۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
رسالة القدس و رسالة غلطات السالكين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ن‌ه' به 'ن‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ت' به 'ه‌ت') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ن‌ه' به 'ن‌ه') |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
به‌تبع فصل اول، در فصل دوم نیز معرفت به سه قسم معرفت عام، خاص و خاص الخاص تقسیم شده است. معرفت بر اسماء و شواهد و افعال را معرفت عام، معرفت بر حالات و مکاشفات و مقامات را معرفت خاص و معرفت بر حقیقت مشاهده را معرفت خاص الخاص دانسته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6549/1/31 ر.ک: همان، ص31]</ref>. | به‌تبع فصل اول، در فصل دوم نیز معرفت به سه قسم معرفت عام، خاص و خاص الخاص تقسیم شده است. معرفت بر اسماء و شواهد و افعال را معرفت عام، معرفت بر حالات و مکاشفات و مقامات را معرفت خاص و معرفت بر حقیقت مشاهده را معرفت خاص الخاص دانسته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6549/1/31 ر.ک: همان، ص31]</ref>. | ||
در فصل پنجم رساله به موضوع مکاشفه اشاره شده و آن را مخصوص انبیا و به‌تبع | در فصل پنجم رساله به موضوع مکاشفه اشاره شده و آن را مخصوص انبیا و به‌تبع آن‌ها اولیای الهی دانسته است: «اعلموا الخوانی –زادکم الله حقایق المکاشفه و وقایع المشاهدة- که مقام مکاشفه خصوصیت انبیاست، و معراج رسل و منهاج اولیاست و مکاشفه بعد از مقامات و حالات باشد مر امناء حق را و این صفت بعد از استقامت و جد پدید آید...» <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6549/1/47 ر.ک: همان، ص47]</ref>. | ||
در فصل هفتم، بقلی همچون دیگر صوفیان برای سماع جایگاه ویژه‌ای قائل شده است. او همه موجودات را متمایل به سماع دانسته و روح همه موجودات را به سماع زنده می‌داند: «بلی، جملگی موجودات آنچه هستند از حیوانات مایل‌اند به سماع، زیرا که هر یکی را علیحده درخور خویش روحی است که او بدان روح زنده است و آن روح به سماع زنده باشد». همچنین سماع را محرک اسرار ربانی می‌داند: «سماع استرواح جمله خاطرهاست از اثقال بشریت و مهیج است مر طبایع آدمی را و محرک اسرار ربانی است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6549/1/57 ر.ک: همان، ص57]</ref>. | در فصل هفتم، بقلی همچون دیگر صوفیان برای سماع جایگاه ویژه‌ای قائل شده است. او همه موجودات را متمایل به سماع دانسته و روح همه موجودات را به سماع زنده می‌داند: «بلی، جملگی موجودات آنچه هستند از حیوانات مایل‌اند به سماع، زیرا که هر یکی را علیحده درخور خویش روحی است که او بدان روح زنده است و آن روح به سماع زنده باشد». همچنین سماع را محرک اسرار ربانی می‌داند: «سماع استرواح جمله خاطرهاست از اثقال بشریت و مهیج است مر طبایع آدمی را و محرک اسرار ربانی است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6549/1/57 ر.ک: همان، ص57]</ref>. | ||
در آخرین فصل این رساله نیز نفس به اماره، لوامه و مطمئنه تقسیم و معرفت هر سه واجب دانسته شده و معرفت حق بر معرفت | در آخرین فصل این رساله نیز نفس به اماره، لوامه و مطمئنه تقسیم و معرفت هر سه واجب دانسته شده و معرفت حق بر معرفت این‌ها متوقف شده است. سپس از نفس اماره به نفس روینده، از لوامه به جوینده و از مطمئنه به گوینده تعبیر شده و توضیح بیشتر را به فصول پیشین ارجاع داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6549/1/83 ر.ک: همان، ص83]</ref>. | ||
=== رساله غلطات السالکین=== | === رساله غلطات السالکین=== | ||
رساله غلطات السالکین را [[روزبهان بقلی، روزبهان بن ابی‌نصر|روزبهان]] درباره اشتباهاتی که ممکن است سالکان الی الله را در طریقت پیش آید تصنیف کرده است. شاید در عهدی که شیخ میزیسته است مدعیانی در طریقت بوده‌اند که راه را از چاه نمی‌شناخته و بی‌پیر، خرقهپوش بوده و نام درویشی را برای تأمین زندگی چندروزه دنیا دستاویز قرار می‌داده‌اند و انگیزه اصلی شیخ از تصنیف این رساله روشن ساختن اذهان نسبت به این واقعیت و بیان حقیقت و حالات و مقامات عرفا بوده است. لهذا شیخ اشتباهاتی را که پیران و مریدان ممکن است دانسته یا ندانسته مرتکب شوند ذکر می‌کند. باید گفت که چنین کاری مهم درخور توانایی چنان عارفی بزرگ بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6549/1/7 ر.ک: پیشگفتار، ص 7]</ref>. | رساله غلطات السالکین را [[روزبهان بقلی، روزبهان بن ابی‌نصر|روزبهان]] درباره اشتباهاتی که ممکن است سالکان الی الله را در طریقت پیش آید تصنیف کرده است. شاید در عهدی که شیخ میزیسته است مدعیانی در طریقت بوده‌اند که راه را از چاه نمی‌شناخته و بی‌پیر، خرقهپوش بوده و نام درویشی را برای تأمین زندگی چندروزه دنیا دستاویز قرار می‌داده‌اند و انگیزه اصلی شیخ از تصنیف این رساله روشن ساختن اذهان نسبت به این واقعیت و بیان حقیقت و حالات و مقامات عرفا بوده است. لهذا شیخ اشتباهاتی را که پیران و مریدان ممکن است دانسته یا ندانسته مرتکب شوند ذکر می‌کند. باید گفت که چنین کاری مهم درخور توانایی چنان عارفی بزرگ بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6549/1/7 ر.ک: پیشگفتار، ص 7]</ref>. | ||
این رساله چنانکه از نامش پیداست رساله‌ای است تعلیمی. سالکی جوینده از شیخ پرسشهایی می‌نماید، شیخ ضمن شرح | این رساله چنانکه از نامش پیداست رساله‌ای است تعلیمی. سالکی جوینده از شیخ پرسشهایی می‌نماید، شیخ ضمن شرح آن‌ها به نقد هرکدام می‌پردازد و او را از غلطات و مهلکات آن‌ها بر حذر می‌دارد. پرسشهای او این است که حقیقت کفر چیست، و مراحل عشق و صحبت کدام است، و شیخ کیست و مرید را با او چگونه ارادت باید و آفات و غلطات طریق چیست، و تبیین اینکه چگونه عابدی پرهیزگار چون منصور حلاج «انا الحق» گفت، و آخرین پرسش از سیر اشباح در هوی است که رساله به پاسخ آن اتمام می‌پذیرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/50029/46 ر.ک: حسینی، رعنا، ص46]</ref>. | ||
در یکی از مسائل کتاب از عشق و محبت و حقیقت آن سؤال شده است که بقلی در جواب چنین می‌نویسد: «اعلم وفقک الله طریق العاشقین. بدان که مبادی عشق محبت است، و بعدازآن شوق است، و نهایتش عشق است، و آن استغراق محبت است، و این هر سه بعد از کشف و مشاهده است، که تا تواتر الطاف به وسایل انوار از غیب حق به دل نرسد، دل از حب حق مملو نشود، و تا فیض حسن وی متواتر نشود، شوقش پدید نیاید، و تا در جمال و جلال روح مقدس مست نشود، عشقش پدید نیاید...»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6549/1/95 ر.ک: متن کتاب، ص95]</ref>. | در یکی از مسائل کتاب از عشق و محبت و حقیقت آن سؤال شده است که بقلی در جواب چنین می‌نویسد: «اعلم وفقک الله طریق العاشقین. بدان که مبادی عشق محبت است، و بعدازآن شوق است، و نهایتش عشق است، و آن استغراق محبت است، و این هر سه بعد از کشف و مشاهده است، که تا تواتر الطاف به وسایل انوار از غیب حق به دل نرسد، دل از حب حق مملو نشود، و تا فیض حسن وی متواتر نشود، شوقش پدید نیاید، و تا در جمال و جلال روح مقدس مست نشود، عشقش پدید نیاید...»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6549/1/95 ر.ک: متن کتاب، ص95]</ref>. | ||