تاریخ دخانیه یا تاریخ وقایع تحریم تنباکو: تفاوت میان نسخه‌ها

«وی در این کتاب، افزون بر نقل وقایع، جهت‎گیری‎های فکری خودش را که برخاسته از متن واقعیات موجود در زمان وی و ارزش‎های حاکم بر آن بوده و به تحولات و رخدادها روح و معنی بخشیده، آورده است. یکی از مهم‎ترین نکات، تحرک مردم و به عبارتی حضور توده‌های مردم در این جنبش بوده که شیخ حسن به‌دقت اهمیت آن را دریافت و همه جا به‎عنوان حرکت عمومی مردم از آن یاد کرده است»<ref>همان، ص14-15</ref>.

«وی مفهوم دقیق ملت را با عنایت به ملت مسلمان ایران که هویت مشترک مذهبی داشته‌اند، اصل قرار داده و همه جا از علما به‎عنوان رؤسای ملت یاد کرده و در برابر آنها، دولت را قرار داده است. در نگاه وی، اعلای کلمه ملت، مساوی و مساوق با اعلای کلمه اسلام است و در مجموع به معنای قوت و قدرت حضور این هویت مشترک مذهبی در میان توده مردم است. این نگرش در واقع، به‎کارگیری دقیق همان مفهوم ملت در قرآن است»<ref>همان، ص15</ref>.

«شکل نگارش و استفاده از مواد تاریخی در این اثر، در حد خود بسیار جالب و قابل توجه است. بحث، از چگونگی تأثیر فرنگیان بر ایرانیان آغاز شده، خصلت پلید استعمار مورد توجه قرار گرفته و پس از آن از سفر شاه به فرنگ، گرفتن امتیاز، متن امتیازنامه و... و به‎ترتیب تا انتهای وقایع تنباکو به پیش رفته است. وی متن تلگرافات را با دقت ثبت کرده و این به‎تنهایی نشانگر آگاهی کامل وی از اهمیت این تلگرافات به‎عنوان اسناد جنبش می‎باشد. وی همچنین از بسیاری از نامه‌هایی که از شهرهای مختلف نوشته می‌شده - ظاهرا نامه‌های شخصی یا عرض حال به علما - ‎بهره برده و با ثبت این نامه‌ها تا اندازه‌ای وقایع شهرستان‌ها را نیز ثبت کرده است؛ هرچند نسبت به وقایع برخی شهرها اطلاعات اندکی ارائه شده است»<ref>همان</ref>.