۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
صفوة الصفا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ه‌ک' به 'ه‌ک'
جز (جایگزینی متن - 'ن‌ج' به 'ن‌ج') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ک' به 'ه‌ک') |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
# و بالاخره ارزش این کار در جنبه تاریخ زبان و سبکشناسی است، چون هریک مرحله مهمی از تحول فارسی بعد از اسلام را نشان می‌دهند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4377/53 ر.ک: همان]</ref>. | # و بالاخره ارزش این کار در جنبه تاریخ زبان و سبکشناسی است، چون هریک مرحله مهمی از تحول فارسی بعد از اسلام را نشان می‌دهند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4377/53 ر.ک: همان]</ref>. | ||
مصحح در مقدمه کتاب راجع به نحوه تصحیح بحث کرده و مخصوصاًً مسئله مهم تحریف در صفوة الصفا را بیشتر حلاجی نموده است. چون میان محققان در صحت انتساب صفوة الصفا و یا دستکم در مورد نسبت شیخ صفی و اینکه سید بوده است یا نه؟ و آیا سید حسینی بوده یا حسنی؟ اختلافنظر وجود دارد و برخی | مصحح در مقدمه کتاب راجع به نحوه تصحیح بحث کرده و مخصوصاًً مسئله مهم تحریف در صفوة الصفا را بیشتر حلاجی نموده است. چون میان محققان در صحت انتساب صفوة الصفا و یا دستکم در مورد نسبت شیخ صفی و اینکه سید بوده است یا نه؟ و آیا سید حسینی بوده یا حسنی؟ اختلافنظر وجود دارد و برخی به‌کلی منکر نسبت سیادت صفی‌الدین شده‌اند <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4377/53 ر.ک: همان]</ref>. | ||
| | ||
مؤلف در فصل سوم باب یازدهم کتابش که اختصاص به ذکر بعضی از خلفا و مریدان شیخ صفی‌الدین دارد، ضمن مقایسه کثرت هواداران شیخ نسبت به لشکر امیرچوپان، از قول امیرچوپان خطاب به شیخ صفی می‌نویسد: «... از آب آمویه تا حدود مصر و از سواحل هرموز تا باب الابواب –که اقصی حدود این مملکت است و من گردیده‌ام- هرجا و نواحی و اطراف که رسیده‌ام مریدان شیخ را دیده‌ام که به این حلیه و زیّ شیخ متحلی و متزیناند و آوازه ذکر در اطراف انداخته‌اند»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39063/2/5 ر.ک: مقدمه مصحح، ص5]</ref>. | مؤلف در فصل سوم باب یازدهم کتابش که اختصاص به ذکر بعضی از خلفا و مریدان شیخ صفی‌الدین دارد، ضمن مقایسه کثرت هواداران شیخ نسبت به لشکر امیرچوپان، از قول امیرچوپان خطاب به شیخ صفی می‌نویسد: «... از آب آمویه تا حدود مصر و از سواحل هرموز تا باب الابواب –که اقصی حدود این مملکت است و من گردیده‌ام- هرجا و نواحی و اطراف که رسیده‌ام مریدان شیخ را دیده‌ام که به این حلیه و زیّ شیخ متحلی و متزیناند و آوازه ذکر در اطراف انداخته‌اند»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39063/2/5 ر.ک: مقدمه مصحح، ص5]</ref>. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
از «اخیها» نیز که طبقه اجتماعی خاصی بوده‌اند در این کتاب ذکری به میان آمده و گاهی اشارتی به وضع زندگانی و پایگاه اجتماعی آنها شده است. در طول کتاب با نام 20 نفر از اخیها مواجه می‌شویم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39063/2/18 ر.ک: همان، ص18]</ref>. | از «اخیها» نیز که طبقه اجتماعی خاصی بوده‌اند در این کتاب ذکری به میان آمده و گاهی اشارتی به وضع زندگانی و پایگاه اجتماعی آنها شده است. در طول کتاب با نام 20 نفر از اخیها مواجه می‌شویم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39063/2/18 ر.ک: همان، ص18]</ref>. | ||
در این کتاب شیخ صفی‌الدین، آنچنانکه بوده است، یعنی عارفی متشرع و معتدل، انسانی بزرگمنش و مهربان و اجتماعی و صاحب نفوذ در اقشار و طبقات گوناگون جامعه از شاه تا گدا و از تاجر تا پیشهور و از شهری تا روستایی، معرفی می‌شود. کسانی که با شیخ بیعت کرده‌اند | در این کتاب شیخ صفی‌الدین، آنچنانکه بوده است، یعنی عارفی متشرع و معتدل، انسانی بزرگمنش و مهربان و اجتماعی و صاحب نفوذ در اقشار و طبقات گوناگون جامعه از شاه تا گدا و از تاجر تا پیشهور و از شهری تا روستایی، معرفی می‌شود. کسانی که با شیخ بیعت کرده‌اند «توبه‌کار» نامیده می‌شدند. شیخ آنان را به پیروی شریعت و رعایت اخلاق حسنه و نیکوکاری و مردمداری و اخلاص فرامی‌خواند، بلکه وامی‌دارد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4377/54 ر.ک: ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، ص54]</ref>. | ||
همین موقعیت و شهرت و محبوبیت عظیم و بی‌نظیر که برای شیخ صفی حاصل شد و در دوره جانشینانش حفظ گردید و توسعه یافت، با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی خاص قرن هشتم و نهم منجر به برپایی دولت صفوی، بر سه پایه تشیع و تصوف و ملیت گردید. در همین کتاب نفوذ شگفتانگیز خلقی شیخ صفی‌الدین در زندگی و مرگ نمودار است و اگر ما خود نظایر این صحنه را در عصر خود ندیده بودیم، نمی‌توانستیم صحت آن را باور کنیم: «کوه و صحرا از فوج در فوج، موج میزد و مردم را از غایت ازدحام مجال زیارت نمیبود؛ امیرعلی خوانچی با صد مرد زورمند ایستاده بودند که مردم را از غلبه منع می‌کردند به ضرب چوب. چون طالبان دردمند منع امیرعلی دیدند روی به وی آوردند و از بیم گریخت...و عزم آن خانه کردند که شیخ در آنجا بود. درش برکندند و به غلبه در آنجا رفتند. شیخ چون نظر فرمود که مردم بیخود و عقل از سر رفته درآمدند، بر پای خاست و ایشان را از آمدن منع فرمود و... و از آن خانه چون آفتاب بر بام برآمد و پرتو مبارک بر آن خلایق انداخت و مردم گرد بر گرد تا به دامن کوه صحرا در صحرا هریک به امیدی ایستاده...»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4377/54 ر.ک: همان]</ref>. | همین موقعیت و شهرت و محبوبیت عظیم و بی‌نظیر که برای شیخ صفی حاصل شد و در دوره جانشینانش حفظ گردید و توسعه یافت، با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی خاص قرن هشتم و نهم منجر به برپایی دولت صفوی، بر سه پایه تشیع و تصوف و ملیت گردید. در همین کتاب نفوذ شگفتانگیز خلقی شیخ صفی‌الدین در زندگی و مرگ نمودار است و اگر ما خود نظایر این صحنه را در عصر خود ندیده بودیم، نمی‌توانستیم صحت آن را باور کنیم: «کوه و صحرا از فوج در فوج، موج میزد و مردم را از غایت ازدحام مجال زیارت نمیبود؛ امیرعلی خوانچی با صد مرد زورمند ایستاده بودند که مردم را از غلبه منع می‌کردند به ضرب چوب. چون طالبان دردمند منع امیرعلی دیدند روی به وی آوردند و از بیم گریخت...و عزم آن خانه کردند که شیخ در آنجا بود. درش برکندند و به غلبه در آنجا رفتند. شیخ چون نظر فرمود که مردم بیخود و عقل از سر رفته درآمدند، بر پای خاست و ایشان را از آمدن منع فرمود و... و از آن خانه چون آفتاب بر بام برآمد و پرتو مبارک بر آن خلایق انداخت و مردم گرد بر گرد تا به دامن کوه صحرا در صحرا هریک به امیدی ایستاده...»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/4377/54 ر.ک: همان]</ref>. | ||