «متهمٌ في دينه»، «قليل الدين»، «متروكٌ»، «دجّالٌ»، «كذّابٌ» و «مجهولٌ». البته او علی‌رغم چنین رفتارى که با شخصیت‎ها و علماى شیعه داشته، آثار علماى شیعه را در ردیف منابع دست‎اول خود براى تدوین کتاب‌هایش قرار داد و حتى از علماى برجسته شیعه تجلیل و تمجید فراوانى به عمل آورده است.
# ذهبى از نزدیک‎ترین دوستان و مریدان ابن تیمیه بوده و بر همین اساس کینه‌توزی‎ها و دشمنی‎های خاص با شیعیان و عقاید شیعه داشت و این عداوت‎ها را در کتاب‌های خود و در ذیل شرح‎ حال عده‌ای از راویان شیعه اظهار کرده است. او اصطلاحاتى را در ردّ و تضعیف راویان شیعه ذکر کرده که مورد توجه علماى اهل سنت واقع شده است. برخى از این تعابیر عبارتند از: «متهمٌ في دينه»، «قليل الدين»، «متروكٌ»، «دجّالٌ»، «كذّابٌ» و «مجهولٌ». البته او علی‌رغم چنین رفتارى که با شخصیت‎ها و علماى شیعه داشته، آثار علماى شیعه را در ردیف منابع دست‎اول خود براى تدوین کتاب‌هایش قرار داد و حتى از علماى برجسته شیعه تجلیل و تمجید فراوانى به عمل آورده است.
# کتاب‌های ذهبى براى محققان و علماى شیعه از چند نظر داراى اهمیت است که وجود مطالب و احادیث شیعه در آثار وى از این قبیل است.
# کتاب‌های ذهبى براى محققان و علماى شیعه از چند نظر داراى اهمیت است که وجود مطالب و احادیث شیعه در آثار وى از این قبیل است.
# نقد و جرح سند و متن احادیث از ویژگی‎های مهم کتاب‌های ذهبى، به‌ویژه «سير أعلام النبلاء» است که در کمتر کتابى یافت می‌شود. این نقد و جرح‎ها در بسیارى از موارد برضد عقاید اهل سنت و به‌ویژه سلفیه (وهابیون) می‎باشد که برخى از علماى شیعه از آن‌ها بهره برده‌اند. این کتاب بارها در لبنان، مصر و هند در بیش از بیست مجلد به چاپ رسیده است<ref>ر.ک: بخش کتاب‎شناسی کتب اهل سنت، پایگاه اطلاع‎رسانی دفتر حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی</ref>.
# نقد و جرح سند و متن احادیث از ویژگی‎های مهم کتاب‌های ذهبى، به‌ویژه «سير أعلام النبلاء» است که در کمتر کتابى یافت می‌شود. این نقد و جرح‎ها در بسیارى از موارد برضد عقاید اهل سنت و به‌ویژه سلفیه (وهابیون) می‌باشد که برخى از علماى شیعه از آن‌ها بهره برده‌اند. این کتاب بارها در لبنان، مصر و هند در بیش از بیست مجلد به چاپ رسیده است<ref>ر.ک: بخش کتاب‎شناسی کتب اهل سنت، پایگاه اطلاع‎رسانی دفتر حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش