۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'یآ' به 'یآ') |
جز (جایگزینی متن - 'یب' به 'یب') |
||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''الغنية في الكلام'''، اثر [[انصاري نيسابوري، سلمان بن ناصر|ابوالقاسم سلمان بن ناصر انصاری نیشابوری]]، کتابی است کلامی در بیان عقاید اهل سنت. اثر حاضر، در واقع تحقیق قسمت الهیات از کتاب | '''الغنية في الكلام'''، اثر [[انصاري نيسابوري، سلمان بن ناصر|ابوالقاسم سلمان بن ناصر انصاری نیشابوری]]، کتابی است کلامی در بیان عقاید اهل سنت. اثر حاضر، در واقع تحقیق قسمت الهیات از کتاب میباشد که توسط [[عبدالهادي، مصطفي حسنين|مصطفی حسنین عبدالهادی]] صورت گرفته است. | ||
==تاریخ نگارش== | ==تاریخ نگارش== | ||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
ارزش و اهمیت کتاب را از دو جنبه زیر میتوان بررسی نمود: | ارزش و اهمیت کتاب را از دو جنبه زیر میتوان بررسی نمود: | ||
# علمی: این موضوع را در گستردگی اطلاعات نویسنده در بسط استدلالات صاحبنظران در مسائل و دلایل گوناگون میتوان بررسی نمود؛ زیرا وی التزام خاصی دارد به تتبع در اقوال و مذاهب در هر مسئله (مخصوصاً اقوال معتزله)، بههمراه ذکر ادله هر قول و وجه دلالت در آن و بیان ایرادات آن. | # علمی: این موضوع را در گستردگی اطلاعات نویسنده در بسط استدلالات صاحبنظران در مسائل و دلایل گوناگون میتوان بررسی نمود؛ زیرا وی التزام خاصی دارد به تتبع در اقوال و مذاهب در هر مسئله (مخصوصاً اقوال معتزله)، بههمراه ذکر ادله هر قول و وجه دلالت در آن و بیان ایرادات آن. | ||
# تاریخی: این کتاب دربردارنده بسیاری از اقوال و نظرات مذاهب گوناگون بوده که در غیر آن، یافت نمیشود و نویسنده بهمثابه حلقه مفقوده در برخی از مذاهب (مذهب اشعری) | # تاریخی: این کتاب دربردارنده بسیاری از اقوال و نظرات مذاهب گوناگون بوده که در غیر آن، یافت نمیشود و نویسنده بهمثابه حلقه مفقوده در برخی از مذاهب (مذهب اشعری) میباشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/17 ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص17-18]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در دو قسمت اصلی در دو جلد تنظیم شده است؛ بهگونهای که هر قسمت، خود دارای ابواب و فصولی است. | کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در دو قسمت اصلی در دو جلد تنظیم شده است؛ بهگونهای که هر قسمت، خود دارای ابواب و فصولی است. | ||
سهولت اسلوب و نکویی سبک و دوری نویسنده از تعقر و تعمق در ریخت و ساختار عبارت، در کنار کوتاهی جملات و پرهیز از استطرادات بیمورد، از مشخصهها و ویژگیهای بارز سبک نویسنده | سهولت اسلوب و نکویی سبک و دوری نویسنده از تعقر و تعمق در ریخت و ساختار عبارت، در کنار کوتاهی جملات و پرهیز از استطرادات بیمورد، از مشخصهها و ویژگیهای بارز سبک نویسنده میباشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/65 ر.ک: متن کتاب، ج1، ص65]</ref>. | ||
به دلیل شباهتهای بسیاری که میان مطالب این کتاب و کتاب «الإرشاد» وجود دارد، برخی آن را شرح ارشاد دانستهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/61 ر.ک: همان، ص61]</ref>. | به دلیل شباهتهای بسیاری که میان مطالب این کتاب و کتاب «الإرشاد» وجود دارد، برخی آن را شرح ارشاد دانستهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/61 ر.ک: همان، ص61]</ref>. | ||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
در مقدمه محقق، به تشریح قسمتها و ابواب کتاب، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/17 ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص17-21]</ref>. | در مقدمه محقق، به تشریح قسمتها و ابواب کتاب، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/17 ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص17-21]</ref>. | ||
قسم اول، دربردارنده دو باب به شرح زیر | قسم اول، دربردارنده دو باب به شرح زیر میباشد: | ||
در باب نخست، در ضمن دو فصل، ابتدا به شرح زندگی مؤلف و تشریح اوضاع سیاسی، اجتماعی و علمی دوران وی و نیز ویژگیهای شخصیتی و علمی او پرداخته شده و سپس مباحث تحقیقی کتاب، مطرح گردیده است؛ از جمله: اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف، ارتباط اثر حاضر با دیگر تصنیفات مؤلف، زمان و سبب تألیف کتاب، روش تألیف کتاب و ارزش و جایگاه آن و مصادر مورد استفاده مؤلف<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/19 ر.ک: همان، ص19]</ref>. | در باب نخست، در ضمن دو فصل، ابتدا به شرح زندگی مؤلف و تشریح اوضاع سیاسی، اجتماعی و علمی دوران وی و نیز ویژگیهای شخصیتی و علمی او پرداخته شده و سپس مباحث تحقیقی کتاب، مطرح گردیده است؛ از جمله: اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف، ارتباط اثر حاضر با دیگر تصنیفات مؤلف، زمان و سبب تألیف کتاب، روش تألیف کتاب و ارزش و جایگاه آن و مصادر مورد استفاده مؤلف<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/19 ر.ک: همان، ص19]</ref>. | ||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
در فصل دوم، در ضمن سه مبحث، به بررسی اصول ادله در استدلال به واسطه ادله عقلی، استدلال به وسیله ادله نقلی و سمعی و ارتباط میان دلیل عقلی و نقلی، از دیدگاه نویسنده، پرداخته شده و در خاتمه به مهمترین نتایج بحث، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/20 ر.ک: همان، ص20]</ref>. | در فصل دوم، در ضمن سه مبحث، به بررسی اصول ادله در استدلال به واسطه ادله عقلی، استدلال به وسیله ادله نقلی و سمعی و ارتباط میان دلیل عقلی و نقلی، از دیدگاه نویسنده، پرداخته شده و در خاتمه به مهمترین نتایج بحث، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/20 ر.ک: همان، ص20]</ref>. | ||
قسم دوم، که بخشی از جلد اول و تمام جلد دوم را به خود اختصاص داده، دربردارنده بخش تحقیقشده الهیات از کتاب «الغنية في الكلام» | قسم دوم، که بخشی از جلد اول و تمام جلد دوم را به خود اختصاص داده، دربردارنده بخش تحقیقشده الهیات از کتاب «الغنية في الكلام» میباشد که از جمله موضوعات مطرحشده در آن، عبارت است از: اثبات علم و حقیقت آن؛ حدوث عالم؛ معنای قدیم و حادث؛ اثبات علم به صانع؛ صفات واجب الوجود؛ علم و احکام آن؛<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28827/1/217 ر.ک: متن کتاب، ج1، ص217-574]</ref>؛ اسماء و صفات؛ حقیقت و احکام کلام؛ رؤیت خداوند؛ فعل خداوند؛ خلق اعمال و فعل انسان<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28828/1/593 ر.ک: همان، ج2، ص593-1062]</ref>. | ||
از جمله ویژگیهای کتاب، علاوه بر وجود مسائل کلامی فراوان در آن - که البته به دلیل کلامی بودن موضوع | از جمله ویژگیهای کتاب، علاوه بر وجود مسائل کلامی فراوان در آن - که البته به دلیل کلامی بودن موضوع میباشد - وجود قضایا و اصطلاحات فراونی از دیگر فنون و علوم میباشد که از جمله آنها عبارتند از: | ||
# مباحث اصولی، مانند: مراتب اخبار، شروط خبر واحد برای افاده علم و مسئله خلو عصر از مجتهد. | # مباحث اصولی، مانند: مراتب اخبار، شروط خبر واحد برای افاده علم و مسئله خلو عصر از مجتهد. | ||
# قواعد اصولی، مانند: رابطه ایجاب و امتثال؛ ورود «ثم» به معنی واو؛ ورود حرف جر «من» به معنی «بعد»؛ ورود حرف جر «من» به معنی «فی» و... | # قواعد اصولی، مانند: رابطه ایجاب و امتثال؛ ورود «ثم» به معنی واو؛ ورود حرف جر «من» به معنی «بعد»؛ ورود حرف جر «من» به معنی «فی» و... |
ویرایش