۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هج' به 'هج') |
جز (جایگزینی متن - 'هع' به 'هع') |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
با توجه به آنکه هیچ تاریخ رسمیای در دربار منغیتیهای بخارا نوشته نشده و دیگر مورخان یا سفرنامهنویسان نیز به تناسب موضوع خود، درباره این سلسله، نکاتی را ثبت کردهاند که از روی آنها فهم و درک تاریخ منغیتیها دشوار است، لذا کتاب تاریخی حاضر، از اهمیت فوقالعاده زیادی برخوردار است. برخی از جنبههای اهمیت تاریخی کتاب حاضر، در ذیل بیان و برشمرده میشوند: | با توجه به آنکه هیچ تاریخ رسمیای در دربار منغیتیهای بخارا نوشته نشده و دیگر مورخان یا سفرنامهنویسان نیز به تناسب موضوع خود، درباره این سلسله، نکاتی را ثبت کردهاند که از روی آنها فهم و درک تاریخ منغیتیها دشوار است، لذا کتاب تاریخی حاضر، از اهمیت فوقالعاده زیادی برخوردار است. برخی از جنبههای اهمیت تاریخی کتاب حاضر، در ذیل بیان و برشمرده میشوند: | ||
مهمترین جنبه اهمیت آن، انعکاس نظر اهالی ماوراءالنهر در خصوص حوادث دوران منغیتها است که عموماًمبتنی بر اندیشه مذهبی تسنن و اندیشه قومی منغیت میباشد. در این اندیشه، شیعیان | مهمترین جنبه اهمیت آن، انعکاس نظر اهالی ماوراءالنهر در خصوص حوادث دوران منغیتها است که عموماًمبتنی بر اندیشه مذهبی تسنن و اندیشه قومی منغیت میباشد. در این اندیشه، شیعیان بهعنوان دشمنان مذهبی و قنقراتهای خیوه و مینگهای خوقند بهعنوان دشمنان قومی و ایلی در نظر گرفته میشدند که بر اساس آن، قتل و اسارت و خرید و فروش شیعیان و زیر سلطه گرفتن مینگها و قنقراتها و همچنین ممانعت از تاختوتازهای آنها عملی پسندیده و قابل تحسین است.<ref>ر.ک: همان، ص33</ref>. | ||
دیگر جنبه قابل توجه در این اثر، این است که شغل لشکرنویسی مؤلف، باعث شده تا کتاب وی عموماًشرح نبردها و جنگهای امیران بخارا با همسایگان باشد. بدین ترتیب، اگرچه از مسائل و ماجراهای اجتماعی هم (جز در مواردی که به امور نظامی مربوط باشد و آنهم بهصورت غیر مستقیم) چیزی نمینویسد، حتی از ایلچیها، سفیران، تجار و مسائل جاری در دربار و دیوان و جز آن، خبری به دست نمیدهد، اما شرح تفصیلی دقیق جنگها، باعث شده تا شیوه جنگیدن و اصطلاحات فراوان نظامی که در آن دوره استفاده میشد، در این کتاب بیاید. درعینحال، مؤلف برخی نکات ارزشمند اجتماعی را در لابهلای شرح جنگها و نبردها آورده است؛ از جمله در صفحات 10 تا 12 که نقش ویرانگر ایلات و مشاجرات آنها در اوضاع اجتماعی منطقه را بهخوبی بیان کرده است. همچنین در این اثر، بسیاری از نام روستاها، محلات و حتی مراتع ماوراءالنهر اشاره و ثبت شده که در متون دیگر یافت نمیشود. بر اساس این دادههای بسیار ارزشمند، میتوان جغرافیای تاریخی منطقه را مورد مطالعه قرار داد<ref>ر.ک: همان</ref>. | دیگر جنبه قابل توجه در این اثر، این است که شغل لشکرنویسی مؤلف، باعث شده تا کتاب وی عموماًشرح نبردها و جنگهای امیران بخارا با همسایگان باشد. بدین ترتیب، اگرچه از مسائل و ماجراهای اجتماعی هم (جز در مواردی که به امور نظامی مربوط باشد و آنهم بهصورت غیر مستقیم) چیزی نمینویسد، حتی از ایلچیها، سفیران، تجار و مسائل جاری در دربار و دیوان و جز آن، خبری به دست نمیدهد، اما شرح تفصیلی دقیق جنگها، باعث شده تا شیوه جنگیدن و اصطلاحات فراوان نظامی که در آن دوره استفاده میشد، در این کتاب بیاید. درعینحال، مؤلف برخی نکات ارزشمند اجتماعی را در لابهلای شرح جنگها و نبردها آورده است؛ از جمله در صفحات 10 تا 12 که نقش ویرانگر ایلات و مشاجرات آنها در اوضاع اجتماعی منطقه را بهخوبی بیان کرده است. همچنین در این اثر، بسیاری از نام روستاها، محلات و حتی مراتع ماوراءالنهر اشاره و ثبت شده که در متون دیگر یافت نمیشود. بر اساس این دادههای بسیار ارزشمند، میتوان جغرافیای تاریخی منطقه را مورد مطالعه قرار داد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
در پایان اشاره به این نکته ضروری است که اگرچه مصحح در ویرایش متن بسیار زحمت کشیده و تلاش وی کاملا نمایان است، اما هنوز برخی اغلاط چاپی و ویرایشی در آن دیده میشود که برای خواننده غیر متخصص میتواند مشکلاتی بیافریند که در اینجا به برخی از آنها اشاره میشود: «وادع» بهجای «وداع» (ص8)، «مرو» بهجای «مرور» (ص33)، «صرفی» بهجای «صیرفی» (ص20)، «نخودک اتاق» بهجای «نخودک اناق» (ص37)، «اخل» بهجای «آخال» (ص80)<ref>رحمتی، محسن، ص34</ref>. | در پایان اشاره به این نکته ضروری است که اگرچه مصحح در ویرایش متن بسیار زحمت کشیده و تلاش وی کاملا نمایان است، اما هنوز برخی اغلاط چاپی و ویرایشی در آن دیده میشود که برای خواننده غیر متخصص میتواند مشکلاتی بیافریند که در اینجا به برخی از آنها اشاره میشود: «وادع» بهجای «وداع» (ص8)، «مرو» بهجای «مرور» (ص33)، «صرفی» بهجای «صیرفی» (ص20)، «نخودک اتاق» بهجای «نخودک اناق» (ص37)، «اخل» بهجای «آخال» (ص80)<ref>رحمتی، محسن، ص34</ref>. | ||
بهلحاظ ویژگیهای زبانی و دورهای، بسیاری از کلمات (اعم از اعلام، اصطلاحات و یا وقایع) درج شدهاند که برای خواننده بهراحتی مفهوم نیستند و نیاز به توضیح دارند، ولی مصحح فقط به اندکی (حداکثر یکسوم) از آنها پرداخته و مابقی را بهصورت لاینحل برای خواننده گذاشته است. همچنین در این اثر، | بهلحاظ ویژگیهای زبانی و دورهای، بسیاری از کلمات (اعم از اعلام، اصطلاحات و یا وقایع) درج شدهاند که برای خواننده بهراحتی مفهوم نیستند و نیاز به توضیح دارند، ولی مصحح فقط به اندکی (حداکثر یکسوم) از آنها پرداخته و مابقی را بهصورت لاینحل برای خواننده گذاشته است. همچنین در این اثر، بهعنوان تصحیح یک متن تاریخی، چاپ چند صفحه از نسخه خطی بسیار ضروری مینمود، اما متأسفانه این مهم مورد غفلت واقع شده است. علاوه بر این، چاپ نقشههایی از قلمرو جغرافیایی منغیتها و همچنین شجرهنامه خاندان هشترخانی و خاندان منغیتیه بهعنوان ضمایم، ضروری مینمود<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
ویرایش