۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاریخ دخانیه یا تاریخ وقایع تحریم تنباکو: تفاوت میان نسخه‌ها
تاریخ دخانیه یا تاریخ وقایع تحریم تنباکو (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۶ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۷:۴۲
، ۶ سپتامبر ۲۰۱۹جایگزینی متن - 'ه‌ک' به 'ه‌ک'
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ت' به 'ه‌ت') |
جز (جایگزینی متن - 'ه‌ک' به 'ه‌ک') |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
«وی در این کتاب، افزون بر نقل وقایع، جهتگیریهای فکری خودش را که برخاسته از متن واقعیات موجود در زمان وی و ارزشهای حاکم بر آن بوده و به تحولات و رخدادها روح و معنی بخشیده، آورده است. یکی از مهمترین نکات، تحرک مردم و به عبارتی حضور توده‌های مردم در این جنبش بوده که شیخ حسن به‌دقت اهمیت آن را دریافت و همه جا به‌عنوان حرکت عمومی مردم از آن یاد کرده است»<ref>همان، ص14-15</ref>. | «وی در این کتاب، افزون بر نقل وقایع، جهتگیریهای فکری خودش را که برخاسته از متن واقعیات موجود در زمان وی و ارزشهای حاکم بر آن بوده و به تحولات و رخدادها روح و معنی بخشیده، آورده است. یکی از مهمترین نکات، تحرک مردم و به عبارتی حضور توده‌های مردم در این جنبش بوده که شیخ حسن به‌دقت اهمیت آن را دریافت و همه جا به‌عنوان حرکت عمومی مردم از آن یاد کرده است»<ref>همان، ص14-15</ref>. | ||
«وی مفهوم دقیق ملت را با عنایت به ملت مسلمان ایران که هویت مشترک مذهبی داشته‌اند، اصل قرار داده و همه جا از علما به‌عنوان رؤسای ملت یاد کرده و در برابر آنها، دولت را قرار داده است. در نگاه وی، اعلای کلمه ملت، مساوی و مساوق با اعلای کلمه اسلام است و در مجموع به معنای قوت و قدرت حضور این هویت مشترک مذهبی در میان توده مردم است. این نگرش در واقع، | «وی مفهوم دقیق ملت را با عنایت به ملت مسلمان ایران که هویت مشترک مذهبی داشته‌اند، اصل قرار داده و همه جا از علما به‌عنوان رؤسای ملت یاد کرده و در برابر آنها، دولت را قرار داده است. در نگاه وی، اعلای کلمه ملت، مساوی و مساوق با اعلای کلمه اسلام است و در مجموع به معنای قوت و قدرت حضور این هویت مشترک مذهبی در میان توده مردم است. این نگرش در واقع، به‌کارگیری دقیق همان مفهوم ملت در قرآن است»<ref>همان، ص15</ref>. | ||
«شکل نگارش و استفاده از مواد تاریخی در این اثر، در حد خود بسیار جالب و قابل توجه است. بحث، از چگونگی تأثیر فرنگیان بر ایرانیان آغاز شده، خصلت پلید استعمار مورد توجه قرار گرفته و پس از آن از سفر شاه به فرنگ، گرفتن امتیاز، متن امتیازنامه و... و به‌ترتیب تا انتهای وقایع تنباکو به پیش رفته است. وی متن تلگرافات را با دقت ثبت کرده و این به‌تنهایی نشانگر آگاهی کامل وی از اهمیت این تلگرافات به‌عنوان اسناد جنبش میباشد. وی همچنین از بسیاری از نامه‌هایی که از شهرهای مختلف نوشته می‌شده - ظاهرا نامه‌های شخصی یا عرض حال به علما - بهره برده و با ثبت این نامه‌ها تا اندازه‌ای وقایع شهرستان‌ها را نیز ثبت کرده است؛ هرچند نسبت به وقایع برخی شهرها اطلاعات اندکی ارائه شده است»<ref>همان</ref>. | «شکل نگارش و استفاده از مواد تاریخی در این اثر، در حد خود بسیار جالب و قابل توجه است. بحث، از چگونگی تأثیر فرنگیان بر ایرانیان آغاز شده، خصلت پلید استعمار مورد توجه قرار گرفته و پس از آن از سفر شاه به فرنگ، گرفتن امتیاز، متن امتیازنامه و... و به‌ترتیب تا انتهای وقایع تنباکو به پیش رفته است. وی متن تلگرافات را با دقت ثبت کرده و این به‌تنهایی نشانگر آگاهی کامل وی از اهمیت این تلگرافات به‌عنوان اسناد جنبش میباشد. وی همچنین از بسیاری از نامه‌هایی که از شهرهای مختلف نوشته می‌شده - ظاهرا نامه‌های شخصی یا عرض حال به علما - بهره برده و با ثبت این نامه‌ها تا اندازه‌ای وقایع شهرستان‌ها را نیز ثبت کرده است؛ هرچند نسبت به وقایع برخی شهرها اطلاعات اندکی ارائه شده است»<ref>همان</ref>. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
«از مواردی از کتاب وی، چنین برمی‌آید که مؤلف در تهران بوده و طبعا به دلیل آشنایی پیشین با علما، به‌ویژه شیخ فضل‌الله نوری که با وی رفتوآمد داشته، علاوه بر آنچه خود مشاهده می‌کرده، متن تلگرافات را از طریق آنان به دست می‌آورده است... وی با عبارت «به وسائطی چند به دست آمد»، به‌طور مبهم درباره نوع دستیابی‌اش به منابع اشاره کرده... طبیعی است که وی تنها با حضور در بیت میرزای شیرازی می‌توانسته... [به این امور] دسترسی داشته باشد»<ref>همان، ص15-16</ref>. | «از مواردی از کتاب وی، چنین برمی‌آید که مؤلف در تهران بوده و طبعا به دلیل آشنایی پیشین با علما، به‌ویژه شیخ فضل‌الله نوری که با وی رفتوآمد داشته، علاوه بر آنچه خود مشاهده می‌کرده، متن تلگرافات را از طریق آنان به دست می‌آورده است... وی با عبارت «به وسائطی چند به دست آمد»، به‌طور مبهم درباره نوع دستیابی‌اش به منابع اشاره کرده... طبیعی است که وی تنها با حضور در بیت میرزای شیرازی می‌توانسته... [به این امور] دسترسی داشته باشد»<ref>همان، ص15-16</ref>. | ||
«کربلایی با اشاره به «همه این رنج بردن‌ها» که در جمعآوری «صورت این مکاتبات و سؤال و جواب‌ها» متحمل شده، هدفش را خدمت به «رؤسای ملت» ذکر کرده، به امید آنکه در آینده رؤسای ملت «از خصوصیاتی که این قصه مشتمل است»، «مطالب مهمه را با تجربه آموخته باشند». او با اشاره به محدودیتی که برای افراد امثال وی وجود دارد، می‌گوید: کسانی که در «اینگونه وقایع بزرگی که دولت و اولیای دولت طرفند»، واقعهنگاری می‌کنند، هر مقدار که «حریص» باشند، نمی‌توانند به همه نکات «پی برده و شرح دهند». در این صورت شرح پاره‌ای مطالب را به عهده دقت نظر و غوررسی | «کربلایی با اشاره به «همه این رنج بردن‌ها» که در جمعآوری «صورت این مکاتبات و سؤال و جواب‌ها» متحمل شده، هدفش را خدمت به «رؤسای ملت» ذکر کرده، به امید آنکه در آینده رؤسای ملت «از خصوصیاتی که این قصه مشتمل است»، «مطالب مهمه را با تجربه آموخته باشند». او با اشاره به محدودیتی که برای افراد امثال وی وجود دارد، می‌گوید: کسانی که در «اینگونه وقایع بزرگی که دولت و اولیای دولت طرفند»، واقعهنگاری می‌کنند، هر مقدار که «حریص» باشند، نمی‌توانند به همه نکات «پی برده و شرح دهند». در این صورت شرح پاره‌ای مطالب را به عهده دقت نظر و غوررسی ملاحظه‌کنندگان موکول و محول کرده است»<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>. | ||
«یکی از مهمترین نتایجی که با مطالعه کتاب شیخ حسن به دست می‌آید آن است که کسانی از روحانیت با وجود آنکه در کربلا، نجف و سامرا مشغول تحصیل بوده‌اند دقیقا از مسائل سیاسی و فرهنگی جاری مطلع بوده و در ارتباط دائم با اینگونه مسائل بوده‌اند»<ref>همان، ص16-17</ref>. | «یکی از مهمترین نتایجی که با مطالعه کتاب شیخ حسن به دست می‌آید آن است که کسانی از روحانیت با وجود آنکه در کربلا، نجف و سامرا مشغول تحصیل بوده‌اند دقیقا از مسائل سیاسی و فرهنگی جاری مطلع بوده و در ارتباط دائم با اینگونه مسائل بوده‌اند»<ref>همان، ص16-17</ref>. | ||