عماد خراسانی، سید عمادالدین: تفاوت میان نسخه‌ها

 

'''عمادالدین حسن برقعی''' (1300-1382ش) یا مبرقعی، معروف به عماد خراسانی، از شاعران معاصر که در غزل‎سرایی توانایی ویژه داشته است. عماد متولد مشهد و از سادات برقعی آنجاست. او علاوه بر شاعری صدای خوش هم داشته و گاهی می‌خوانده است.

تولدش به سال شمسی 1299 ثبت شده اما حقیقت این است که در سال 1300ش در طوس (مشهد) خراسان به دنیا آمد. او در غزلی در سال 1340 درباره چهل‎سالگی خود چنین می‌گوید:

و در مثنوی نظام خود به سال «مشمول» شدن یعنی رسیدن سن سربازی که در آن آبادی بیست‎سالگی بوده، در بیت

نام و نشان کامل او «عمادالدین حسن برقعی» یا «مبرقعی» است. مادرش به هنگام خوابی، می‎بیند چنان‎که گویی [[امام على(ع)|امام علی بن ابی‎طالب(ع)]] به او می‌گوید: «این فرزند تو همنام پسر ماست» می‌پرسد: «کدام یک؟» آن حضرت پاسخ می‌دهند: «حسن! و این سکه هم رونمای اوست. بگیر!» می‌گیرد و بیدار می‌شود.<ref>ر.ک: همان</ref>

نسب او به موسی مبرقع پسر امام جواد(ع) می‌رسد. به همین دلیل است که خانواده او برقعی و مبرقعی لقب دارند. از تیره سادات برقعی در قم نیز ساکنند و در خراسان هم سلسله بزرگ و معروفی را تشکیل می‌دهند. عماد خراسانی، هم از طرف مادر سید است و هم از طرف پدر. از طرف پدر چنان‎که گذشت از سادات برقعی رضوی هستند و مادرش از سادات حسینی است.<ref>ر.ک: همان</ref>

پدرش «سید محمدتقی معین دفتر» از صاحب‎منصبان آستان قدس رضوی بود و مادرش بی‎بی «حرمت» از بانوان محترم خاندانش. اقوام عماد به‎ویژه از طرف مادری اهل ذوق و فضل و ادب بودند. پدرش نیز شعر می‌گفته و «معین» تخلص می‌کرده ولی اعتنایی به جمع اشعارش نداشته و از روی تفنن شعر می‌گفته است. همچنین صدای خوشی داشته است.<ref>ر.ک: همان، ص15-16</ref> عماد در سه‎سالگی مادر و در شش‎سالگی پدرش را از دست داد و پرورشش به عهده پدربزرگ (سید محمد اقتدار التولیه) و مادربزرگش (بی‎بی زهرا ملقب به بی‎بی عالم) از طرف مادری، افتاد. اقتدار التولیه هم در سیزده‎سالگی عماد، از دنیا رفت و عماد پیش بی‎بی عالم ماند.<ref>ر.ک: همان، ص16</ref> بی‎بی عالم، او را «آق عماد» صدا می‎زده است. عماد، در 29 سالگی مادربزرگش را هم از دست داد و این مصیبت برایش سخت دردناک بود. او در شعر «قصه‌های ناتمام» جایی که از مادر سخن می‌گوید، منظورش همین مادربزرگش، بی‎بی عالم است.<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>

او، یک مرتبه ازدواج کرد و زنش هشت ماه پس از ازدواج از دنیا رفت. از عماد فرزندی به‎جا نمانده است.<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>

او به خارج از ایران سفر نکرد. ولی در داخل ایران گشت‎وگذارها داشت و رد این گذارها گاه، در اشعارش مشهود است. او از سال 1331ش از مشهد به‎قصد سکونت به تهران رفت و در آن شهر ساکن شد.<ref>ر.ک: همان، ص19</ref> محل زندگی او در محله‌ای به نام خرابات در خیابان شهباز بود. او در بیتی دراین‎باره چنین می‌گوید:

{{ب|'' مرا به کوی «خرابات» خانه‌ای باشد ''|2='' مگر حشر کشد این کاخ مرمرم گیرد!''}}<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>

خود عماد در اوایل، چند صباحی به «شاهین» تخلص گرفته بود ولی بعدها تخلص «عماد» را برای خود برگزید که جزئی از نامش هم هست. اخوان ثالث نقل می‌کند که عماد در اوایل، گاهی شعرِ خود را اینجا و آنجا می‌خواند و مثل کمال‌الدین اسعد، پروین اعتصامی و ملک‎الشعرای بهار و بعضی دیگر بر او تهمت می‎زدند که شعر دیگران (مثلاً پدرش) را به نام خودش می‌خواند، زیرا باورشان نمی‌شد که بچه‌ای به آن سن (عماد از نه‎سالگی شروع به گفتن شعر کرده است) بتواند شعر بهنجار و روان و لطیف بسراید. عماد در محافل دوستانه یکی از دایی‎هایش چند باری امتحان داد و بدیهه‌گویی کرد تا توانست این تهمت را از خود بزداید.<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>

نخستین مشوق عماد به شعر و ادب جد مادریش بی‎بی عالم و یکی از دایی‎هایش یعنی سید حسنعلی تقوی، بود که عماد را بسیار دوست داشت و به پرورش ذوق ادبی او بسیار اعتنا می‌کرد. او برای تشویق عماد در محافل دوستان از عماد شعر می‎طلبید.<ref>ر.ک: همان</ref>

مهدی اخوان ثالث در مقدمه دیوان عماد خراسانی می‌نویسد: آثار عماد خراسانی در حدود سی هزار بیت شعر فارسی است که در اقسام قوالب متداول از قصیده و غزل و مثنوی و قطعه و انواع مسمطات ترکیبی و از این قبیل سروده، گاهی گرایشی هم به بعضی از ملایمات نو دارد اما اهم و اغلب آثار دل‎نشین و بدیع او در همان چند نوع مذکور، مخصوصاًً مثنوی و مسمطات ترکیبی و بالأخص غزل است که حاوی لطیف‎ترین و بهترین اشعار اوست. عماد گرچه بعضی نوشته‌ها و یادداشت‎های منثور (از جمله داستانی بالنسبه مفصل به نام «توری») هم دارد اما ندیدم و نشنیدم از او که در این زمینه تفوه و تنفسی داشته باشد.

اگر شعر را در معنی حقیقی‌اش به‎جای آوریم (نه‎فقط فن و صنعت‎گری و مهارت در تمشیت امر وزن و قافیه و کلمات) بی‌شک عماد در غزل‎سرایی از شعرای برجسته و طراز اول معاصر است و در قیاسی وسیع‎تر اصلاً سخن او از این و آن متمایز است به‎خوبی می‌توان فرق گذاشت بین غزل او و دیگران.<ref>همان، ص19</ref> اخوان ثالث درباره عماد می‌گوید: عماد در بارگاه غزل از صدرنشینان است.<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>

==منبع مقاله==